گروه بازارسرمایه|
تابستان سال 99 بود که بورس تهران سقوط بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد و سهامداران نیز در این مدت زیان سنگینی را متحمل شدند؛ ازآن روز تابه‌حال سهامداران هنوز نتوانسته‌اند اصل سرمایه خود را ببینند و در بازار با زیان مواجه‌اند. از سوی دیگر شاخص قله‌های جدیدی فتح می‌کند و بازارهای موازی نیز در حال رکوردشکنی هستند با این تفاسیر بورس سال 1402 زیان سهامداران را تبدیل به سود می‌کند؟ به‌طور کلی بازار سرمایه در سال 1401 وضعیت خوبی را تجربه کرده است و در برخی از روزها مثبت و در برخی دیگر از روزها منفی بوده است اما به‌طور کلی از ابتدای سال تا به امروز بازدهی حدود 30 درصدی را ثبت کرد و احتمالا در این دو روز باقی مانده شاهد بازدهی نیم درصدی نیز باشیم تا در کل بازدهی کل سال 1401 به بیش از 30 درصد برسد.
با وجود این بازدهی 30 درصدی بازارهای موازی شاهد بازدهی بیش از 100 درصدی نیز بوده‌اند و با وجود شرایط پیش آمده انتظار می‌رود که سال آینده، سالی پرسود و رونق برای بازار سرمایه باشد؛ البته به شرط اینکه دولت در روند بازار دخالت نکند. نوید رجایی، کارشناس بازارسرمایه در یادداشتی درخصوص بورس سال آتی نوشت: «به‌طور کل عوامل زیادی بر بازار بورس تاثیرگذار است و باید به بررسی عوامل مختلف پرداخت در مرحله اول قیمت دلار بسیار حائز اهمیت است از نظر من ایران فرصت طلایی برای بازگشت به برجام را از دست داده و اگر توافقی نیز حاصل شود بسیار ضعیف‌تر از گذشته خواهد بود و از سوی دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و تبلیغات و اعلان نظر کاندیداها مخصوصا از سوی جمهوری‌خواه‌ها سبب خواهد شد التهابات ارزی شروع شود.
از سوی دیگر قیمت بازارهای جهانی نیز حائز اهمیت است و با توجه به پیش‌بینی‌ها احتمالا تغییر محسوس یا کاهش زیادی در کامودیتی‌ها نداریم. اما توجه به این نکته ضروری است که چشم‌انداز رشد اقتصادی چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین واردکننده‌های انرژی مطلوب نیست پس در نتیجه تقاضا برای نفت کاهش خواهد داشت و در صورتی که درگیری بین اعضای اوپک نیز رخ بدهد باعث افزایش عرضه نفت می‌شود که به هیچ‌وجه برای پالایشگاهی‌ها مطلوب نیست. پس اگر چشم‌اندازی برای نفت مواجه نباشیم قیمت‌های فعلی سطح مطلوبی است و بسیار بعید است قیمت نفت سطح 120 دلار را در سال جدید تاچ کند. برای بورس سال 1402 می‌تواند سال بسیار خوبی باشد چرا که هسته اصلی بورس کامودیتی‌محور است و با توجه به قیمت دلار و چشم انتظارات تورمی کف شاخص کل 1.480 خواهد بود و این پیش‌بینی را دارم که در سال 1402 از سقف تاریخی شاخص عبور کنیم.
اما باید به این نکته توجه داشت که عبور از سقف شاخص تنها در صورتی رخ خواهد داد که ریسک‌های سیتماتیک وجود نداشته باشد. بهترین گروه برای سال 1402 به اعتماد من سیمان، انبوه‌سازی و بانکی‌ها هستند که از سهم‌های ویژه این صنایع می‌توان گین خوبی را به دست آورد. از سوی دیگر جدا از چاپ پول می‌توان افزایش قیمت بنزین را نیز یک موج تورمی در نظر گرفت که قطعا تاثیر‌های زیادی در بازار سرمایه خواهد گذاشت. برای سال 1402 توصیه می‌شود تا سهامداران تنوعی از شرکت‌های مختلف در صنایع گوناگون را به صورت گلچین کنار هم قرار بدهند تا گین خوبی حاصل شود. از دید تکنیکال بهترین تایم فریم برای شاخص کل می‌توان تایم فریم هفتگی را در نظر گرفت که در این ناحیه با حمایت 1580 مواجه هستیم و در صورتی که دلار در قیمت بالای 45 تومان تثبیت کند، بعید است این ناحیه را از دست بدهیم اما در صورت شکست این ناحیه به احتمال زیاد شاخص کل یک برگشت به سطح 1.500 خواهد داشت که این بستگی به ریسک‌های سیستماتیک و قیمت دلار دارد.
