«اگر آنچه ایران از برجام می‌خواهد توسط غیرامریکا تامین شود بدون امریکا هم توافق ادامه می‌یابد»؛ این تازه‌ترین موضع رییس دولت به خروج احتمالی برجام از زبان رییس‌جمهور است. حسن روحانی که روز گذشته به مشهد رفته بود در سخنرانی‌های خود هم از تازه‌ترین تصمیم احتمالی ایران درباره توافق هسته‌یی رونمایی کرد، هم موضع دولت درباره فیلتر تلگرام را به میان کشید و هم گریزی به بازار نابه‌سامان ارز زد. درحالی که در این سفر نه حجت‌الاسلام علم‌الهدی، امام جمعه مشهد او را همراهی می‌کرد و نه ابراهیم رییسی، رییس آستان قدس رضوی. حجت‌الاسلام علم‌الهدی که در روز ابتدایی سفر به استقبال رییس‌جمهوری نرفته بود در نشست‌های دیگر هم روحانی را همراهی نکرد و ابراهیم رییسی هم ترجیح داد به تهران آمده و به جای نشستن پای سخنرانی رییس‌جمهور از نمایشگاه کتاب بازدید کند. شاید هم این غیبت برای خودداری از مواجهه مستقیم با انتقاد احتمالی روحانی بود. آنچنان که رییس‌جمهور در نشست خبری اشاره‌یی به تصمیم‌گیری‌های خاص در مشهد کرد و گفت که «اینکه می‌گویند مشهد شهر
امام رضاست خیلی دقیق نیست همه ایران کشور امام رضاست، اگر چیزی حرام است برای دیگران هم حرام است.» اشاره روحانی ممنوعیت‌های مختلف در مشهد بود که در دیگر شهرها اعمال نمی‌شود.
انحصار بی‌نتیجه است
رییس‌جمهور در بخشی از سخنرانی خود در شورای اداری خراسان رضوی تلویحا از فیلترینگ تلگرام هم انتقاد کرد و با بیان اینکه همه می‌دانند در اینترنت و پیام‌رسان‌ها همچون سایر بخش‌ها مشکلات وجود دارد، گفت که «اما این مساله نباید باعث شود تا ارتباطات مردم مختل شود.» او با بیان اینکه باید افکار خود را از قرن‌های گذشته به قرن جدید بیاوریم، افزود: امروز در فضای مجازی علاوه بر انتقاد که البته اگر به طور صحیح انجام شود، سازنده است، لحن‌های تخریبی و حتی فحاشی نیز وجود دارد اما در مجموع باید به مردم اجازه دهیم تا نفس بکشند. روحانی با تاکید بر اینکه باید به مردمی که انقلاب و جنگ را اداره کرده‌اند، اعتماد کنیم، خاطرنشان کرد: امروز مردم در بخش‌های مختلف اداره کشور، فعالیت کرده و باید آنها را کمک و یاری کنیم. مطمئنا زور و اجبار ما را به جایی نمی‌رساند و نیازی هم به آن نیست بلکه ما باید واقعیات را به مردم بگوییم. رییس‌جمهور با بیان اینکه اختیار و انتخاب از اصول آفرینش انسان است و خداوند ما را آفریده که هر کاری را با اختیار و انتخاب انجام دهیم، تصریح کرد: ارزش کارها به این است که چند راه برای انسان وجود داشته باشد و انسان راه خوب و مناسب را برگزیند.
روحانی با اشاره به اینکه خداوند هادی است اما انسان را حتی به پذیرش دینی الهی مجبور نکرده است، گفت: اجبار، ارزش اقدامات و کارهای انسان را از بین می‌برد. رییس‌جمهور با بیان اینکه باید از فضای مجازی و فرصت‌های آن به درستی استفاده کنیم، ادامه داد: ما در فضای مجازی به دنبال ایجاد اشتغال برای جوانان و بانوان هستیم کما اینکه امروز بسیاری از بانوان کشور از طریق فضای مجازی، صنایع دستی خود را در داخل و خارج کشور به فروش می‌رسانند. روحانی افزود: اینکه بیش از 200هزار شغل در طول یک سال در فضای مجازی ایجاد می‌شود، نشان می‌دهد که باید در راستای استفاده صحیح از این فضا به مردم کمک کنیم و سواد استفاده از فضای مجازی را به جوانان بیاموزیم. رییس‌جمهور با اشاره به اینکه پیام‌رسان‌های داخلی باید تقویت شوند اما ایجاد انحصار، غلط و بی‌نتیجه است، گفت: باید به گونه‌یی برنامه‌ریزی و اقدام کنیم تا مردم بتوانند انتخاب و اختیار داشته باشند.
