امسال بحران کاغذ به یکی از چالش‌های اساسی کشور تبدیل شده و بسیاری خدمات تحت تأثیر کمبود کاغذ قرار گرفتند و آخرین تاثیر هم به کتب درسی دانش‌آموزان در سال تحصیلی پیش رو رسیده است به‌طوری که برخی از احتمال تغییر سایز کتاب‌ها سخن می‌گویند. به هر حال بحران امسال جدی است به‌طوری‌که رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره مشکل کمبود کاغذ برای چاپ کتب درسی سال 99-98 گفته است: متاسفانه مشکل ما هنوز به‌طور کامل حل نشده است. البته تلاش‌ها در حال انجام است و امیدواریم به ثمر برسد. مکاتبات با نهادهای ذی‌ربط انجام شده است. سعی ما این است که خللی در فرایند چاپ کتب درسی سال 99-98 ایجاد نشود.
علی ذوعلم گفت که ما همچنان نگران هستیم اعلام شد که ارز دولتی تامین می‌شود اما هنوز ابلاغیه‌ای به ما نرسیده است. حداکثر میزان کاغذی که بخش داخلی می‌تواند در اختیار ما قرار دهد ۳۰۰۰ تن است در حالی که به ۴۵ هزار تن کاغذ نیاز داریم.
در همین حال رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره تالیف بومی و آموزش زبان مادری گفت: دانش‌آموزان مناطق دوزبانه در باب آموزش زبان مادری مشکلی ندارند بلکه نگران هستیم مناطق دوزبانه در فهم زبان فارسی خلأیی داشته باشند و دچار عقب‌ماندگی تحصیلی شوند؛ البته آشنایی با ادبیات بومی و منابع و مفاخر تاریخی و ادبی مناطق اقدام ارزشمندی است و اینکه مدیر دو ساعت از طرح برنامه ویژه را به آشنایی با ادبیات بومی اختصاص دهد کار خوبی است.
به گزارش «تعادل»، بیشترین افت تحصیلی مربوط به مناطق دوزبانه کشور است. دانش‌آموزانی که تا هفت سالگی به زبان مادری صحبت کرده‌اند، ناگهان وارد مدرسه می‌شوند و مجبورند به زبان فارسی بخوانند و بنویسند. معلمان هم که برخی از آنها بومی نیستند و به عنوان سرباز معلم به مناطق دور افتاده رفته‌اندف برای اینکه دانش‌آموزان ترک تحصیل نکنند، با ارفاق، نمره قبولی به آنها می‌دهند تا به سال بالاتر تحصیلی بروند، در حالی که نه آنچه باید یاد گرفته‌اند و نه هنوز به زبان فارسی مسلط شده‌اند.
نبود ساز و کار مناسب به منظور تدریس زبان فارسی به کودکان این مناطق و شروع آموزش مهارت‌های خواندن و نوشتن، پیش از آموزش و تقویت مکالمه به این کودکان، سبب شده تا تعداد قابل توجهی از کودکان این مناطق در مسیر یادگیری با مشکلات متعدد مواجه شوند.
اصل 15 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصریح می‌کند: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است». معلمان معتقدند دو زبانه بودن مدارس در صورتی که شرایط و بسترهای لازم برای شکوفایی استعدادهای و افزایش توانمندی‌ها فراهم باشد، به عنوان یک مزیت مطرح می‌شود چنانکه به استناد آزمایش‌های «کاترین مونت» زبان شناس بلژیکی، عملکرد مغزی دو زبانه‌ها به مراتب سریع‌تر از تک زبانه‌ها در حل مسائل مشابه است.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره کارایی و بازنگری در تالیف کتب درسی ادامه داد: تلاش، دانش، تجربه و بازخوردهایی که دریافت می‌کنیم در تالیف کتب درسی اثرگذارند. طبیعی است که در مسیر اصلاح و تغییر دایمی قرار داشته باشیم.
