مسدودسازی منشأ پولشویی
تعادل|
«منافذ پولشویی» در فضای غبارآلود اقتصاد پنهان ردیابی و مسدود شدند. متولی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از وجود 6 میلیون شماره حساب مخدوش و غیرمجازی پرده برداشت که نشان می‌داد برخی در یک فضای کاملا غیرشفاف و با انگیزه‌های سوء و به قصد تخلف در زمینه پولشویی و قاچاق در این سال‌ها فعالیت داشته‌اند. بنابه توضیحات ارایه شده، بیش از ۲ میلیون شماره حساب مربوط به اشخاص حقیقی، بیش از ۳ میلیون شماره حساب متعلق به افراد حقوقی و همچنین ۵۸۲ هزار حسابهای فراگیر اتباع بیگانه، که در امر قاچاق و پولشویی فعالیت داشته‌اند، پایش و مسدود شدند. به گفته مویدی، از این تعداد کمتر از 100 هزار شماره حساب مانده که در حال پالایش هستند. البته به گفته علی مویدی خرم آبادی، این پدیده یک تخلف چند وجهی به حساب می‌آید که بانک‌ها و بانک مرکزی در بروز آن بی‌تقصیر نیستند. متولی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در نشست روز گذشته خود، میزان کشفیات قاچاق در برخی از گروه‌های کالایی را نیز روایت کرد. بنابر آمار اعلام شده، میانگین قاچاق روزانه سوخت از ۱۱میلیون لیتر در سال 97 به 8 میلیون لیتر رسیده است. از آن‌سو، مجموع دلار و یوروی قاچاق مکشوفه در سال گذشته حدود 13میلیون دلار بوده که توسط واجا و ناجا و سایر دستگاه‌های کاشف به دست آمده و در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته است.
6 میلیون شماره حساب غیرمجاز
رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز، روزگذشته در جمع خبرنگاران از چند اقدام مهم در زمینه مبارزه با تجارت پنهان رونمایی کرد. علی مویدی خرم آبادی در ابتدای سخنان خود به گزارش صندوق بین‌المللی پول، گریزی زد وگفت: براساس گزارش این نهاد بین‌المللی، 158کشور دنیا درگیر پدیده قاچاق هستند؛ که ایران نیز جزو کشورهایی که درگیر این پدیده است که در پی خروج امریکا از برجام و به وجود آمدن شرایط خاص، شاهد خروج کالاهای اساسی از کشور بودیم که با ارز ۴۲۰۰ تومانی دولتی وارد می‌شدند. به گفته او، در چنین شرایطی، برخی از اتباع خارجی به کشور هجوم آورده و درصدد به تاراج بردن سرمایه‌های این کشور بودند که در این راستا تلاش‌های بسیاری صورت گرفت و با همکاری دستگاه‌های مختلف متولی امر مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم‌اکنون می‌توان ادعا کرد که خروج کالاهای اساسی از کشور تقریبا متوقف شده است.
بنابر توضیحات متولی ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز، تلاش‌های بسیاری طی سال‌های گذشته در راستای مقابله با قاچاق کالا و ارز صورت گرفته که حاصل آن چیزی در حدود ۱۳۰ هزار پرونده بوده که نسبت به سال گذشته ۱۱۴ درصد افزایش داشته و ارزش این پرونده‌ها نیز ۷۴ هزار میلیارد ریال بوده که شاهد افزایش 3 برابری آنها از نظر ارزشی بوده‌ایم.
