گروه تشکل‌ها|
«زعفران ایران به بیش از 45 کشور صادر می‌شود» که در حال حاضر، مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران کشورهای در این محصول «امارات، هنگ کنگ، اسپانیا، افغانستان و چین» است که بیشتر بازارهای بالفعل صادراتی ایران محسوب می‌شوند. اما از آنجایی که ایران ظرفیت بالایی در تولید این محصول دارد، متولیان تجاری کشور در تلاش هستند، صادرات این محصول به کشورهایی چون «ژاپن، آلمان، امریکا و سایر کشورهای اروپایی» نیز گسترش یابد و از سوی دیگر، بازارهای بالقوه طلای سرخ را شناسایی کنند. پیشنهاد طرح شناسنامه ملی زعفران و اجرایی شدن آن» از جمله برنامه‌هایی است که متولیان امر آن را با هدف ارتقا شاخص‌های کیفی و ارزآوری محصولات صادراتی در دستور کار خود قرار داده‌اند. در این زمینه، گفت‌وگویی با محمود بازاری، مدیرکل دفتر هماهنگی صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
***
یکی از فاکتورهای مهم در عرضه محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی به کیفیت بازمی‌گردد؛ متولیان تجاری چه اقدامات و برنامه‌های خاصی برای ارتقا کیفیت این محصول صادراتی گران در دستور کار خود دارند؟
برای ارتقا شاخص بهداشت زعفران ایران و دستیابی به محصول با کیفیت و شناسنامه‌دار و افزایش عملکرد و کسب درآمد بیشتر برای کشاورزان پیشنهاد طرح شناسنامه ملی زعفران و اجرایی شدن آن با هدف ارتقا شاخص‌های کیفی و ارزآوری محصولات صادراتی توسط سازمان توسعه تجارت ایران و شورای ملی زعفران به عنوان مجری در دستور کار قرار گرفته است.
آیا بازارهای بالقوه صادراتی برای محصول زعفران شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفته است؟
برای افزایش توان صادرات همه ساله بازار کشورهای هدف مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در حال حاضر نیز مهم‌ترین بازارهای صادراتی زعفران ایران کشورهای امارات، هنگ کنگ، اسپانیا، افغانستان و چین است که بازارهای بالفعل صادراتی محسوب می‌شوند. به‌عبارت دیگر زعفران ایران به بیش از 45 کشور صادر می‌شود و با ارائه برنامه‌هایی در نظر داریم که صادرات این محصول به کشور ژاپن، آلمان، امریکا و سایر کشورهای اروپایی نیز گسترش یابد.
آیا محصول زعفران کشور از کمیت و کیفیت صادراتی برخوردار است؟
میزان صادرات زعفران ایران با تولیدی بالغ بر 95 درصد از کل زعفران دنیا به حدود 87 درصد محدود می‌شود. ایران در تولید و صادرات زعفران مزیت مطلق داشته اما بحث افزایش سهم ارزش افزوده در فرآیندهای صادراتی نیازمند حمایت‌ها و مشوق‌های بیشتری از سوی دولتمردان است. به واقع زعفران ایران از بالاترین کیفیت برخوردار است و حال باید اقداماتی برای این محصول برای دست یابی به ارزش افزوده بیشتر انجام گیرد تا به این شکل بتوانیم ارز آوری بیشتری را برای کشور ایجاد کنیم.
بسته‌بندی و نگهداری و حمل و نقل از جمله موضوعات مهم در بخش رقابت‌پذیری به شمار می‌روند. به واقع صادرکنندگان ایرانی در بحث صادرات به شیوه‌های حمل و نقل و از طرفی برخی کارشناسان نیز به نحوه بسته‌بندی محصولات کشاورزی تاکید دارند. حال سوال این است که آیا تجهیزات مناسب برای بسته بندی، نگهداری و حمل و نقل محصول زعفران در حوزه صادرات فراهم است؟
بطور کلی شرکت‌های معتبر تولیدی و صادراتی در این حوزه مجهز به واحدهای بسته‌بندی، نگهداری و حمل و نقل هستند، اما برای صادرات موفق‌تر ما هم براین باوریم که حمایت‌ها و مشوق‌های دولت به سمت واحدهایی سوق یابد که بیشترین سرمایه‌گذاری و اشتغال مولد را در فرآیندهای پس از برداشت و صادرات انجام داده‌اند. به هرحال مقوله‌یی به نام حمل و نقل ارزان هم کاهش قیمت تمام شده را برای محصولات تولیدکنندگان به دنبال دارد و از طرفی با شکسته شدن قیمت تمام شده تولیدکننده می‌تواند برنامه‌های دیگری را برای توسعه بخش‌های تولید در نظر بگیرد. همچنین در حوزه بسته‌بندی گاهی ما شاهد این هستیم که برخی کشورها با بسته‌بندی‌های مطلوب توانسته‌اند بازار را تصاحب کنند و گوی رقابت را از ما بربایند. بنابراین در این بازه زمانی ما هم باید تمهیداتی در حوزه بسته‌بندی ارزان و مطلوب درنظر بگیریم تا بتوانیم بازارهای کالاهای تولیدی را افزایش دهیم.
یکی از معضلات در ارگان‌های دولتی عدم ارائه آمار شفاف است. آیا سازمان توسعه تجارت آمار دقیقی از صادرات محصول زعفران در چند سال اخیر دارد؟
طی دوازده ماه سال گذشته ۱۷۲ تن و ۶۰ کیلو زعفران به ارزش بالغ‌بر ۲۴۶ میلیون و ۷۲۳ هزار و ۳۲۸ میلیون دلار به 47 کشور دنیا صادر شده است. طی شش ماه نخست سال جاری نیز آمار دقیق صادرات محصول زعفران توسط سازمان توسعه تجارت به عنوان تنها متولی آمار صادرات این محصول ارائه می‌شود که مشمول سنوات قبل است.
آیا صادرات محصول زعفران تسهیلات مالی، گمرکی، نمایشگاهی و امثال آن را دارد؟
طبق بسته حمایت از توسعه صادرات غیر نفتی سال 96 مزایا و مشوق‌هایی برای محصولات مختلف و صادرات آنها در نظر گرفته شده که زعفران نیز مستثنی نیست. به عنوان مثال درخصوص حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی معتبر در خارج از کشور و اختصاصی در بازارهای هدف به میزان حداکثر تا 50 درصد هزینه اجاره غرفه و تا سقف 200 میلیون ریال، واحدها و مشارکت‌کنندگان توانسته‌اند بهره‌مندی لازم را اخذ کنند.
چه نهادها و موسساتی در خصوص ارائه مشوق‌ها به کشاورزان و تولیدکنندگان مسوول و مجری هستند؟
سازمان توسعه تجارت، گمرک ایران، وزارت جهادکشاورزی، صندوق توسعه ملی، بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، صندوق ضمانت صادرات، بانک توسعه صادرات، وزارت راه و ترابری، وزارت امور خارجه، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران از جمله نهادهایی هستند در بخش مشوق‌ها به تولیدکنندگان مسوول هستند.