علی ذوعلم با بیان اینکه به جای تربیت علمی سراغ محفوظات علمی رفته‌ایم که یک خلأ جدی است که باید جهت‌گیری‌ها تغییر کنند، درباره توزیع کتب درسی در مناطق محروم و شکل‌گیری خیرین کتب درسی گفت: ایده شکل‌گیری تشکل خیرین کتب درسی وجود دارد. خیرین شاخه فنی و حرفه‌ای نیز از چندماه قبل در آموزش و پرورش دنبال می‌شوند. خیرین کمک محتوایی و ارتقای کیفی را نیز باید دنبال کنیم. در کنار خیرین کالبدی می‌توانیم در عرصه ارتقای کیفیت، کلاس‌های رایگان و تقویتی و... نیز که اکنون به‌طور پراکنده انجام می‌شود یک سازماندهی ملی داشته باشیم.
ذوعلم ادامه داد: در سیستان و بلوچستان سال‌هاست کتب درسی رایگان است. امسال هم بیش از
۲۰ میلیارد تومان هزینه شد، البته معتقدم کمترین کاری است که برای این مناطق انجام می‌دهیم. باید یک تلاش ملی جهادی برای کاهش شکاف امکانات آموزشی و رشد عدالت آموزشی صورت گیرد.
مریم دانشگر، عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این رابطه می‌گوید: دو زبانه‌ها در تعاملات زبانی از راهبردهای ارتباطی پیشرفته استفاده می‌کنند، در یادگیری کلمات جدید توانمندتر هستند و در کنش‌های هوشی برتر از یک‌زبانه‌ها عمل می‌کنند. اما برای رسین به این مرحله یعنی مرحله تبدیل دو یا چند زبانگی کودکان از یک معضل آموزشی به یک امتیاز مثبت و فرصت آموزشی، مسیری پرپیچ و خم پیموده شده است. در صورت نداشتن برنامه‌ریزی دقیق زبانی برای آموزش صحیح، وجود این گویش‌ها و زبان‌ها سبب اختلال در یادگیری کودکان می‌شود، اختلالی که دامنه فراگیری آن معمولاً دوران نوجوانی و بزرگسالی ایشان را نیز تحت الشعاع قرار می‌دهد. این اتفاقی است که متاسفانه در کشور ما رخ داده است.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره برجام و نوشتن از دکتر ظریف، وزیر امورخارجه در کتب درسی گفت: تازه از شما چنین موضوعی را می‌شنوم. قرار نیست درباره وزرا در کتاب درسی مطلبی بنویسیم و تعریف و تحلیل و انتقاد کنیم و تاکنون هم چنین رسمی وجود نداشته است.
ذو علم در نشستی خبری ضمن گرامیداشت هفته دولت و شهادت شهیدان رجایی و باهنر که برای تعلیم و تربیت مطلوب کار کردند، گفت: امیدواریم آموزش و پرورش همان نگاه را نسبت به تعلیم و تربیت دنبال کند و اگر امروز با کم اهتمامی‌ها و مشکلات روبه‌روییم با تاسی به این دو شهید بزرگوار حل شود.او در پاسخ به پرسشی درباره توجه به تربیت جنسی در مفاهیم و محتوای آموزشی گفت: در اسناد تحولی، تربیت همه‌جانبه را باید دنبال کنیم که یکی از عرصه‌های تربیت، تربیت جنسی و نحوه مواجهه با مسائل است. نگاه غرب را قبول نداریم و مبانی خودمان را در اهداف و ضوابط زندگی داریم. شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود کرده و طرحی در دست بررسی و تصویب است که اگر ابلاغ شود بر اساس آن ورود خواهیم کرد.
رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه به بازآرایی کلان در کلیت قواره برنامه درسی در ذیل استاد تحولی نیاز داریم، گفت: مرحله همسو‌سازی کتب درسی را پشت سرگذاشتیم اما هنوز به جمع بندی‌هایی درباره کاهش یا افزایش حجم کتب درسی نرسیده‌ایم. مهم توجه به اقتضائات یادگیری است.
