از ۱۳ اسفند ماه سال ۱۴۰۲ كه سيل در سيستان و بلوچستان جاري شد تا امروز كه نزديك به ۲ ماه از آن تاريخ مي‌گذرد مردم اين استان درگير مشكلات بسياري شده‌اند. تكرار بارش‌هاي سيل آسا در اين استان باعث شده تا خسارات ناشي از سيل هر روز بيشتر از روز قبل باشد. امداد رساني‌ها هنوز ادامه دارد و اين در حالي است كه برخي از روستاها هنوز هم چشم انتظار ارسال كمك‌ها هستند. خانه‌هاي زيادي به خصوص در روستاها از بين رفته است. راه‌هاي ارتباطي بسياري نابود شده و ساخت دوباره آنها نيازمند و زمان هزينه زيادي است. البته مناطق ديگري هم از كشور درگير سيل هستند اما آنچه بيش از همه خسارات ناشي از اين بلاي طبيعي را به رخ مي‌كشد اتفاقاتي است كه در سيستان و بلوچستان رخداده است. از خرابي راه‌ها گرفته تا آمدن گاندوها به مناطق مسكوني و البته نبود امكانات اوليه براي رفع نيازهاي مردم. هر چند كه دستگاه‌ها زيربط و از همه مهم‌تر گروه‌هاي مردمي طي اين مدت در حال امداد رساني به مناطق سيل زده اين استان بوده‌اند اما رسيدگي به وضعيت استاني كه از قبل هم درگير محروميت‌هاي بسياري بوده و حالا سيل هم به اين محروميت‌ها دامن زده كار ساده‌اي نيست. فيلم‌هايي كه از كودكان سيستان در فضاي مجازي منتشر مي‌شود از اينكه مي‌گويند
«دمپايي هايمان را هم سيل برده» يا «هيچ سقفي نداريم كه زير آن پناه بگيريم» همه و همه از وخامت أوضاع در اين استان خبر مي‌دهد. مساله اينجاست كه آيا اين ميزان امداد رساني كه تا كنون انجام شده توانسته حداقل‌هايي را براي مردم اين استان فراهم كند كه اگر نگاهي به وضعيت هم اكنون اين مردم بيندازيم پاسخ اين سوال قطعا خير است.
روستاهايي كه اصلا خبر
از امداد رساني ندارند
طي روزهاي گذشته برخي از نيروهاي مردمي از وجود روستاهايي در سيستان و بلوچستان خبر مي‌دهند كه هيچ اطلاعي از امداد رساني ندارند و طي دو ماه گذشته با وضعيت بسيار اسفباري به زندگي خود ادامه داده‌اند. اين وضعيت نه تنها مي‌تواند امنيت رواني مردم را به مخاطره بيندازد كه سلامتي افراد نيز به دليل بروز بيمارهاي عفوني ناشي از از بين رفتن زيرساخت‌هاي بهداشتي نيز به خطر مي‌افتد. يكي از فعالان حوزه امداد رساني به مردم سيستان در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه سرعت امداد رساني بسيار كند است و البته دليل عمده آن هم از بين رفتن راه‌هاي ارتباطي است. دسترسي به برخي از روستاها هنوز هم غير ممكن است و چند روستايي هم كه فعالان مدني توانسته‌اند به آن دسترسي پيدا كنند وضعيت بسيار بدي دارند. او كه نخواست نامش فاش شود مي‌افزايد: مساله اينجاست كه اگر اين بارش‌ها ادامه داشته باشد و سرعت امداد رساني هم به همين اندازه كند پيش برود بايد شاهد بروز اتفاقات تلخ‌تري در اين زمينه باشيم. در برخي از روستاها افراد به بيماري‌هاي عفوني گرفتار شده‌اند. به دليل نبود سرويس بهداشتي و حمام وضعيت نظافت در برخي مناطق به شكل غير قابل باوري خطرناك است. همين مساله نياز حضور پزشكان و پرستاران بيشتري را در اين استان نشان مي‌دهد كه متاسفانه هنوز فراهم نشده است.
