گروه دانش و فن مرجان محمدی|
شبکه علمی کشور را می‌توان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ملی دانست، چرا که یکی از مهم‌ترین افتخارات زیرساختی توسعه علمی کشور، بعد از انقلاب اسلامی محسوب می‌شود و شاهراه ارتباطی و انتقال‌دهنده دانش بین مشترکان خاص خود است.
این شبکه از یک سو نیازمند خدمات زیرساختی خاص مانند سرویس‌های پرسرعت، بدون تأخیر و امکانات ابری پردازشی خاص و از طرف دیگرتولیدکننده، توسعه‌دهنده و ارایه‌کننده خدمات و اطلاعاتی است که در بستر اینترنت دستیابی به آنها یا ممکن نیست یا هزینه بالایی دارد.
بر اساس این گزارش، نسل اول شبکه علمی کشور سال ۷۷ به بهره‌برداری رسید و در مدت هشت ساله دولت‌های هفتم و هشتم تقریبا در تمامی مراکز استان‌ها و دانشگاه‌های منتخب مورد استفاده قرار گرفت.
نسل دوم این شبکه در سال ۸۶ میان وزارت علوم و وزارت ارتباطات طراحی و اجرای آن آغاز شد و در سال ۹۰ به سرانجام رسید. نسل سوم شبکه علمی کشور نیز با حضور دولت تدبیر و امید با تغییرات اساسی در نگاه به شبکه‌های ارتباطی از سال ۱۳۹۲ آغاز و به سرانجام رسید.
شبکه علمی کشور که یک سازمان دولتی است و مالکیت آن در اختیار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار دارد وظایف مهمی چون دسترسی از راه دور دانشجویان به شبکه‌های دانشگاهی برای استفاده از منابع علمی و آموزشی، شاهراه اجرایی نقشه جامع علمی کشور، پوشش کاربری مشترکان در کلان‌شهر‌ها و مراکز استان‌ها و ... را برعهده دارد .
پوشش کاربری مشترکان، مجموعه‌ای از متقاضیان دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی، مراکز درمانی و آموزش پزشکی، حوزه‌های علمیه و کتابخانه‌های تخصصی کشور از جمله مهم‌ترین برنامه‌های نسل سوم شبکه علمی کشور است. بطوری که در این شبکه هیچ مشترکی مصرف‌کننده نیست و خود تولیدکننده خدمات و محتوای علمی خواهد بود. حال پس از بهره‌برداری فاز سوم این شبکه، با مجوز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و با هدف ایجاد عدالت آموزشی و استفاده از محتوای شناسنامه‌دار 200 دانشگاه به شبکه علمی کشور متصل شده است.
در همین خصوص سادینا آبایی رییس هیات مدیر شبکه علمی کشور با اشاره به افتتاح پروژه‌های شبکه علمی ایران، گفت. اغلب کشورهای دنیا یک شبکه علمی دارند که این شبکه کلیه دانشگاه‌ها، مراکز علمی و تحقیقاتی و پژوهشی را با استفاده از فیبر نوری به هم متصل می‌کند و سرویس ارایه می‌دهد.
وی گفت هدف شبکه علمی ایجاد عدالت آموزشی است و شرایطی را به وجود خواهیم آورد تا اگر کسی در راه علم در دانشگاه و کتابخانه‌ای تحقیقی انجام می‌دهد بقیه نیز از آنها منتفع شوند.
رییس هیات‌مدیره شبکه علمی ایران با اشاره به اینکه، این اپراتور از محتوای شناسنامه‌دار استفاده می‌کند و در آن خبری از اطلاعات فیک و جعلی نیست، گفت: یکی از اهداف این شبکه ممانعت از سرقت‌های علمی و ایجاد ارتباطات تنگاتنگ بین صنعت و علم است تا شرایط دسترسی به اطلاعات واقعی را برای کاربران نهایی فراهم آورد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در حال حاضر کلیه کتابخانه‌ها و بیمارستان‌ها از طریق شبکه علمی خود می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، اظهار داشت: در حال حاضر این شبکه به شبکه علمی ژئانت اروپا متصل شده و امیدواریم بتوانیم با سعی و کوشش به سایر شبکه‌های علمی دنیا متصل شویم.
همچنین حسن مقدم فر مدیر پروژه شبکه علمی نیز در توضیح این شبکه، گفت: شبکه علمی در سال 95 طی توافق نامه مابین سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان طرف‌های دولتی و هلدینگ سیمرغ سامانه به عنوان طرف خصوصی منعقد شد و جزو اپراتورهایی است که توسط سازمان تنظیم مقررات و زیرنظر این مجموعه و مبتنی بر پروانه فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر شبکه مستقلی است که با استفاده از فیبر نوری مشترکین را به یکدیگر متصل می‌کند.
وی با بیان اینکه شبکه علمی با سه بخش وزارت علوم و تحقیقات، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و مجموعه‌های حوزوی کشور در ارتباط است، اظهار داشت: در حال حاضر 200 دانشگاه برای اتصال به این شبکه قرارداد امضا کرده‌اند و به نسبت مهر ماه 86 که فقط از 72 مرکز شهر تهران به 16 مرکز سرویس می‌دادیم امروز امکان دسترسی در18 مرکز استان را فراهم آورده‌ایم و برای سایر استان‌های کشور نیز پس از رفع مشکلات مخابراتی در آینده نه چندان دور امکان دسترسی به شبکه علمی را فراهم می‌کنیم.
وی در ادامه گفت: در سمت مشترک ترافیک هایG 1داریم اما هم‌اکنون برای نخستین‌بار در کشور توانسته‌ایم سه مشتری با ترافیک G 10 به شبکه علمی متصل کنیم.
گفتنی است، این شبکه امکان اتصال به سایر شبکه‌های علمی معتبر جهانی مانند شبکه علمی اروپا را دارد، همچنین دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و مراکز علمی و پژوهشی دولتی و غیر دولتی از مشترکان مهم این شبکه هستند که به آن متصل شده‌اند.
