روز شنبه نخستین همایش ملی ارتقای شفافیت با حضور رییس‌جمهور یعنی سید ابراهیم رییسی برگزار شد. رییس دولت در این همایش مدعی شد که انتشار صورت مالی‌های شرکت‌های بورسی و غیربورسی دستاورد دولت سیزدهم است. وی انتشار صورت‌های مالی نزدیک به ۴۰۰ شرکت بورسی و غیربورسی و انتشار حساب افراد بدحساب و ابربدهکاران بانکی را از اقدامات دولت سیزدهم در حوزه شفافیت برشمرد و عنوان کرد که این موضوع تا پیش از این دولت، سابقه نداشته است. در صورتی از سال 86 انتشار صورت مالی شرکت‌های بورسی در کدال انجام می‌شده و این ادعا کمی عجیب است. این جملات و صحبت‌های ابراهیم رییسی واکنش‌های زیادی در پی داشت و بسیاری از فعالان بازار سرمایه و اقتصادی کشور از هیات دولت و مشاوران رییسی انتقاد کردند که دانش و تخصص کافی برای بررسی موارد خرد اقتصادی ندارند. از سویی برخی از اقتصاددان رییس‌جمهور را مقصر میدانند و می‌گویند مطالعه کم در حوزه اقتصادی باعث شده که رییسی کدال را دست آورد خود بداند. جمله روز گذشته ابراهیم رییسی موجب تعجب خیلی‌ها شد. برخی از اهالی بازار سرمایه ادعای رییسی را مصداق بی‌اطلاعی او از سازوکارهای بازار سرمایه دانستند و هیات دولت و مشاوران رییسی را مقصر خطای رییس دولت میدانند. برخی نیز مشاوران رییس‌جمهور را به دستاوردسازی متهم کردند، منتقدان می‌گویند دولت از تحقق بخشیدن به وعده‌ها ناامید شده و به دستاوردسازی روی آورده است، تا جایی که سامانه کدال که 13 سال از فعالیت آن می‌گذرد را به عنوان دستاورد دولت سیزدهم معرفی کنند.
کدال چیست؟
طبق ماده ۲ قانون بازار اوراق بهادار مصوب یک آذر ۱۳۸۴ سازمان بورس و اوراق بهادار برای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارآمد اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای این قانون تشکیل شد. بر‌اساس ماده ۷ این قانون، اتخاذ تدابیر لازم برای پیش‌گیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات مهم توسط شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بر عهده هیات‌مدیره این سازمان است. در همین راستا و به منظور افزایش شفافیت اطلاعات در بازار سرمایه ایران و کاهش فاصله زمانی بین تهیه اطلاعات تا انتشار آن به عموم، ایجاد سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران از آبان ۱۳۸۵ در دستور کار سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفت. تمام شرکت‌های بورسی ملزم هستند تمام گزارش‌های خود را در سامانه کدال جهت دسترسی عموم معامله‌گران منتشر کنند. این گزارش‌ها شامل صورت‌های مالی دوره‌ای و سالانه، اطلاعیه‌های افزایش سرمایه، اطلاعیه‌های ماهانه شرکت و... است. بنابراین کاربرد کدال در دسترسی سریع، راحت و مطمئن به اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. بنابراین نیازی به مراجعه به سایت شرکت یا تماس با آن برای اطلاع از آگهی‌های شرکت نیست. اگرچه ممکن است اطلاعیه‌ها در سایت اختصاصی شرکت نیز درج شود. کدال ابتدا با ۱۴ شرکت پذیرفته‌شده در بورس کار خود را آغاز کرد تا اطلاعات و صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی و غیر بورسی زیر مجموعه این شرکت‌ها در دسترس عموم قرار بگیرد و افراد چه حقیقی و حقوقی بهتر بتوانند در رابطه با خرید و فروش‌های خود تصمیم‌گیری کنند. انتشار صورت‌های مالی و گزارش‌های مالی برای تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار «بورس اوراق بهادار تهران» از سال 1388 الزامی شد و در 13 سال گذشته شرکت‌ها اطلاعات مالی خود را در سامانه کدال منتشر کرده‌اند.