آینده احتمالی برجام بدون امریکا
تشریح گفتمان دولت در حوزه سیاست خارجی بخش دیگری از سخنان رییس‌جمهور بود. رییس‌جمهور با اشاره به خروج احتمالی امریکا از برجام گفت که «یا آنچه در برجام می‌خواهیم توسط غیرامریکا تامین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تامین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داشت.» روحانی با بیان اینکه یکی از هدف‌گذاری‌های دولت از ابتدای دولت یازدهم رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران بوده است، گفت: آنچه دولت در برجام دنبال کرده و می‌کند، رفع ظلم‌هایی چون تحریم از سر کشور و مردم بود.
رییس‌جمهور با بیان اینکه تحریم‌های ظالمانه از نظر ما بالاترین فشار بر مردم بود که حتی در تهیه دارو و وسایل پزشکی هم تاثیر خود را گذاشته بود، افزود: در جلسه‌یی وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که با برجام خدمت بزرگی به سلامت محصولات غذایی شده است چراکه پیش از آن سموم وارد شده به کشور با ایراداتی همراه بود و منجر به آسیب‌رساندن به سلامت محصولات و مردم می‌شد اما پس از برجام با وارد کردن بهترین سموم توانسته‌ایم، سلامت محصولات را ارتقا ببخشیم و در نتیجه امروز شاهد آن هستیم که بعد از برجام سلامت مردم در بخش کشاورزی و درمان ارتقا یافته است.
روحانی با اشاره به انتقاداتی که نسبت به دولت در زمینه اقداماتی که قرار بود در 100روز اول دولت یازدهم انجام شود، گفت: ما در 100روز اول دولت یازدهم به توافق اولیه برجام دست یافتیم و با همان توافق نفت، پتروشیمی، ماشین‌سازی و دیگر بخش‌های مرتبط
تا حدودی از تحریم آزاد شدند.
رییس‌جمهور با بیان اینکه در ماه‌های اولیه دولت یازدهم نخستین گام‌ها را برای رفع تبعیض‌های ظالمانه برداشتیم، گفت: ما به دنیا ثابت کردیم که القای نگرانی راجع به ایران و ایران‌هراسی دروغ و توطئه است و استفاده ایران از بمب هسته‌یی توطئه تبلیغاتی علیه ملت ایران است. روحانی در پاسخ به برخی از منتقدان که عنوان می‌کنند در توافق به دنبال چه چیزی هستیم و چقدر به طرف‌های مقابل اعتماد دارید، افزود: اعتماد در روابط خارجی هیچگاه 100درصدی نیست بلکه در عرصه جهانی اعتماد نسبی است و ما در دنیای امروز براساس یک‌سری مبانی عمل کردیم و توافقی به امضا رساندیم که علاوه بر طرفین مذاکره، سازمان ملل متحد نیز آن را امضا کند.
او با بیان اینکه ما در این توافق به دنیا اعلام کردیم که اگر نگرانی شما برای دستیابی ایران به بمب هسته‌یی است هر چند که دروغ و بر پایه اوهام این نگرانی ایجاد شده، ما آن را رفع می‌کنیم، اظهار کرد: امروز هم به دنیا می‌گوییم که اگر نسبت به دستیابی ایران به بمب هسته‌یی نگران هستید ما این نگرانی را به طور کامل در برجام رفع کرده‌ایم و برجام اطمینان کامل می‌دهد که ایران در پی سلاح هسته‌یی نیست.
