انکار محرومان از تحصیل
ریحانه جاویدی
در حالی که علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در جلسه استیضاحش مدعی شد که هیچ کودکی در استان سیستان وبلوچستان از تحصیل محروم نیست، آمارها چیز دیگری را نشان می‌دهد. طبق آخرین بررسی‌ها، تنها در حاشیه شهر زاهدان، پنج هزار کودک از تحصیل محرومند.
پهناورترین استان کشور، همواره به دنبال نام خود، فهرست مفصلی از محرومیت، رنج و سختی را هم همراه دارد. سیستان و بلوچستان، آیینه‌یی تمام قد است از کمبود زیرساخت و امکانات که بر روی جاذبه‌های طبیعی و تاریخیش سایه می‌اندازد. کمبود مدرسه و امکانات آموزشی اما از آن ضعف‌هایی است که طبیعی‌ترین حق کودکان این استان را به یک آرزو تبدیل کرده، حق تحصیل و داشتن سواد آن چیزی است که در برخی شهرستان‌ها و روستاهای این استان پهناور از کودکان ربوده می‌شود و برخلاف طرح‌هایی که تاکنون برای حل این موضوع اجرایی شده یا در مرحله اجرا قرار دارند، هنوز هم آمارها اگرچه ضد و نقیض است اما حکایت از آن دارد، رنج بازماندن از تحصیل همچنان بر دوش کودکان سیستان و بلوچستانی سنگینی می‌کند. به‌گزارش «تعادل»، با این وجود روز گذشته علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در جلسه استیضاح خود در مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد امروز کودک بازمانده از تحصیل در سیستان و بلوچستان نداریم. اظهارنظری که نه با آمارهای ارائه شده از سوی مسوولان استانی همخوانی دارد و نه با عذرخواهی محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش از بچه‌های سیستان و بلوچستان بابت کمبود امکانات آموزشی و محرومیت از تحصیل.
آمارهای متناقض
فقر، کمبود مدرسه و مسائل فرهنگی، اصلی‌ترین عواملی است که سد راه درس خواندن کودکان سیستان وبلوچستان می‌شود. این میان خشکسالی هم رنج را مضاعف می‌کند، زمین‌ها که خشک شود، ذخایر آب که به انتها برسد، خانواده‌ها مجبورند به مناطق حاشیه‌یی مهاجرت کنند تا چرخ زندگی بچرخد اما آنچه میان این چرخ‌ها خرد می‌شود و از بین می‌رود، کودکی دانش‌آموزان این استان است که باید کیلومترها راه را طی کنند تا به مدرسه برسند، روستاها یکی در میان مدرسه دارد، گوشه‌یی از روستاهای خشک سیستان و بلوچستان، که تا چشم کار می‌کند شن و ماسه روی هم تلنبار شده، مدرسه‌یی کوچک و چند کلاسه یا کانکس و کپری که نام مدرسه بر آن گذاشته‌اند، رخ نمایی می‌کند. شرایطی که برخی از دانش‌آموزان را از میانه راه تحصیل باز می‌دارد و به جای نیمکت‌های شکسته کلاس‌های درس به بازار کار می‌کشاند. ۱۲ اسفند امسال، باقر کرد معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان، در جلسه بررسی طرح‌های حاشیه‌نشینی، اعلام کرد، پنج هزار کودک بازمانده از تحصیل تنها در حاشیه شهر زاهدان وجود دارد، اظهارنظری که ادعای ربیعی مبنی بر رسیدن آمار کودکان بازمانده از تحصیل به صفر را رد می‌کند.
پیش از این، در بهمن سال ۹۶، عطابخشی معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه یک زاهدان آمار کودکان بازمانده از تحصیل در استان سیستان و بلوچستان را ۱۴۰هزار کودک دانست که البته با اظهارنظر مدیرکل آموزش و پرورش این استان مغایرت دارد.
علیرضا نخعی، معتقد است ۷۰ هزار کودک در استان سیستان و بلوچستان از تحصیل محروم هستند. او درباره این موضوع می‌گوید: «از ۱۶۹هزار کودک بازمانده از تحصیل لازم‌التعلیم شناسایی شده در استان، ۱۲۰هزار نفر طی ۳سال گذشته جذب کلاس‌های درس شده‌اند اما هنوز ۷۰هزار نفر در کل استان بازمانده از تحصیل داریم که قرار است همه آنان در سال تحصیلی آینده جذب کلاس درس شوند.»
مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان با اشاره به پدیده ترک تحصیل و همراهی نکردن خانواده‌ها برای فراگیری آموزش فرزندان شان از کودکان کاربرای تامین معیشت خانواده‌ها سخن به میان آورد ویکی ازمهم‌ترین مشکلات و آسیب‌های حاشیه شهر را بازماندگان ازتحصیل دانست و خاطرنشان کرد: «۷هزار بازمانده ازتحصیل شناسنامه‌دار در حاشیه شهر زاهدان شناسایی شده‌اند که تاکنون ۴هزار نفر درکلاس درس حضور یافته‌اند.» این در حالی است که فعالان اجتماعی استان سیستان و بلوچستان معتقدند طبق اطلاعاتی که در بررسی‌ها و پایش‌های محلیشان از سطح استان به دست آمده، بین ۱۸هزار تا ۱۹هزار دانش‌آموز در استان سیستان و بلوچستان، از تحصیل محرومند.
چند کودک به مدرسه رفتند؟
در مقابل کودکان بازمانده از تحصیل، امسال در راستای توصیه‌های مقام معظم رهبری، مبنی بر اینکه هیچ محدودیتی برای ادامه تحصیل افراد به ویژه افراد فاقد مدارک هویتی در کشور وجود ندارد، بخشی از دانش‌آموزان محروم از تحصیل در استان سیستان و بلوچستان، به کلاس‌های درس بازگشتند اما درباره این موضوع هم آمارها با یکدیگر متفاوت است. در حالی که علی اصغر جمشید نژاد، معاون سیاسی سابق استانداری سیستان و بلوچستان، آبان امسال اعلام کرد، ۱۲۰هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل استان در دولت یازدهم جذب کلاس‌های درس شدند اما استاندار سابق نظر دیگری دارد.
جمشید نژاد آبان امسال گفت: «۷۰هزار نفر دیگر در نوبت جذب قرار دارند که در صورت تحقق این برنامه، زمینه تحصیل ۱۹۰هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل فراهم می‌شود.» اما از طرف دیگر علی اوسط هاشمی، استاندار سابق سیستان و بلوچستان، مهرماه ۹۶، همزمان با شروع سال تحصیلی، بیان کرد، ۱۸۰هزار کودک بازمانده از تحصیل سیستان و بلوچستان به مدارس جذب شدند.
