گروه اقتصاد کلان|
یکی از اصلی‌ترین مسائل مطرح شده در جریان بررسی کلیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس را به جرات می‌توان هدفمندی یارانه‌ها دانست. حذف 30 میلیون نفر از یارانه‌بگیران یکی از مواردی بود که مخالفت نمایندگان را کلیات بودجه رقم زد و همین موضوع حساسیت مساله یارانه‌ها را به خوبی نمایان می‌کند. تبصره 14 لایحه بودجه 1397 به موضوع هدفمندی یارانه‌ها و شیوه تخصیص منابع حاصل از اجرای این قانون اختصاص داشت که براساس آن، دولت منابع 37 هزار میلیارد تومانی را از این محل پیش‌بینی کرده بود. در این میان، منابع پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها به میزان 23هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود.
یک حساب سرانگشتی از منابع پیش‌بینی شده برای پرداخت یارانه نقدی، خبر از حذف حدود 30میلیون نفر از یارانه‌بگیران داشت. این مساله با وجود مخالفت‌هایی که از سوی نمایندگان مجلس مطرح شده بود، در کمیسیون تلفیق هم به همین ترتیب باقی ماند اما مخالفت با کلیات بودجه در صحن علنی مجلس و طرح مساله نامشخص بودن منابع هدفمندی یارانه‌ها به عنوان یکی از دلایل مخالفت با کلیات بودجه، نشان داد یارانه نقدی همچنان به‌عنوان یکی از مسائل حساس مطرح است که دولت و مجلس باید با احتیاط هر چه بیشتر در مورد آن تصمیم‌گیری کنند.
یک تغییر مهم در لایحه بودجه
حساسیت مساله پرداخت یارانه نقدی آن هم در شرایطی که عموم مردم از نامناسب بودن شرایط معیشتی گلایه دارند، کمیسیون تلفیق بودجه را هم به عقب‌نشینی در مورد حذف یارانه نقدی واداشت، به‌طوری که جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون تلفیق بودجه روز گذشته خبر داد که منابع یارانه نقدی در تبصره 14 به 29 هزار میلیارد تومان افزایش یافت و حجم فروش اوراق نیز به پیشنهاد دولت بازگشت.
جبار کوچکی‌نژاد در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به جلسه روز گذشته کمیسیون تلفیق بودجه برای بررسی برخی تبصره‌های لایحه بودجه سال 97، اظهار کرد: قرار شد در تبصره 14 که مربوط به پرداخت یارانه به خانوارهاست رقم 23 هزار میلیارد تومان پیشنهادی دولت به 29 هزار میلیارد تومان افزایش یابد و منابع آن از محل فروش بیشتر بنزین و مالیات بر ارزش افزوده بنزین تامین شود.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه در مورد حجم انتشار اوراق اسلامی نیز گفت: دولت در لایحه حجم اوراق را 38هزار و 500 میلیارد تومان پیشنهاد داد که در کمیسیون تلفیق به بیش از 40 هزار میلیارد تومان افزایش یافته بود بنابراین در جلسه امروز مجددا رقم پیشنهادی دولت مبنا قرار گرفت.
البته صحبتهای کوچکی‌نژاد در مورد افزایش منابع هدفمندی یارانه‌ها ابهام‌آلود است. به گفته این نماینده مجلس، افزایش منابع پرداخت یارانه نقدی از 23هزار میلیارد تومان به 29 هزار میلیارد تومان از محل فروش بیشتر بنزین و مالیات بر ارزش افزوده بنزین تامین خواهد شد. این در حالی است که منابع این محل موضوع جدیدی نیست. علاوه بر این، باتوجه به مطرح شدن افزایش قیمت بنزین به رقم 1500تومان در سال آینده و مخالفت‌های گسترده با آن، ابهام در افزایش منابع یارانه نقدی و ارتباط دادن آن به فروش بیشتر بنزین می‌تواند شبهه‌ناک باشد.
سال آینده 76 میلیون نفر یارانه می‌گیرند
فارغ از این مساله، خبرهای منتشر شده از تغییرات احتمالی منابع یارانه نقدی در بودجه 97 تا حدی
ضد و نقیض است که نمی‌توان با اطمینان از آمار شفاف تعداد یارانه‌بگیران در سال آینده سخن گفت. در حالی که طبق گفته کوچکی‌نژاد 55 میلیون نفر در سال آینده یارانه نقدی دریافت خواهند کرد، حمیدرضا حاجی‌بابایی گفته است که در سال آینده 76 میلیون نفر یارانه دریافت خواهند کرد.