پس اگر ما در نظر بگیریم که ریسک سیستماتیک خاصی بازار سرمایه را تهدید نمی‌کند بسیاری از سهم‌ها از حدود 20 درصد پایین‌تر مناسب خرید است و یک فرصت ویژه سرمایه‌گذاری پیش روی سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. در سوی مقابل در حال حاضر شاخص هم‌وزن نیز در ناحیه 540 قرار گرفته است که به نوعی سقف تاریخی در هم‌وزن است که در نتیجه با فشار عرضه مواجه خواهیم شد اما این عرضه طوری نیست که اصلاح عمیقی را متصور باشیم و نهایت از حدود 10 درصد دیگر می‌توان شاهد روند صعودی در شاخص هم‌وزن باشیم.»
نوبتی هم باشد نوبت بازار سرمایه است!
محمدابراهیم سماوی، کارشناس بازارهای مالی نیز نوشت: «درخصوص وضعیت کلی بازار سرمایه نیز باید نگاهی به داده‌های اقتصادی در سال 1401 داشت. حجم نقدینگی از محدوده 6 هزار میلیارد تومان عبور کرده است؛ تورم نقطه به نقطه در اکثر ماه‌ها بیش از 40 درصد و بعضا چندین مورد بیش از 50 درصد بوده است. از سوی دیگر بازارهای موازی، سکه، خودرو و دلار سقف‌های جدیدی را فتح کردند که نسبت به سقف‌های قبلی حتی رشدهای بیش از 100 درصدی داشتند. اگر بازارهای موازی و متغیرهای کلان اقتصادی را مشاهده کنیم نوبتی هم باشد نوبت بازار سرمایه است.
اما چون بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی بیشتر تحت تاثیر تصمیمات دولت است و دولت کنترل بیشتری روی بازار دارد؛ علاوه بر بحث‌های مختلف زمان رشد بازار محل ابهام باقی مانده خصوصا در روزهای اخیر که بحث گشایش‌های بین‌الملی پررنگ شده با توجه به توافقی که بین تهران و ریاض اتفاق افتاده و گشایش مجدد سفارت‌خانه‌ها در دو کشور ایران و عربستان سعودی یک مقدار انتظارات تورمی را کاهش داده است و دلار در محدود 46 هزار تومان معامله می‌شود سکه به محدوده 24 میلیون تومان بازگشت و اگر بازارها در ثبات نسبی پیش بروند ما می‌توانیم نیمه اول سال شاهد رشد نسبی بازار سرمایه باشیم اما حجم نقدینگی به سمت صنایع ارزنده می‌رود.
نباید تصور ما این باشد که اواخر سال 98 یا نیمه اول سال 99 تکرار شود بلکه بازار یک صعودی خواهد داشت و برآورد می‌شود که در فصل بهار بازار بتواند از سقف شاخص دو میلیون و 100 هزار واحدی که در مرداد سال 99 ثبت کند عبور کند. همچنین شاخص هم‌وزن از سقف تاریخی خود عبور کرد. اگر با توجه به اخبار بین‌المللی گشایش رخ دهد حجم صادرات ما افزایش پیدا می‌کند و از سوی دیگر در شرایط تحریم هزینه تحریمی بسیار بالاست که آن کاهش پیدا می‌کند.
