گروه ایران
«توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با همسایگان» یکی از مهم‌ترین وعده‌هایی بود که روحانی در جریان انتخابات دوازدهم ریاست‌جمهوری با آن به استقبال جلب‌توجه افکار عمومی ایرانیان رفت؛ راهبردی که طی ماه‌های اخیر باعث همگرایی هرچه بیشتر ایران و ترکیه شده، به شکلی که دولتمردان دو کشور مبادلات 30 میلیارد دلاری را به‌عنوان چشم‌انداز روابط تجاری خود ترسیم کرده‌اند و تلاش برای تحقق آن را نیز از دل مراودات ارتباطی تنگاتنگ در دستور کار قرار داده‌اند.
کمتر از دو هفته بعد از سفر اردوغان به تهران، اسحاق جهانگیری در روزهای پایانی هفته راهی ترکیه شد تا روند صعودی توسعه مناسبات دو کشور همچنان ادامه داشته باشد.
هر چند معاون اول رییس‌جمهوری اهداف اصلی سفرش به ترکیه را شرکت در اجلاس دی8 و توسعه مناسبات ارتباطی با همسایگان اعلام کرده، اما بررسی محتوایی دیدارها و تفاهمنامه‌های امضا شده در این سفر نشان می‌دهد که دستاوردهای جهانگیری و هیات اقتصادی و اجرایی بلندپایه همراه وی از این سفر دو روزه موارد و موضوعات فراگیرتری را شامل می‌شود؛ موضوعاتی مانند تحکیم مناسبات راهبردی ایران با ترکیه و ریل‌گذاری برای تحقق چشم‌انداز 30میلیارد دلاری ازجمله موضوعاتی هستند که جهانگیری در جریان این سفر زمینه تحقق آن را فراهم می‌کند.
سخنرانی در اجلاس اقتصادی دی8 و دیدارهای دوجانبه و چندجانبه با نخست‌وزیر ترکیه و رییس‌جمهوری آذربایجان و... ازجمله برنامه‌های جهانگیری و هیات همراه در این سفر را تشکیل می‌داد. نتیجه عینی این دیدارها درنهایت منجر به نهایی شدن سوآپ ریال-لیره، فعال‌سازی 24ساعته مرزهای دو کشور برای تبادلات تجاری و امضای دو سند همکاری با ترکیه شد.
جهانگیری در جریان سخنرانی در اجلاس دی8 با اشاره به رویکرد ایران برای تحقق جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری، افزایش دامنه‌های ارتباطی همسایگان را زمینه‌ساز امنیت بیشتر منطقه و کاهش تنش‌ها ارزیابی کرد و معاون اول رییس‌جمهوری با اشاره به ویژگی‌های اقتصادی کشورمان گفت: «ایران با برخورداری از بزرگ‌ترین ذخایر گاز و نفت جهان آمادگی دارد تا در قالب یک همکاری بلندمدت به امنیت انرژی جهانی کمک کند و با سرمایه‌گذاری مشترک در زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی، ریلی و جاده‌یی ظرفیت کریدورهای ترانزیت بین‌المللی را ارتقا دهد.»
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه، ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی، تعدادی از مدیران بانکی، فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی و نیز استاندار آذربایجان‌غربی ازجمله هیات همراه معاون اول رییس‌جمهوری در سفر به آنکارا هستند.
تحقق تجارت 30 میلیارد دلاری با ترکیه
یکی از چشم‌اندازهای اقتصادی میان‌مدتی که ایران و ترکیه تلاش می‌کنند، زمینه تحقق آن را فراهم کنند، موضوع تجارت 30 میلیارد دلاری است که معاون اول رییس‌جمهوری ایران نیز اعلام کرد: همه تلاش خود را برای تحقق تجارت 30 میلیارد دلاری سالانه با ترکیه به کار می‌گیریم و انتظار داریم که این تلاش در هر دو کشور انجام شود. به گزارش پاد، جهانگیری دیروز در مذاکرات مشترک هیات عالی‌رتبه ایران و ترکیه گفت: نخست‌وزیر ترکیه نیز در مذاکرات دوجانبه هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور بر تلاش برای دستیابی به هدف تعیین شده در مبادلات اقتصادی دو کشور که 30 میلیارد دلار است، تاکید کرد و خواستار برگزاری سریع کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور برای رفع موانع موجود در این زمینه شد. وی همچنین با اشاره به توافق در مذاکرات روسای جمهوری ایران و ترکیه برای استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری دوجانبه، تحقق این امر را به نفع طرفین ارزیابی کرد و ادامه داد: توسعه حمل و نقل، مسائل بانکی و گمرکی می‌تواند مناسبات دو کشور را بیش از گذشته تقویت کند. وی با اشاره به حصول برخی تفاهمات در سفر اخیر رییس‌جمهوری ترکیه به ایران، بر اجرایی شدن توافقات دو کشور تاکید کرد و گفت: طرفین باید به سرعت و با رفع موانع موجود