نکته جالب در مورد یارانه نقدی در لایحه بودجه این است که سال گذشته دولت کشمکش بسیاری با مجلس داشت تا بتواند مجلسی‌ها را متقاعد به ناتوانی در حذف یارانه نقدی کند. دولت که سال گذشته رویداد بزرگی به نام انتخابات ریاست‌جمهوری را
در پیش داشت تا جایی که می‌توانست در برابر حذف یارانه‌بگیران مقاومت کرد. اما این‌بار ورق برگشته است. دولت که دیگر نگران مقبولیت در میان مردم نیست، بیمحابا اقدام به حذف گسترده یارانه‌بگیران در لایحه بودجه 97 کرده و این‌بار مجلسی‌ها هستند که با این تصمیم مخالفند. بر همین اساس، نمایندگان در نخستین جلسه بررسی لایحه بودجه در صحن علنی موضوع حذف یارانه نقدی و عدم‌شفافیت‌های موجود را یکی از مهم‌ترین ایرادات لایحه بودجه عنوان کردند. حال اما خبرها حاکی از آن است که کمیسیون تلفیق هم عقب‌نشینی کرده و آمار یارانه‌بگیران بیشتر از رقمی خواهد بود که دولت در لایحه بودجه پیشنهادی خود عنوان کرده است.
۱۰۲ هزار میلیارد تومان درآمد هدفمندی یارانه‌ها
در همین زمینه حاجی‌بابایی عضو کمیسیون تلفیق بودجه که همواره در صف اول معتراضان به عدم شفافیت منابع و مصارف هدفمندی قرار دارد، روز گذشته اعلام کرده است که ۱۰۲ هزار میلیارد تومان درآمد هدفمندی یارانه‌ها در کمیسیون تلفیق مصوب و بر این اساس یارانه ۷۶ میلیون نفر پرداخت خواهد شد. حمیدرضا حاجی‌بابایی در تشریح روند بازنگری در لایحه بودجه 97 پس از رد آن در صحن علنی مجلس، اظهار کرد: تلاش نمایندگان مردم در مجلس برای انطباق بودجه 97 با نیازهای جامعه و توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم است. در عین حال، شفافیت هر چه بیشتر در منابع و مصارف بودجه می‌تواند به افزایش اعتماد مردم و درنهایت رضایت عمومی منجر شود. حاجی‌بابایی همچنین خبر داده که نمایندگان مجلس در بحث آموزش و پرورش موفق به تصویب بودجه آموزش و پرورش و بنیاد شهید به صورت ملی در روند بررسی بودجه 97 در کمیسیون تلفیق شدند درحالی که در لایحه دولت به‌صورت استانی تعریف شده بود. وی افزود: مبلغ 52 هزار میلیارد ریال از بودجه سازمان‌های دولتی و بانک‌ها کسر و به بودجه آموزش و پرورش جهت پرداخت مطالبات و پاداش پایان خدمت فرهنگیان افزوده شد.
این عضو کمیسیون تلفیق بودجه به مصوبه دیگر این کمیسیون به عنوان برگ برنده مردمی بودن مجلس اشاره کرد و گفت: 102 هزار میلیارد تومان درآمد هدفمندی یارانه‌ها در کمیسیون تلفیق مصوب و در جدول مربوط به گزارش کمیسیون تلفیق درج شد. لازم به یادآوری است 3 هزار و 500 میلیارد تومان از درآمد حاصل از صادرات بنزین، در محل دیگری درج شده که در مجموع 102 هزار میلیارد تومان خواهد شد. حاجی‌بابایی با اشاره به اینکه بر این اساس یارانه 76میلیون نفر پرداخت خواهد شد، خاطرنشان کرد: روند بازنگری در لایحه بودجه 97 ادامه دارد و براساس تعهد و میثاقی که با ملت بزرگ ایران بسته‌ایم در جهت پاسخگویی به مطالبات مردمی در لایحه بودجه 97 از هیچ تلاشی کوتاهی نخواهیم کرد. در حالی حاجی‌بابایی از توجه به مطالبات مردمی در لایحه بودجه سخن می‌گوید که سال گذشته نمایندگان طرفدار پر و پا قرص حذف یارانه نقدی بودند. اصرار نمایندگان مجلس به حذف سه دهک درآمدی از جمع یارانه‌بگیران تا جایی بود که محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه عملا از ناتوانی دولت در حذف یارانه‌بگیران گفت و از مجلس یاری خواست. این‌بار اما نمایندگان که انتخابات مجلس را پیش روی خود می‌بینند از تصویب موادی که می‌تواند مقبولیت آنها را در بین مردم خدشه‌دار کند، جلوگیری می‌کنند.
اقدامات کمیسیون تلفیق در موجه‌سازی لایحه بودجه متناسب با انتظارات جامعه در حالی است که دولت تبصره 14 این لایحه را یکی از اصلی‌ترین محورهای بودجه عنوان کرده و اعلام کرده بود که تغییر در تبصره‌های 14، 18 و 19 لایحه بودجه روح آن را زیرسوال می‌برد. حال که کمیسیون تلفیق هم با رد کلیات بودجه عقب‌نشینی کرده و باید منتظر تغییرات گسترده‌تر در لایحه بودجه باشیم، واکنش دولت به این تغییرات جالب خواهد بود.