خسارت ۱۱ هزار ميلياردي
سيل بلوچستان به زيرساخت‌ها
بر اساس گزارش موسسه تحقيقات آب، شدت بارش در استان سيستان و بلوچستان پيرو فعاليت سامانه بارشي هفته گذشته ۱۰ برابر عمان و ۱.۵ برابر امارات بود؛ سامانه‌اي بارشي در عمان ۱۸ نفر را به كام مرگ كشاند و بررسي گزارش‌هاي ميداني نشان مي‌دهد ميزان خسارت وارده در ايران بسيار كمتر از عمان و امارات بوده اما همين خسارات هم هزينه سنگيني به زيرساخت‌هاي استان تحميل كرده است. مجيد محبي مديركل دفتر مديريت بحران استانداري سيستان و بلوچستان در گفت‌وگو با بازار ضمن اشاره به اينكه بر اساس برآوردهاي صورت گرفته تاكنون، خسارت سيل در بلوچستان ۱۱ هزار ميليارد تومان بوده، اظهار داشت: بيشترين خسارت به ترتيب به حوزه محوزهاي مواصلاتي، بخش كشاورزي و شبكه برق رساني و آبرساني اختصاص دارد. او با اشاره به اينكه تيم‌هاي ارزياب ستاد بحران سيستان و بلوچستان همچنان با حضور در مناطق درگير سيلاب در حال بررسي برآورد دقيق اين خسارات هستند، افزود: با توجه به پيش‌بيني تداوم فعاليت سامانه بارشي تا پايان هفته در استان، به مردم توصيه مي‌شود از سفرهاي غيرضروري، فعاليت كوهنوردي، اسكان و تردد در حاشيه مسيل‌ها و رودخانه‌هاي فصلي خودداري كنند.
خسارت ۱۸۴ ميلياردي بارندگي
به بناهاي تاريخي
مديركل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان در اين خصوص اعلام كرد: بر اثر بارندگي‌هاي سيل‌آساي اخير بيش از ۱۸۴ ميليارد ريال به بناها و آثار تاريخي استان آسيب وارد شده است. محمدهادي طهراني اظهار داشت: طي بارندگي‌هاي شديدي كه هفته‌هاي اخير در استان رخ داد بخش زيادي از بناها و آثار تاريخي استان خسارت‌هايي از ۱۵ تا ۹۰درصد ديده‌اند. او افزود: در همين راستا و پس از ارزيابي و بررسي‌هاي كارشناسان ميراث‌فرهنگي استان، مسجد تاريخي عبدالقادر واقع در شهرستان نيكشهر با ريزش حصار، ديوارها و نفوذ آب مواجه شد كه طبق ارزيابي كارشناسان حدود ۹۰درصد دچار خسارت شده كه بيشترين خسارت را در ميان آثار ديده است. مديركل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي سيستان و بلوچستان ادامه داد: قلعه فيروزآباد راسك و آتشكده كله گنگ نيز به دليل ريزش ديوارها ۵۰ درصد تخريب شده‌اند. همچنين بافت قلعه نو زهك، قلعه كنت سراوان و مقابر سورو و شيشه ريز سيب و سوران به دليل ريزش ديوارها و نفوذ آب و رطوبت و از بين رفتن كاهگل‌ها تا ۴۵ درصد دچار تخريب شده‌اند. طهراني گفت: برج‌ها و ديوارها و فضاهاي داخلي قلعه‌هايي مانند انوشيروان چابهار، دانش‌سراي مقدماتي زاهدان، قلعه تيس چابهار و قلعه بمپور هم به دلايلي همچون شستشوي كاهگل‌ها، نفوذ آب و ريزش دچار تخريب شده و خسارت‌هايي تا ۴۰ درصد به هر كدام از اين بناها وارد شده است. در مجموع بارندگي‌هاي اخير به ۶۰ اثر و بناي تاريخي در سطح استان سيستان و بلوچستان خسارت‌هايي بين ۱۵ تا ۹۰ درصد وارد كرده است. مديركل ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي سيستان و بلوچستان تصريح كرد: تا اين لحظه ميزان برآورد خسارت وارده شده به اين بناها بر اثر بارندگي و سيلاب‌ها بيش از ۱۸۴ ميليارد ريال تخمين زده شده است و بر اساس پيش بيني‌هاي هواشناسي ممكن است بارندگي‌هايي كه در روزهاي آينده خواهيم داشت ميزان خسارت را افزايش دهد.