بورس از دریچه معاملات
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز دوشنبه، ۲۱ آذرماه با ۲۰ هزار و ۱۲ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۴۰۹ هزار واحدی ایستاد. بر اساس گزارش ایرنا شاخص هم‌وزن با ۶ هزار و ۱۵۳ واحد افزایش به ۴۲۰ هزار و ۳۹۹ واحد و شاخص قیمت با سه هزار و ۶۶۳ واحد رشد به ۲۵۰ هزار و ۲۵۰ واحد رسید. بررسی آمار مالکیت افراد حقیقی حکایت از ورود سرمایه این افراد به بازار سهام دارد. شاخص ورود و خروج سرمایه از ورود 220 میلیاردی پول افراد حقیقی به بورس می‌دهد. اتفاقی که بعد از اولین روز آذرماه بالاخره پس از 13 روز کاری متوالی خروج سرمایه، به وقوع پیوست. همچنین 498 نماد مثبت و 138 نماد منفی تابلوی معاملاتی دیروز بورس، نشان از برتری واضح خریداران در بازار امروز دارد. همچنین امروز 97 نماد در صف خرید و 25 نماد در صف فروش صف‌های بورس را تشکیل دادند. شاخص بازار اول، ۲۰ هزار و ۹۵ واحد افزایش و شاخص بازار دوم، ۲۳ هزار و ۴۴۲ واحد افزایش را ثبت کردند. دیروز در معاملات بورس تهران، بیش از هشت میلیارد و ۷۳۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۴۳ هزار و ۳۵۸ میلیارد ریال معامله شد. همچنین ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۲ هزار و ۴۸۴ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۲ هزار و ۴۳۳ واحد، بانک ملت (وبملت) با ۹۶۹ واحد، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با ۹۲۷ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۷۵۶ واحد و صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با ۶۶۱ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت. در مقابل توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با ۹۴۵ واحد، گروه مپنا (رمپنا) با ۶۴ واحد، پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) با ۴۰ واحد، فولاد خراسان (فخاس) با ۳۷ واحد و پتروشیمی خراسان (خراسان) با ۲۰ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت. بر پایه این گزارش، روز اخیر نماد شرکت سرمایه‌گذاری رنا (ورنا)، ایران خودرو (خودرو)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، بورس کالای ایران (کالا)، سایپا (خساپا)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) و گروه بهمن (خبهمن) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.گروه خودرو هم در معاملات روز دوشنبه صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه ۲ میلیارد و ۳۰۸ میلیون برگه سهم به ارزش هفت هزار و ۱۶۸ میلیارد ریال دادوستد شد. شاخص فرابورس نیز دوشنبه بیش از ۱۱۴ واحد افزایش داشت و به ۱۸ هزار و ۶۰۲ واحد رسید. در این بازار بیش از ۶ میلیارد و ۵۲ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات دیروز فرابورس بیش از ۲۰۵ هزار و پنج نوبت بود.پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، پالایش نفت شیراز (شراز)، فرابورس ایران (فرابورس)، شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا)، پتروشیمی تندگویان (شگویا) و سنگ آهن گهرزمین (کگهر) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در ادامه بیمه پاسارگاد (بپاس)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، بیمه کوثر (کوثر)، توسعه سرمایه و صنعت غدیر (سغدیر) و مجتمع صنعتی آرتاویل تایر (پارتا) تاثیر منفی بر این شاخص داشتند. اغلب کارشناسان تکانه‌های پتروشیمی رو عامل مثبت شدن بورس میدانند. بحران قطعی گاز شاید امسال بیش از سال گذشته به چشم بیاید، البته این نبود گاز تنها در ایران نیست و حتی اروپا نیز با مشکل گاز مواجه شده است. امسال قطعی گاز احتمالا تاثیر بیشتری روی صنایع بورسی داشته باشد. از آخرین روزهای هفته اخیر قطعی گاز شروع شد و این موضوع باعث می‌شود که میزان تولیدات صنایع نیز کاهش یابد. تا این لحظه کاهش ظرفیت گاز پتروشیمی خراسان 70 درصد، پتروشیمی پردیس 85 درصد و توقف کامل تولیدات پارس فولاد سبزوار منتشر شده است. جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران نیز اعلام کرده که محدودیت گاز برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است. این مقام مسوول گفت: میزان اعمال محدودیت بستگی به افزایش مصرف خانگی و تجاری دارد؛ پیش‌بینی‌ها نیز حکایت از این دارد که طی یک هفته آینده هوا سردتر می‌شود و در قبال این سردشدن اگر مصرف افزایشی باشد شروع محدودیت‌ها استارت می‌خورد. وی ادامه داد: دو سوم نیاز نیروگاه‌ها از طریق گاز و یک سوم از طریق سوخت مایع تامین می‌شود؛ باتوجه به ذخایری که داریم میزان سوخت مایع را برای نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم. شرکت ملی گاز تاکیدی ندارد که حتما نیروگاه‌ها از مازوت استفاده کنند، وزارت نیرو باید حسب نیاز خود تصمیم بگیرد، ما فقط محدودیت گاز اعمال می‌کنیم و هیچ محدودیتی در شرایط فعلی برای تخصیص گازوییل وجود ندارد. مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در خصوص مازوت سوزی گفت: برای مازوت هم ما نگرانی نداریم خودشان باید تصمیم بگیرند که می‌خواهند از مازوت استفاده کنند یا خیر، ممکن است وزارت نیرو به سوخت دیگری به جز گاز که وزارت نفت اختصاص می‌دهد نیاز نداشته باشد و نیروگاه را تعطیل کند اگر لازم داشته باشد نیز باید از فرآورده مصرف کند. نکته اساسی اینجاست که مازوت سوزی به محیط زیست نیز آسیب می‌زند و نمی‌تواند جایگزین درستی برای گاز باشد. همین عدم جایگزینی باعث می‌شود که صنایع نیز سوددهی مطلوبی نداشته باشند.
