بحث کاهش صادرات نفت ایران به صفر از نظر بسیاری از کارشناسان امکان پذیر نیست اما حتی در صورت کاهش قابل توجه صادرات نفت، عملا با این واقعیت روبرو خواهیم بود که تأمین ارز نیمایی برای واردات کالا با مشکلات زیادی همراه می‌شود. ایران به عنوان پنجمین کشور صادرکننده نفت در جهان تقریبا ۶درصد حجم تولیدات نفتی جهان را در دست دارد، البته این روزها مورد هجمه بی‌تدبیر و ظالمانه ایالات متحده امریکا قرار گرفته است.
عدم تمدید معافیت کشورها از تحریم نفتی ایران که از سوی وزیر خارجه امریکا اعلام شده است سخت‌ترین و پرفشارترین راهی است که در ذهن متوهمان ایالات متحده امریکا و هم پیمانانش قرار گرفته است، اکنون همه‌چیز به این بستگی دارد که کشورهای دیگر چنین موضوعی را قبول می‌کنند یا خیر. قطعا ایران راهکارهایی برای مقابله با ادعای کشورهای مستبد دارد که صادرات نفت ایران به صفر اتفاق نیفتد، در این میان کشورها و شرکت‌هایی وجود دارند که از ایران نفت خریداری کنند. شرکت‌ها و کشورهایی که بدون اتکا به کشورهای مستبد در سطح دنیا تبادلات تجاری خود را در قالب بخش خصوصی انجام می‌دهند، از جمله این شرکت‌ها در ترکیه و چین وجود دارد که همچنان هم به صورت سنتی با ایران مبادلات نفتی خود را انجام می‌دهند.
ژاپن به دنبال تعاملات بیشتر نفتی با ایران
سید حمید حسینی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران در واکنش به ادعای امریکا مبنی بر صفر رساندن صادرات نفت ایران گفت: قطعا تحریم نفت ایران بر بازار جهانی نفت و خریداران فعلی نفت اثر منفی می‌گذارد و این ضرر شامل ایران نیست، ایران به عنوان پنجمین صادرکننده نفت خام به کشورها جهان، قطعا با تصمیم یک شبه برخی سران نمی‌تواند از مبادلات جهانی حذف شود. وی با اشاره به کشورهایی که از ایران نفت خریداری می‌کنند، افزود: مشتریان سنتی نفت ایران کشورهای چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه، اسپانیا، یونان، ایتالیا، افریقای جنوبی وتایوان بوده‌اند که در شرایط فعلی پس از آغاز تحریم‌ها مطمئن هستیم هند، چین، ترکیه و کره جنوبی و ژاپن به خرید نفت و میعانات بدون توجه به تحریم‌های بی‌اساس امریکا ادامه خواهند داد. با توجه به اینکه بانک مرکزی ایران صادرات نفت ایران به ژاپن را اعلام کرده است این کشور هم در زمره خریداران نفت می‌توان دید؛ ژاپن علاقه‌مند به ادامه خرید نفت بوده و در حال حاضر برای افزایش حجم مبادلات با مقامات ارشد کشوری در حال مذاکره است.
حسینی به اقدامات برخی کشورها برای دامن زدن به تصمیمات توهمی امریکا اشاره کرده و گفت: تحریم نفت ایران و همراهی عربستان و امارات با امریکا می‌تواند منجر به فروپاشی اوپک شود، در واقع رقابت بر سر پر کردن سهم نفت ایران دربازار منجر به عرضه مازاد نفت این کشورها در کوتاه‌مدت در بازار می‌شود و این تشنجات بازار جهانی را ملتهب کرده و در میان مدت قیمت کاهش پیدا می‌کند. دولت‌های چین، ترکیه وهند می‌توانند به جای شرکت‌ها اقدام به خرید نفت کنند، بیشترین حجم تاثیر‌گذاری جو روانی و رسانه‌ای این کشورهاست
وی بیان کرد: البته احتمال دارد تا زمان لغو تحریم‌ها، فشار خریداران و افزایش مجدد قیمت نفت، امریکا به علت فشار به اقتصاد کشورش و از دست دادن مشتریان تجاری خود در تصمیمش تجدید نظر کند، اما دولت مردان ایران به منتظر تجدید نظرها یا اعمال معافیت‌ها از جانب اینگونه کشورها نیستند و به دنبال راه‌حل جبرانی برای این مسیر هستند.
حسینی با تاکید به همکاری دستگاها دولتی و بخش خصوصی برای کاهش فشار روانی و جو رسانه‌ای، گفت: دولت و بانک مرکزی باید تلاش کنند تا در برهه زمانی مذکور، قیمت ارز را کنترل و برای تامین کسری بودجه از طریق حذف یارانه حامل‌های انرژی استفاده کنند، صادرات غیرنفتی را در اولویت قرار دهند و روابط را با کشورهای همسایه توسعه دهند.
جایگزینی برای نفت ایران در پالایشگاه‌های جهان وجود ندارد
علی کاظمی باباحیدری، نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان نفت جهانی به هیچ عنوان توانایی جایگزین کردن محصول ایران را ندارند و بلوف سیاسی است، اظهار کرد: بر این اساس مشاهده می‌شود که با اقدام اخیر امریکا، قیمت جهانی نفت افزایش یافت و این روند ادامه خواهد داشت. رییس فراکسیون نفت و نیرو مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه اتاق جنگ ایالات متحده درصدد افزایش فشار اقتصادی علیه ایران است، تصریح کرد: در این راستا وزیر امور خارجه امریکا چندی پیش در کنفرانس انرژی سی‌ای‌آرای در اظهاراتی گفت که امریکا کاملاً قصد دارد تا صادرات نفت ایران را هر چه سریع‌تر به صفر برساند.
نیاز به تغییر نگاه به صادرات غیرنفتی
با وجود اینکه صادرات نفت ایران حداقل در کوتاه‌مدت امکان صفر شدن را ندارد اما باید قبول کرد که در سال جاری شاهد کاهش قابل توجه صادرات نفت خواهیم بود. در عین حال مصرف بسیاری از ارزهای صادراتی ایران برای مواد اولیه و واسطه‌ای تولید و کارخانه‌ها است پس چاره‌ای نداریم جز آنکه از هم‌اکنون فکری به حال وضعیت صادرات بکنیم
در حال حاضر نگاه به صادرات برای فروش اجناس مازاد است و مساله تأمین نیاز داخلی و تنظیم بازار اهمیت بسیار بیشتری نسبت به صادرات دارد اما در سال 98 نیاز است که این نگاه به شکل ریشه‌ای تغییر کند. از دو دیدگاه اهمیت افزایش صادرات غیرنفتی مورد توجه است. مساله اول عدم تأمین ارز کافی برای مواد اولیه و واسطه‌ای خوراک کارخانه‌ها است. اگر زودتر تسهیل صادرات صورت نگیرد در اواسط سال 98 با کمبود ارز روبرو خواهیم بود. مساله دوم موضوع تأمین تقاضای کالاهای ساخت ایران است. مساله مهمی که در آمارهای کلان دیده نمی‌شود ترکیب کالاهای تولید ایران است که بسیار نامتقارن بوده و بعضی کالاهای ایرانی بسیار بیش از نیاز داخل تولید می‌شود. در چنین شرایطی امکان بحث مصرف داخلی عملا منتفی است و نیاز است که صادرات جایگزین شود. با این وجود ادامه سیاست‌های اتخاذ شده پس از اعلام ارز 4200 تومانی با وجود قبول شکست پروژه میخکوب کردن ارز کماکان ادامه دارد و دامنگیز صادرات است.