خسارت سيلاب به بيش از ۲ هزار
واحد مسكوني
مصطفي بيك مداح مديركل بنياد مسكن انقلاب اسلامي سيستان و بلوچستان از بروز خسارت به بيش از دو هزار و ۱۵۰ واحد مسكوني و شهري اين استان در جريان سيلاب اخير خبر داد و گفت: ماشين آلات عمراني بنياد مسكن سيستان و بلوچستان در ساعات اوليه وقوع سيل و امدادرساني به مناطق خسارت ديده از بارندگي در شهرهاي جنوب استان حضوري فعال داشتند. بيك مداح افزود: تاكنون بر اساس برآورد اوليه يك‌هزار و ۵۰۰ واحد روستايي نيازمند تعمير ناشي از سيلاب در سيستان و بلوچستان شناسايي شده است .او ادامه داد: تاكنون بر اساس برآورد اوليه يك‌هزار و ۵۰۰ واحد روستايي نيازمند تعمير ناشي از سيلاب در سيستان و بلوچستان شناسايي شده است. همچنين در جريان بارندگي‌هاي رگباري اخير استان و طغيان رودخانه‌هاي محلي ۵۰۰ واحد مسكوني در مناطق روستايي و ۱۵۰ واحد مسكوني در شهرهاي جنوب استان كاملاً تخريب شدند كه نيازمند بازسازي مجدد هستند. مديركل بنياد مسكن انقلاب اسلامي سيستان و بلوچستان تاكيد كرد: به محض تامين اعتبارات مورد نياز تعمير و بازسازي منازل شهروندان سيستان و بلوچستان از سوي اين نهاد آغاز خواهد شد.
سرريز شدن اكثر سدهاي بلوچستان
در كنار اين خسارت‌هاي ميلياردي اما نبايد از فوايد قابل توجه وقوع اين حجم از بارندگي در استان سيستان و بلوچستان غافل شد چرا كه سيستان و بلوچستان به عنوان استاني كه بخش عمده مساحت آن درگير خشكسالي بوده، حالا با اين حجم از بارندگي و وقوع سيلاب شرايط متفاوتي را تجربه مي‌كند به نحوي كه فيروز قاسم‌زاده سخنگوي صنعت آب كشور اعلام كرد: بارش‌هاي بالاي ۲۰۰ ميليمتر در استان‌هاي هرمزگان و سيستان و بلوچستان باعث وقوع سيلاب‌هاي مهيب و سرريز سدها شد. سخنگوي صنعت آب كشور گفت: طبق هشدار قرمز هواشناسي، در روزهاي اخير بارش‌هاي بسيار شديد در جنوب و جنوب شرق كشور در استان‌هاي بوشهر، فارس، هرمزگان، كرمان، سيستان و باوچستان و يزد شاهد بوديم به نحوي كه در برخي نقاط، بارش‌هاي چند ساعته بالاي ۲۰۰ ميليمتر نيز ثبت شد. با توجه به حجم بارش‌ها و شدت بالاي آنها، در رودخانه‌هاي جنوب كشور به‌ويژه در استان‌هاي هرمزگان و سيستان و بلوچستان دبي‌هاي بسيار بالايي توليد شد و عمده سدهاي اين منطقه شروع به سرريز كرد. او، سدهاي زيردان، خيرآباد، ماشكيد و كهير سيستان و بلوچستان را از جمله سدهاي پر شده خواند و گفت: سد كهير كه اخيراً به بهره‌برداري رسيده است، با ورود حدود ۱۷۰ ميليون مترمكعب آب به مخزن اين سد و پر شدن آن، در شرايط سرريز قرار گرفت. بر اساس تخمين‌هاي اوليه، دبي برخي رودخانه‌ها بيش از دو هزار مترمكعب بر ثانيه بوده است. فيروز قاسم‌زاده ادامه داد: مديريت اين حجم از سيلاب و كاهش حجم خسارت‌ها به نازل‌ترين سطح ممكن، با پيش‌ارزيابي‌هاي صورت گرفته از شدت سامانه بارشي و وضعيت عبوردهي رودخانه‌ها و نيز فراهم نمودن مخازن سدها براي تله‌اندازي سيل از حدود يك هفته قبل ميسر شد. با توجه به اينكه سامانه بارشي مذكور در كشورهاي جنوب خليج فارس نيز فعال بود و خسارات عمده‌اي نيز به بار آورده است.
