ضرورت افزایش سرمایه بیمه ایران
گروه بانک وبیمه | شرکت سهامی بیمه ایران در پانزدهم آبان سال ۱۳۱۴ و با سرمایه بیست میلیون ریال تأسیس شد، این شرکت با دارا بودن حدود ۱۱۰۰۰ نماینده و شرکت نمایندگی بزرگ‌ترین شرکت در صنعت بیمه کشور است، شرکتی که با بیش از ۳۴ درصد سهم بازار بیمه کشور می‌توان آن را بزرگ‌ترین شرکت، بر اساس سهم بازار، نه تنها در صنعت بیمه که در کل نظام مالی کشور دانست، در نظام بانکی و در بازار سرمایه، هیچ شرکتی بیش از ۳۰ درصد سهم بازار را در اختیار ندارد.
به گزارش تعادل، بیمه ایران از سال ۱۳۹۰ به این سو همواره زیان‌ده بوده، بطوری که مجموع زیان انباشته شرکت در انتهای سال ۱۳۹۶ به بیش از ۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. دلایل اصلی این زیان که بیش از ۹ هزار میلیارد تومان از درآمدهای شرکت را کاهش داده یا به هزینه‌ها اضافه کرده است را می‌توان در «تغییر شیوه‌های ذخیره‌گیری»، «تحمیل عوارض قانونی جدید» و «هزینه‌های فرصت از دست رفته به دلیل عدم پرداخت حق بیمه توسط نهادهای دولتی» خلاصه کرد.
شیوه ذخیره‌گیری از سال ۱۳۹۲ به این سو تغییر بزرگی کرد وصرفا به دلیل تغییر در شیوه ذخیره‌گیری، بالغ بر ۲هزار و ۵۸۸ میلیارد تومان (بیش از برآورد به روش گذشته) به ذخایر خسارات معوق شرکت سهامی بیمه ایران افزوده شد، این شیوه جدید هرچند شرایط شرکت را به شکلی واقعی‌تر نشان می‌داد و مقاومت حقیقی شرکت در برابر بحران‌ها را بازگو می‌کرد اما صرفا با تغییر این شیوه به ناگهان بیش از ۲هزار و۵۸۸ میلیارد تومان زیان به صورتهای مالی شرکت تحمیل شد، لذا هرچند نقاط قوت و ضعف شرکت و مشکلات مبتلابه آن، قبل و بعد از سال ۱۳۹۲، تغییری نکرد اما سود در صورتهای مالی جای خود را به زیانی بزرگ داد، زیانی که هرساله به دلیل محافظه‌کارانه بودن شیوه جدید ذخیره‌گیری در حال بزرگ‌تر شدن بوده است، از سوی دیگر، ۴۵۹ میلیارد تومان از زیان انباشته هم به تعدیلات سنواتی قبل از سال ۱۳۹۰ در صورتهای مالی برمی‌گردد و به عملکرد پس از سال ۱۳۹۰ مربوط نمی‌شود.
عوارض قانونی جدید آن دسته از عوارضی است که شرکتهای بیمه (به خصوص بیمه ایران به دلیل سهم بالای شخص ثالث) مطابق قانون ملزم به پرداخت آن شده‌اند، در یک محاسبه ساده، شرکت سهامی بیمه ایران در ۵ سال منتهی به پایان اسفند ۱۳۹۶ بیش از ۳ هزار و۴۸۰ میلیارد تومان عوارض قانونی به وزارت بهداشت، پلیس راهور و صندوق تامین خسارت‌های بدنی پرداخت کرده است. تشخیص اینکه این عوارض تا چه حد به فلسفه اصلی خود یعنی کاهش هزینه‌های ثانوی شرکتهای بیمه کمک کرده، بر عهده نهادهای بالادستی است اما بدیهی است، که این عوارض سبب تحمیل ۳ هزار و ۴۸۰ هزار میلیارد تومان هزینه جدید به این شرکت شده است.
هزینه فرصت از دست رفته نیز آن دسته از هزینه‌هایی است که از محل عدم پرداخت حق بیمه توسط نهادهای دولتی بزرگ و ایفای تعهدات ناشی از تعلیق شرکت بیمه توسعه به شرکت سهامی بیمه ایران تحمیل شده است. به عبارت دیگر، اگر حق بیمه قراردادها، به موقع پرداخت می‌شد و کمترین نرخ سود به آن تعلق می‌گرفت، درآمد شرکت سهامی بیمه ایران چقدر افزایش می‌یافت. بر اساس داده‌های موجود فقط در سه فقره از قراردادهای بزرگ از این نوع مجموعاً بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه فرصت از دست رفته به شرکت سهامی بیمه ایران تحمیل شده است.