اما مویدی بر این باور است که اقتصاد پنهان فضای غبارآلودی است که اگر شکل بگیرد، تخلفات بسیاری در آن قابل انجام است که می‌توان به عنوان «پدیده پولشویی» اشاره کرد. به گفته او، در چنین فضایی است که به‌طور نمونه برای یک کودک خردسال 6 ماهه افتتاح حساب می‌شود و تخلفاتی در این زمینه رخ می‌دهد یا آنکه یک حساب بانکی بدون هویت با تخلف افتتاح می‌شود که بیش از
۳۰ هزار تراکنش داشته و صاحب این حساب در حوزه قاچاق مواد مخدر فعالیت می‌کرده است. اما در همین رابطه، ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز با همکاری بانک مرکزی، در اقدامی جدید، اقدام به «شناسایی مسیرهای پولشویی» کردند، مسیرهایی که در آن به 6 میلیون شماره حساب مخدوش وغیرمجاز برخورد می‌کنند.
بنابر توضیحات ارایه شده از سوی رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز، در سال ۹۲ بیش از ۶ میلیون شماره حساب مخدوش در بحث پولشویی و قاچاق فعالیت داشتند، که در راستای شفاف‌سازی و بستن منافذ قاچاق با همکاری بانک مرکزی برای مسدودسازی آنها تلاش‌هایی صورت گرفت. از این تعداد، 2 میلیون شماره حساب مربوط به اشخاص حقیقی بوده، که مسدود شدند. همچنین بیش از
3 میلیون از شماره حساب‌ها که متعلق به افراد حقوقی بوده و در امر قاچاق و پولشویی فعالیت داشته‌اند، نیز مسدود شده است. سایر حسابهای دیگر نیز در این قسمت در حال پایش هستند. اما به گفته مویدی، حسابهای فراگیر اتباع بیگانه که در موضوع قاچاق و پولشویی فعال بوده، ۵۸۲ هزار شماره حساب گزارش شده، که اکثر این شماره‌حساب‌ها نیز مسدود شده‌اند وکمتر از ۱۰ هزار شماره حساب مانده در این بخش در حال پالایش هستند. براساس آمار اعلام شده از سوی رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حدود 100هزار حساب بانکی مظنون به این تخلفات باقی مانده که بر اساس قوانین بالادستی مانند قانون بودجه، تکلیف آنها تا پایان سال 98 مشخص خواهد شد.اما اینکه این شماره حساب‌ها با چه نیتی و انگیزه‌ای افتتاح شده‌اند، رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز عنوان کرد که این شماره حساب‌ها با انگیزه‌های سوء و در خیلی از موارد با تخلف باز شده است. اما مقصر باز شدن این نوع حسابهای بی‌هویت چه کسانی هستند؟ مویدی در پاسخ به چنین پرسشی نیز عنوان کرد: قطعا بانک‌ها در این تخلفات برای باز کردن این حساب‌ها مقصر و نقش داشته‌اند؛ چراکه اگر بانک‌ها بر اساس ضوابط به تشکیل حساب‌ها اقدام می‌کردند و دقت لازم را انجام می‌دادند، این اتفاقات نمی‌افتاد. به گفته رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز، در این زمینه بازداشتی‌های متعددی نیز صورت گرفته و با کسانی که در این زمینه شریک جرم بوده‌اند، قطعا برخورد می‌شود. البته رییس ستاد مبارزه با قاچاق کالاو ارز معتقد است که بازگشایی ۶ میلیون حساب که در زمینه پولشویی و قاچاق، یک تخلف چند وجهی به حساب می‌آید که شاید یک سر آن بانک‌ها و بانک مرکزی باشد. او در عین حال از همکاری خوب بانک مرکزی برای مسدود کردن حسابهای بانکی غیرمجاز که مظنون به انجام یکسری تخلفات و پولشویی بودند، قدردانی کرد.
