کاهش رشد مانده تسهیلات نسبت به رشد سپرده‌ها
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
مانده کل سپرده‌ها در پایان آذرماه ۹۶ بالغ بر ۱۴۸۱ هزار میلیارد تومان و مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز بالغ بر ۱۱۱۴هزار میلیارد تومان بوده که نشان می‌دهد، غول نقدینگی و پول رشد زیادی داشته است و نزدیک به ۱۵۰۰هزار میلیارد تومان نقدینگی و سپرده در بانک‌ها موجود است که از این مقدار به میزان بیش از ۱۱۰۰هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی پرداخت شده و بدهی مردم و فعالان اقتصادی به بانک‌ها به رقم بزرگ ۱۱۱۴هزار میلیارد تومانی در پایان آذر رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۹۶ نه تنها نقدینگی و سپرده‌های بانکی از مرز ۱۵۰۰هزار میلیارد تومان عبور کند بلکه بدهی مردم به بانک‌ها نیز به ۱۲۰۰هزار میلیارد تومان نزدیک خواهد شد که البته این ارقام بزرگ، در صورت بهبود فضای کسب و کار می‌تواند در جهت رشد سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال به کار گرفته شود.
به گزارش «تعادل» وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان آذرماه ۹۶ نشان می‌دهد که مانده کل سپرده‌ها در پایان آذرماه ۹۶ بالغ بر ۱۴۸۱هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶۷هزار میلیارد تومان معادل ۲۲ درصد و نسبت به اسفند ۹۵ معادل ۲۰۸ هزار میلیارد تومان یا ۱۶,۴درصد افزایش داشته است.
همچنین بیشترین مبلغ سپرده مربوط به استان تهران با ۸۷۱ هزار میلیارد تومان بوده که معادل ۵۹ درصد کل سپرده‌های کشور است. کمترین رقم نیز مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل ۳۱۵۰ میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر تهران بیش از تمام استان‌های کشور سپرده جذب کرده است و اکثر شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ترجیح داده‌اند به دلایل مختلف پول خود را در استان تهران سپرده‌گذاری کنند.
مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز بالغ بر ۱۱۱۴هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال معادل ۱۸۵هزار میلیارد تومان یا ۲۰درصد رشد کرده است. یعنی رشد تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.
این رقم در مقایسه با اسفند ۹۵ نیز معادل ۱۲۷هزار میلیارد تومان یا ۱۲,۹درصد رشد کرده که کمتر از رشد سپرده‌ها در ۹ ماهه اول سال است و این موضوع نشان می‌دهد که تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.
بیشترین مبلغ مربوط به استان تهران با مانده ۶۹۶ هزار میلیارد تومان یعنی معادل ۶۲,۵درصد تسهیلات دریافتی کشور و کمترین مربوط به کهگیلویه و بویراحمد معادل ۳۹۳۰میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر تقریبا به اندازه ۳ واحد درصد بیش از سهم خود در جذب سپرده‌ها از پرداخت تسهیلات سهم داشته است.
همچنین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی معادل ۸۳,۷درصد بوده که نسبت به پارسال و پایان سال ۹۵ معادل یک و ۳ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد یعنی تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کاهش یافته است. این نسبت در تهران ۸۸.۲ درصد است که از میانگین کشوری بالاتر است و در کهگیلویه و بویراحمد ۱۴۰ درصد است.
سهم تسهیلات از سپرده‌ها
سهم تسهیلات از سپرده‌ها نیز نشان می‌دهد که از رقم ۱۴۸۱هزار میلیارد تومانی سپرده‌ها، معادل ۷۵,۲ درصد بوده است. به عبارت دیگر معادل ۲۴.۸ از سپرده‌ها را سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی یا سقف اعتباری برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها تشکیل داده است و بانک‌ها معادل ۱۵۰هزار میلیارد تومان یا ۱۰.۱۲درصد سپرده‌ها را به عنوان سپرده قانونی در نظر گرفته‌اند و سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به رقم ۱۳۳۱هزار میلیارد تومان رسیده است.
همچنین از مبلغ ۱۳۳۱هزار میلیارد تومان سپرده بعد از کسر سپرده قانونی ۱۵۰هزار میلیارد تومانی، معادل ۲۱۷هزار میلیارد تومان به عنوان ذخیره احتیاطی و اجرای سیاست سقف اعتباری در نظر گرفته شده تا در صورت مراجعه سپرده‌گذاران قادر به تامین نیازهای مراجعه‌کنندگان و مشتریان بانک‌ها باشند.
بر این اساس سهم ذخیره احتیاطی نقدینگی بانک‌ها معادل ۱۴,۶۵درصد و سپرده قانونی ۱۰.۱۲درصد کل سپرده‌ها بوده و روی هم معادل ۳۶۷هزار میلیارد تومان معادل ۲۴.۸درصد سپرده‌ها به عنوان سقف اعتباری و سپرده قانونی در بانک‌ها و بانک مرکزی موجود بوده و به عنوان تسهیلات پرداخت نشده و درمجموع ۷۵.۲درصد سپرده‌ها به صورت تسهیلات پرداخت شده است. رشد تسهیلات ۲۰درصدی یک‌سال منتهی به آذر ۹۶ نیز در مقایسه با رشد ۲۲درصدی سپرده‌ها در این دوره نشان می‌دهد که سرعت تسهیلات‌دهی بانک‌ها کمتر از رشد سپرده‌های بانکی بوده است. این موضوع در ۹ماهه اول سال ۹۶ نیز تشدید شده و در شرایطی که رشد سپرده‌ها در این ۹ ماه ۱۶.۴درصد بوده اما رشد تسهیلات ۱۲.۹ درصد و ۳.۵ واحد درصد کمتر بوده است.
وضعیت استان‌ها نیز نشان می‌دهد که بعد از استان تهران که حدود ۶۰ درصد منابع بانکی را جذب کرده، استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، مازندران، فارس، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، البرز، گیلان، کرمان، آذربایجان‌غربی و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی از دوم تا دوازدهم جذب منابع شامل سپرده و تسهیلات بوده‌اند. همچنین استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، سمنان، اردبیل، زنجان، خراسان‌جنوبی و شمالی، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، چهارمحال و بختیاری در رتبه‌های ۲۱ تا ۳۱ از نظر جذب منابع بانکی قرار داشته‌اند.