روحانی با بیان اینکه امروز تنها امریکایی‌ها به دنبال بر هم زدن برجام هستند و دیگر کشورها به ایران اعتماد داشته و اصرار به ادامه برجام دارند، گفت: هدف اصلی دولت‌های امریکا در طول سال‌های گذشته محدود کردن استقلال، قدرت و نفوذ منطقه‌یی ایران بوده و آنها همواره این اهداف چند پله‌یی را دنبال می‌کنند.
رییس‌جمهور افزود: امریکایی‌ها از ابتدا به دنبال این هستند که قدرت ایران کاهش پیدا کند و امروز هم چه در برجام بمانند و چه از برجام خارج شوند به دنبال دستیابی به این خواسته هستند.
او نفوذ ایران در منطقه را مخالف منافع امریکایی‌ها دانست و افزود: آنها هرگز نمی‌خواهند که هیچ کشوری مستقل بوده و روی پای خود بایستد و به همین دلیل همواره با استقلال ایران مخالف بوده و از آن ناراحت هستند، چرا که آنها زمانی در رژیم گذشته در همه امورات کشور از جمله انتخاب نخست‌وزیر دخالت می‌کردند و امروز جای پای خود را در ایران خالی می‌بینند.
رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه ملت ایران با تمام قدرت و توان در برابر اهداف امریکا خواهد ایستاد، گفت: اگر هدف امریکا این است که کشور ما استقلال و نفوذ در منطقه نداشته و تابع آنها باشد و از قدرت خود دست بکشد مردم ما همانند 40 سال گذشته در برابر آنها ایستادگی می‌کند اما اگر هدف آنها این است که ایران به سلاح هسته‌یی دست پیدا نکند، باید بدانند که ایران بر اساس دین و احکام اسلام و فتوای بزرگان خود هرگز آن را دنبال نمی‌کند.
روحانی خاطرنشان کرد: اگر امروز امریکایی‌ها برخلاف تعهد خود گامی بردارند، افکار عمومی و دولت‌های جهان جز چند کشور، ایران را مقصر ندانسته و همه امریکا را ناقض عهد می‌دانند. همچنین اگر امروز امریکا گامی بردارد، این تنها اقدام امریکا به شمار می‌رود و حرکتی نیست که شورای امنیت بخواهد مانند گذشته پشتیبان آن باشد.
او افزود: افکار عمومی ملت ایران هم همواره می‌داند که امریکا علیه ما ظالمانه عمل می‌کند، اما امروز بهتر مشخص است که ما به توافق خود عمل کرده‌ایم و به آن پایبند هستیم.
روحانی با بیان اینکه شاید مردم نسبت به اینکه امریکا در هفته‌های آینده در برابر برجام چه می‌کند، نگرانی داشته باشند، گفت: مردم باید مطمئن باشند که ما تصمیمات لازم را برای صورت‌های مختلف برخورد امریکا در نظر داریم و امریکایی‌ها در این مساله دچار خسران جدی و ضرر خواهند شد. روحانی با تاکید بر اینکه به خوبی می‌توانیم از این معضل کوتاه‌مدت عبور کنیم، گفت: این مساله و معضل هرگز نمی‌تواند بلندمدت باشد و اگر امریکا خطایی کند، بعدها پشیمان شده و متوجه می‌شود که اشتباهی استراتژیک انجام داده است.
ارز برای قاچاق نداریم
روحانی همچنین از برنامه ارزی دولت دفاع کرد و آن را برای شرایط امروز کشور ضروری دانست. رییس‌جمهور با اشاره به تصمیمات ارزی دولت گفت: این برنامه ارز یکی از دلایلش آمادگی برای این حوادث بود که احتمال می‌دادیم پیش روی ما بیاید. یک زمانی آن قدر ارز داشتیم که هرکس به هر میزان می‌خواست بعضا برای برخی کارها مانند قاچاق نیز استفاده می‌کرد.
او اضافه کرد: تعهدی در برابر کسی که می‌خواهد استفاده نابجا از ارز داشته باشد برای تامین ارز نداریم. تعهد ما در برابر مردم است، تعهد ما نسبت به تامین ارز برای واردات و صادرات کشور، سرمایه‌گذاری، بیماری که نیاز داشته باشد به خارج برود، است لذا نیازهای واقعی به ارز را به خوبی تضمین خواهیم کرد.