میزان قاچاق سوخت و دلار ؟
«بحث قاچاق سوخت» از دیگر موضوعاتی بود که مورد اشاره متولی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز قرار گرفت. براساس توضیحات مویدی، یکی از آسیب‌ها در بحث سوخت، عدم شفافیت فرآیند تولید تا مصرف است، که ستاد براساس قوانین بالادستی تلاش کرده از نقطه تولید تا مصرف این فرآیند را سیستماتیک کند تا بتواند از هدر رفت این سرمایه جلوگیری شود؛ به‌طوری‌که در همکاری وزارت نفت و سایر دستگاه‌های اثرگذار در سال 97 شاهد کاهش خروج سوخت بوده‌ایم. متولی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، البته بر این باور است که هنوز چیزی به نام پدیده قاچاق سوخت به ده‌ها دلیل وجود دارد؛ اما میانگین آن در سال گذشته بیش از 11 میلیون لیتر در روز برآورد شده و با تمهیداتی که به عمل آمد و تاکید وزیر کشور به استانداران به دستگاه‌های مذکور ما این را به 8 میلیون لیتر در روز رساندیم. به گفته او، در سال جاری با برنامه‌های جدیدی که استانداران مرزی در دستور کار دارند و تلاش ستاد شاهد اتفاقات جدیدی در زمینه کاهش قاچاق سوخت به خارج کشور خواهیم بود.
در اینجا مویدی خرم آبادی در مورد «میزان کشفیات قاچاق دلار» از سوی «تعادل» مورد پرسش قرار گرفت. او در پاسخ عنوان کرد: در سال گذشته مجموع دلار و یورو قاچاق مکشوفه حدود 13 میلیون دلار بوده که توسط واجا و ناجا و سایر دستگاه‌های کاشف به دست آمده و در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته است. به گفته او، البته بعضا برخی متهمان در اعترافات خود به رقم‌هایی بیش از این نیز اعتراف کرده‌اند، اما این رقم میزان اسکناس کشف شده است.
متولی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ادامه هرچند در مورد کشفیات قاچاق سایر کالاهای منتخب اشاره‌ای نکرد، اما جسته گریخته به وضعیت قاچاق برخی از کالاها در کشور اشاره کرد. به‌طور نمونه او در زمینه قاچاق دام زنده عنوان کرد: با توجه به دستورالعمل‌هایی که به استان‌های مرزی ارسال و استانداران آن مناطق آنها را ابلاغ کردند، توانستیم با همکاری دستگاه‌های مختلف از حمل ونقل و جابه‌جایی دام‌ها در استان‌های مرزی جلوگیری به عمل آوریم و هم‌اکنون قاچاق در این زمینه به حداقل ممکن رسیده و به موفقیت‌های مناسبی در این زمینه دست پیدا کرده‌ایم.
او همچنین درباره وضعیت قاچاق پوشاک و چگونگی مبارزه با برندهای قاچاق گفت: ضمن برخورد با قاچاقچیان پوشاک، ۱۰۰ مجتمع در تهران را شناسایی کردیم و پس از آن ضمن جمع‌آوری تابلوها، کالاهای خارجی که از طریق قاچاق وارد شده بود را ضبط کردیم. برخورد با قاچاق پوشاک همچنان ادامه دارد و در استان‌های دیگر نیز آغاز شده که همین مساله سبب شده تا توان تولید داخلی در این زمینه از نظر کمی و کیفی ارتقا پیدا کند. مویدی
خرم‌آبادی در مورد خرید و فروش لوازم خانگی در بازار بانه نیز در اظهاراتی عنوان کرد که همه آنچه در بازار بانه خرید و فروش می‌شود، لزوماً قاچاق نیست؛ در همین حال، سال گذشته با ساماندهی کولبران، این ستاد مقررات خوبی در این زمینه وضع کرد و در نهایت سهم دولت، ستاد و کولبران مشخص شد بنابراین شاید درصد اندکی از آنچه که در بانه داد و ستد می‌شود قاچاق باشد.