با این محاسبات، تنها در دو مورد (اصلاح شیوه ذخایر و هزینه فرصت) حدود ۶ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان زیان یا عدم النفع نصیب شرکت سهامی بیمه ایران شده است. این مقدار، ۱۹ درصد بالاتر از مانده زیان انباشته کنونی این شرکت در پایان سال ۹۶ و حدوداً ۸/۱ برابر کل سرمایه ثبتی این شرکت است.
با همه این مشکلات و در شرایطی که کشور تحت تحریم‌های خارجی و در مضیقه بودجه است، کارکنان خدوم این شرکت با همت خود توانسته‌اند روند شکل‌گیری زیان انباشته را محدود ساخته و رشد سالانه این زیان را کاهش دهند. شاید نتوان هیچ شرکت دیگری را در بازار مالی کشور یافت که بتواند این حجم از فشار را تحمل کرده و آن را پشت سر بگذارد. با همه این اوصاف، شرکت سهامی بیمه ایران در سال‌های قبل در شرایط بحرانی قرار گرفت و باید از این شرایط خارج می‌شد. به همین جهت از سال ۹۵ راهکارهای خروج از بحران در قالب یک هفت ضلعی با یک نقطه کانونی تدوین و در حال اجرایی شدن است. البته این راهکارها در بهترین حالت می‌تواند از رشد زیان انباشته جلوگیری کرده و شرکت را به سمت سوددهی سوق دهد. اما یگانه راه‌حل فوری از بین بردن زیان انباشته فعلی، افزایش سرمایه شرکت سهامی بیمه ایران از محل آورده نقدی سهامدار است. هفت ضلعی موصوف از قرار زیر است:
۱-شفافیت و سلامت اداری با داده کاوی و هوشمندسازی نظارتی؛
۲-وصول مطالبات با رویکردهای جدید؛
۳-حرکت به سمت نرم افزار جامع بیمه گری؛
۴-اصلاح پرتفوی بیمه‌های زندگی؛
۵-مدیریت بهینه صدور و خسارت خصوصا در رشته‌های درمان و ثالث؛
۶-تغییر در سیاست‌های اعتباری
۷-سرمایه‌گذاری بهینه
نقطه کانونی که همه این راهکارها را به یکدیگر متصل می‌سازد، «کنترل نقطه سربه سر» در هر رشته و هر قرارداد است که برای نخستین‌بار در شرکت سهامی بیمه ایران راه‌اندازی شده است.
با اجرای این راهکارها، نتایج قابل توجهی در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۷ به دست آمده است. در این دوره در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، حق بیمه صادره ۲۲ درصد رشد کرده است. همچنین خسارت پرداختی در همین مدت زمانی ۲ درصد کاهش یافته که در تاریخ شرکت در دوره‌های ۶ ماهه، بی‌نظیر بوده است. از سوی دیگر با راه‌اندازی سیستم وصول مطالبات، بدهکاران شرکت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۷ درصد کاهش داشته که این مقدار نیز در ۲۵ سال گذشته شرکت بی‌سابقه بوده است. این موفقیت‌ها، نسبت خسارت (به عنوان یکی از مهم‌ترین نسبت‌ها در شرکتهای بیمه) را از ۷۵ درصد به ۶۰ درصد کاهش داده است.
این عملکرد، در کنار رشد بالای صدور بیمه‌نامه‌های عمر و زندگی، نوید سالی متفاوت و پربار را برای شرکت سهامی بیمه ایران می‌دهد که در صورت ثبات سایر شرایط به سود قطعی در پایان دوره ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ منجر شده و روند ازدیاد زیان انباشته را برای اولین‌بار در ۷ سال گذشته معکوس می‌سازد.
پانزدهم آبان سال ۹۷ بیمه ایران وارد هشتاد و چهارمین سال خدمت رسانی خواهد شد؛ شور و شوق خدمت در بیمه ایران و حمایت دولت از این سرمایه ملی و اعتماد آحاد جامعه، نویدبخش اعتلای نام این شرکت در کنار ارتقاء جایگاه صنعت بیمه و همه بیمه گران پرتلاش ایران اسلامی است.