روحانی افزود: اگر این کار را در این مقطع نمی‌کردیم هر روز ممکن بود، توطئه‌یی علیه بازار ارز انجام شود. برخی می‌گویند چرا قبلا این کار را برای ارز نکردید، می‌گوییم چون قبلا نیاز نبود در این کشور چنین کاری انجام شود.
رییس‌جمهوری ادامه داد: در شرایطی بودیم که یک توطئه نزدیکی پیش روی ما نبود، ارز به اندازه کافی بود، در طول چهار سال قبل نوسان فوق‌العاده‌یی در ارز نداشتیم و نهایت نوسان
5 درصد در سال بود. در این مقطع لازم بود ارز را کنترل کنیم، برای این مقطع این کار ما صحیح و درست است.
او گفت: ارز به اندازه کافی برای صادرات نفتی و غیرنفتی کشور و آنچه مورد نیاز است، داریم. فروردین امسال نسبت به فروردین سال گذشته وضعیت ارزی ما بهتر شده است اما ضرورت ندارد برای کسی که کالای قاچاق می‌آورد ارز مورد نیازش را تامین کنیم. حجت‌الاسلام‌والمسلمین روحانی افزود: یکی از راه‌های کنترل قاچاق در سال حمایت از کالای ایرانی این است که قاچاقی نتواند ارز خود را تامین کند. خروج نابجای ارز، سوداگری، بازی و دلالی از مشکلاتی بود که نیاز داشت حتما بازار ارز کنترل شود. وی گفت: نیازمندی‌های مردم به ارز تکمیل می‌شود، ارز مورد نیاز برای زندگی مردم در چارچوب اهدافی که امسال برای توسعه کشور در نظر داریم، تامین می‌شود. در این راه موفق خواهیم بود و هیچ نگرانی در برابر تصمیمات ظالمانه امریکا و اقدامات ناصحیح آنها نخواهیم داشت.
واردات کالای سرمایه‌ای ناراحتی ندارد
رییس‌جمهور همچنین در مراسم افتتاح 436 طرح اقتصادی در بخش‌های مختلف خراسان‌رضوی در مشهد گفت: آنهایی که پولشان را به جای کارهای مفید به کارهایی که برای کشور مضر است، اختصاص می‌دهند به ظاهر مالی را برای خودشان به دست می‌آورند اما در واقع کار مفیدی نمی‌کنند.
او ادامه داد: در مقابل سرمایه‌گذاران و کارآفرینان که تلاش می‌کنند، تولید و صادرات افزایش پیدا کند بسیار مفید و ارزشمند هستند.
رییس‌جمهوری همچنین از تلاش نظام بانکی کشور قدردانی و بیان کرد: من همیشه نیمه خالی لیوان را نگاه می‌کنم اما نباید از خدماتی که ارائه می‌شود، بگذریم. بانک‌ها ستون توسعه اقتصادی هستند و توسعه اقتصادی و جذب سرمایه داخلی و خارجی بدون بانک میسر نیست. رییس‌جمهوری در ادامه با اشاره به وضعیت واردات و صادرات در کشور گفت: 82درصد از مجموع 50 میلیارد دلار واردات کالا به کشور یعنی 41 میلیارد دلار مربوط به کالاهای سرمایه‌یی و واسطه‌یی برای توسعه کشور است. او افزود: خیلی‌ها وقتی می‌گوییم 50 میلیارد دلار واردات به کشور داشتیم، ناراحت می‌شوند که چرا واردات زیاد است البته اساس این حرف درست است که ما باید واردات را کاهش دهیم اما این موضوع در مورد کالاهای سرمایه‌یی صدق نمی‌کند. روحانی ادامه داد: وقتی 82 درصد از واردات مربوط به کالاهای سرمایه‌یی و واسطه‌یی باشد یعنی این همان حمایت از کالای ایرانی است. وقتی می‌گوییم کالای ایرانی منظور فقط کالا نیست بلکه اجزای آن هم هست.