کشفیات قاچاق به روایت آمار
البته «تعادل» پیش‌تر در گزارشی به آنالیز آماری کشفیات قاچاق در 29 گروه کالایی تا پایان سال 97 پرداخته بود. براساس داده‌های مقدماتی، ارزش کشفیات قاچاق برای 29 گروه کالایی منتخب با رشد 73 درصدی از 4 هزار و 316 میلیارد تومان سال 96 به 7 هزار و 472 میلیارد تومان در سال 97 افزایش یافته است. این در حالی است که دستگاه‌های کاشف در سال‌های ۹۳ و ۹۴ به ترتیب 1.8 و ۵ هزار میلیارد تومان کالای قاچاق کشف کردند که این رقم با افزایش بالای 100 درصد در سال 95 به ۱۲ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. تصویر آماری کشفیات قاچاق کالا حکایت از این دارد، کالاهایی چون «کود شیمیایی»، «فرآورده‌های نفتی»، «پارچه» و «خودرو»، «لوازم آرایشی وبهداشتی» و «طلا وجواهرات»، به ترتیب بیشترین رشد را در لیست کشفیات سال 97 نسبت به سال 96 از آن خود کرده‌اند. به‌طوری‌که آمارها نشان از این دارد ارزش قاچاق، «فرآورده‌های نفتی» تا پایان سال گذشته به 295 میلیارد تومان رسیده، که در مقایسه با سال 96 که این رقم 54 میلیارد تومان گزارش شده، رشد 377 درصدی را تجربه کرده است. اما رشد حدود 211 درصدی کشفیات «لوازم آرایشی و بهداشتی» نیز در حالی است که در آمار جدید آمده تا پایان سال 96 کشفیات نهادهای ذی‌ربط در مورد این کالا 112 میلیارد تومان بوده، که در سال 97 به 350 میلیارد تومان افزایش یافته است. کشفیات «لوازم خانگی» در این بازه زمانی، به 955 میلیارد تومان رسیده، که نسبت به سال 96 که 420 میلیارد تومان بوده، رشد 127 درصدی را تجربه کرده است. همچنین مطابق آمارها، اما کشفیات «خودرو» در سال 97 نسبت به سال قبل آن بیشترین رشد را داشته است؛ به‌طوری که تا پایان سال گذشته ارزش کشفیات این محصول 743 میلیارد تومان ثبت شده، که نسبت به سال 96 که ارزش کشفیات آن 175 میلیارد تومان گزارش شده، رشد 323 درصدی را تجربه کرده است.
در بخش دیگری از این نشست، رییس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه برای جلوگیری از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف و سوءاستفاده‌های ناشی از آن چه اقداماتی ستاد انجام داده و برخورد با متخلفان و دلالانی که برای صادرات حق‌العمل می‌گیرند چگونه است، نیز گفت: ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق با همکاری بانک مرکزی به دنبال شفاف‌سازی در این زمینه و مشخص کردن بازگشت ارز حاصل از صادرات است و سامانه اعتبار سنجی بازرگانان فعال شده و قبلا اتاق بازرگانی همکاری نداشت اما با پیگیری‌های انجام شده این اطلاعات را در اختیار وزارت صمت قرار می‌دهد.
مویدی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اینکه اخیرا شاهد قاچاق ماینرها و دستگاه‌های استخراج
بیت کوین هستیم، آیا شما در این زمینه اقداماتی انجام داده‌اید یا خیر، گفت: ترجیح می‌دهم در این زمینه فعلا صحبتی نکنم اگرچه همکاران ما در کشف این دستگاه‌ها توفیقات مناسبی داشتند اما دولت در حال ساماندهی در این زمینه است و به زودی اطلاعات تکمیلی آن به اطلاع مردم خواهد رسید. یکی دیگر از طرح‌های موفقی که در سال‌های ۹۶ و ۹۷ اجرایی و تکمیل شد طرح رجیستری کردن تلفن همراه بود که به گفته مویدی خرم آبادی، این طرح هم‌اکنون همه برندهای موبایل را در برمی‌گیرد و همه درآمد واردات موبایل که تا دیروز به جیب قاچاقچیان و سودجویان می‌رفت، به صورت شفاف و رسمی درآمده است.