ارز صادراتی نیز تغییر پیدا کرده است که باتوجه به اثرات اهرمی خیلی شرکت‌های کامودیتی‌محور که عمدتا صادراتی هستند می‌تواند سود هر سهم بسیار جذابی بسازند که گزارش ماه‌های آینده خصوصا گزارش فصل بهار مشخص‌کننده این موضوع خواهد بود. به‌طور کلی بازار می‌تواند از شرایط خوبی برخوردار شود و از سوی دیگر صنایع دلاری می‌توانند با توجه به بحث توافق و کاهش نرخ ارز از این صنایع کامودیتی‌محور، استخراج کانه‌های فلزی، پتروشیمی، پالایشی، فلزی و... با کاهش تقاضا روبرو شوند. اما به صورت میان مدت در سال بعد با تقاضا مواجه می‌شوند و در کوتاه‌مدت در صنایع بانکی با توجه به مبادلات ایران با کشورهای این صنایع می‌توانند جذاب باشند و در نهایت صنایع ریالی وسیمانی که در فصل بهارزمان ساخت و ساز است و با اقبال بیش از 100 درصدی در بورس کالا می‌توانند برای سهامداران جذاب باشند.»
سعید امیرشاهکرمی، کارشناس بازار سرمایه نیز نوشت: «روند معاملات بازار بورس ایران طی بهمن و اسفند ۱۴۰۱ نشان از ورود پول‌های جدید و افزایش ارزش معاملات دارد. در شرایطی که دلار به عنوان یکی از عوامل اصلی در تعیین میزان تورم و انتظارات تورمی در حال رکوردشکنی بوده و در بازار آزاد با ارقام بالاتر از ۵۰ هزار تومان در حال معامله است، بورس تهران هنوز نتوانسته است به سقف قبلی خود دست یابد. در شرایطی که انتظارات تورمی هر روز نسبت به گذشته افزایش می‌یابد، لیکن به علت عدم حمایت دولت از بورس، اتخاذ سیاست‌های ناهماهنگ و متضاد، نبود چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی روشن، ناهماهنگی میان مدیران ارشد اقتصادی کشور و همچنین عوامل داخل سازمانی، بورس نتوانست رشدی همگام با تورم و انتظارات تورمی داشته باشد و عملکرد قابل دفاعی را در سال ۱۴۰۱ از خود بر جای نگذاشت. اگر به صورت همزمان روند شاخص کل بورس و روند تغییرات نرخ ارز به قیمت آزاد را بررسی کنیم به وضوح یک شکاف حرکتی میان این دو روند را خواهیم دید.
شکافی که نشان می‌دهد حرکت بورس به مراتب از حرکت دلار کند‌تر بوده است. دلایل این شکاف را قبل‌تر توضیح داده‌ام، اما موضوع مهم این است که در ۱۴۰۲ دو سناریو پیش روی دلار و بورس وجود دارد. الف- کاهش نرخ دلار بازار آزاد تا محدوده ۳۸ هزار تومان (بسیار بعید) ب- حرکت بورس برای پشت سر گذاشتن شاخص ۲۱۰۰ واحدی و ایجاد یک الگوی صعودی قوی و شتابان. بنابر آنچه از وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور استنتاج می‌شود احتمال وقوع حالت اول (اصلاح جدی دلار) بسیار بعید است و به نظر رسیدن دلار به قیمت‌های پایین‌تر از ۴۸ هزار تومان امکان‌پذیر نیست. بنابراین بورس و به تبع آن شاخص کل باید خود را به دلار برساند و یک سقف جدید را رقم بزند.
در کل به نظر می‌رسد ۱۴۰۲ سال نیکویی برای سهامداران و فعالین بازار سرمایه باشد و بعد از مدت‌ها بتوانند یک بازار گاوی و به رنگ سبز بهاری را تجربه کنند. بازاری که در آن ارزش سهام شرکت‌ها به سمت سقف‌های تاریخی خود حرکت کنند.البته شایان ذکر است در طی سال ۱۴۰۱ نیز شرکت‌هایی بودند که سقف تاریخی خود را شکسته‌اند اما بیشتر منظور ارزش سهام بزرگان بازار است که هنوز از سقف قیمتی خود فاصله معنی‌داری دارند. به امید روزی که بازار بورس ایران به خاطر پویایی اقتصادی رشد کند و نه به خاطر رشد دلار و افزایش انتظارات تورمی!»
