مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران، «چکیده آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در سال 1397» را با پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی داده‌های آمار گمرک ایران تهیه و برای اطلاع‌رسانی به فعالان اقتصادی و پژوهشگران ارائه کرد. گزارش با مقایسه اطلاعات سال جاری با داده‌های مدت مشابه 6 سال گذشته (سال‌های 90 الی 96) تهیه شده و در آن واردات محصولات اساسی کشاورزی و صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی و تراز تجاری 1397 و مدت مشابه سال‌های قبل نیز در آن مدنظر قرار گرفته است.
صادرات:
در 10 ماهه سال 1397، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 5 میلیون و 704 هزار تن، به ارزش 5 میلیارد و 465 میلیون دلار بوده که از نظر وزن 6 درصد و از نظر ارزش 15 درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات این دوره 10 ماهه نسبت به مدت مشابه سال قبل 1.1 درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط سال‌های برنامه پنجم 12.4 درصد افزایش دارد.
اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش یک میلیارد و 206 میلیون دلار با سهم 22 درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی به ارزش یک میلیارد و 27 میلیون دلار با سهم 19 درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش 511 میلیون دلار با سهم 9.4 درصد، زعفران 294 میلیون دلار با سهم 5.4 درصد و ماهی و میگو به ارزش 277 میلیون دلار با سهم 5.1 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است. عمده‌ترین مقاصد صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی (از نظر ارزش) به کشورهای عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، ترکیه، ویتنام، ترکمنستان و آلمان صورت گرفته است که درمجموع حدود 77 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.
بر اساس آمارها، متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 932 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (383 دلار) 143 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در 10 ماهه امسال 54 هزار و 89 ریال و متوسط کل ارزش گمرکی هر دلار صادرات غیرنفتی کشور 51 هزار و 977 ریال بوده است.
واردات:
مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه امسال 15 میلیون و 915 هزار تن با ارزش 8 میلیارد و 351 میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن 61.2 درصد و از نظر ارزش 23.4 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت 4.6 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و درمجموع نیز 12.6 درصد کمتر از میانگین سال‌های برنامه پنجم توسعه بوده است. اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه سال 97، شامل ذرت به ارزش یک میلیارد و 639 میلیون دلار با سهم 19.6 درصد، برنج به ارزش یک میلیارد و 108 میلیون دلار با سهم 13.3 درصد، دانه سویا به ارزش 975 میلیون دلار با سهم 11.7 درصد، روغن نباتی به ارزش 786 میلیون دلار با سهم 9.4 درصد، گوشت قرمز به ارزش 625 میلیون دلار با سهم 7.5 درصد، کنجاله دانه‌های روغنی به ارزش 506 میلیون دلار با سهم 6.1 درصد، جو به ارزش 479 میلیون دلار با سهم 5.7 درصد و انواع میوه به ارزش 334 میلیون دلار با سهم 4 درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع حدود 77.3 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند.
متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در 10 ماهه سال جاری، 525 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1372 دلار) حدود 62 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 41 هزار و 825 ریال و متوسط ارزش گمرکی هر دلار برای کل واردات کشور 41 هزار و 587 ریال بوده است. کشورهای عمده طرف معامله از نظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل امارات متحده عربی 827، هند 797، سوئیس 677، سنگاپور 627، هلند 581، فدراسیون روسیه 437، ترکیه 427، انگلستان 350، برزیل 323، پاکستان 219 و آلمان 208 میلیون دلار بوده که سهم هر یک از کشورهای فوق از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده و درمجموع 65.5 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.
تراز تجاری:
تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه امسال، منفی 2 میلیارد و 886 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 10.5 درصد بهبود یافته است. در این دوره زمانی ارزش صادرات 1.1 درصد و ارزش واردات 4.6 درصد کاهش داشته که در نتیجه آن کسری تراز تجاری 10 ماهه سال 97 نسبت به میانگین سال‌های برنامه پنجم (منفی 4 میلیارد و 690 میلیون دلار)، 38.5 درصد بهبود داشته است.