سطح همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف را ارتقا دهند. جهانگیری از ارتقای همکاری‌های بانکی، گمرکی و انرژی به‌عنوان بسترهای مورد علاقه طرفین برای توسعه مناسبات یاد کرد و آمادگی ایران را برای نزدیک شدن دو کشور برای همکاری‌های بیشتر در مسائل دوجانبه، منطقه‌یی و بین‌المللی اعلام کرد. وی همچنین با تاکید بر ضرورت تلاش دو کشور برای استقرار امنیت و مبارزه با گروه‌های تروریستی در منطقه اظهار کرد: دو کشور می‌توانند در مبارزه با تروریسم در سوریه و سایر مناطق همکاری نزدیک‌تری داشته باشند. معاون اول رییس‌جمهوری ایران بیان کرد: همکاری‌های امنیتی تهران و آنکارا درخصوص عراق نیز می‌تواند برای همه کشورهای منطقه سودمند و موثر باشد. وی با بیان اینکه برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان توطئه رژیم صهیونیستی و امریکا بود، هرگونه جدایی‌طلبی این اقلیم را به ضرر مردم کردستان دانست. معاون اول رییس‌جمهوری ایران در ادامه با تاکید بر اینکه برجام قراردادی بین‌المللی است و هیچ کشوری نمی‌تواند این قرارداد را به تنهایی کنار بگذارد، افزود: همه کشورها در جهان باید تلاش کنند تا امریکا به تعهدات خود در برجام پایبند باشد و نتواند آن را به‌راحتی زیر پا بگذارد.
توسعه همکاری‌های بانکی و سوآپ ارزی
بینالی ییلدریم نخست‌وزیر ترکیه نیز در این نشست گفت: ایران و ترکیه در زمینه مسائل امنیتی نظیر مبارزه با تروریسم در منطقه به‌ویژه در سوریه و عراق می‌توانند همکاری‌های نزدیک‌تری داشته باشند. وی اشتراک نظر و همکاری سه‌جانبه ایران، ترکیه و عراق درخصوص جدایی‌طلبی کردستان عراق را مثبت ارزیابی کرد و افزود: مسائل منطقه‌یی از اهمیت بسزایی برخوردار است و کشورهای منطقه باید با کمک هم مسائل و مشکلات را حل و فصل کنند.
طرفین در این جلسه بر توسعه گردشگری و فراهم شدن بسترها برای ارائه تسهیلات به مردم دو کشور تاکید کردند. در این جلسه محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه از توسعه روابط دوجانبه با برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و برگزاری کمیسیون مشترک دوجانبه در آینده نزدیک برای رفع موانع موجود خبر داد. وی گفت: در زمینه تعرفه ترجیحی، همکاری‌های بانکی و سوآپ ارزی، گمرک و حمل و نقل تصمیمات خوبی اتخاذ شده که می‌تواند در توسعه همکاری‌ها موثر بوده و بستر لازم برای حضور بخش خصوصی دو کشور را فراهم کند. نهاد زیبکچی وزیر اقتصاد ترکیه نیز با تشریح دیدگاه‌های خود، بر دستیابی به رقم 30 میلیارد دلار مبادلات تجاری دو کشور تاکید کرد و از توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف نظیر داروسازی، مسکن و خدمات فنی و مهندسی خبر داد.
در این جلسه وزرای راه و ترابری دو کشور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و نیز رییس کل بانک مرکزی ایران درخصوص توسعه همکاری‌ها نظیر ایجاد مسیر ترانزیت کالا به قطر، برگزاری هفته فرهنگی ایران و معرفی شهرهای تاریخی ایران به گردشگران ترک و نیز ایجاد بانک‌های منطقه‌یی به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.
تاکید جهانگیری بر همکاری تهران-باکو
معاون اول رییس‌جمهوری با اشاره به همکاری‌های خوب تهران-باکو در سطح دوجانبه، منطقه‌یی و بین‌المللی، تاکید کرد: دو کشور باید در این منطقه حساس برای تامین امنیت و مقابله با گروه‌های افراطی و تروریستی بیش از پیش همکاری کنند.
اسحاق جهانگیری پنجشنبه شب در دیدار با رییس‌جمهوری آذربایجان اظهار کرد: امیدواریم با برگزاری اجلاس سه‌جانبه ایران، آذربایجان و ترکیه سه کشور بتوانند موانع پیش روی توسعه همکاری‌ها را هرچه سریع‌تر مرتفع کنند.
وی با اشاره به تلاش دو کشور برای احداث کریدوری که منجر به اتصال دریای سیاه به خلیج‌فارس می‌شود، گفت: این مسیر جدید می‌تواند همکاری‌های منطقه‌یی میان گرجستان، آذربایجان و ایران را تقویت کند.
معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه مسیر راه‌آهن رشت-آستارا-باکو در حال تکمیل است، تاکید کرد: تاکنون برای این طرح اعتبارات بسیاری هزینه شده است و امیدواریم تا پیش از سفر رییس‌جمهوری آذربایجان به تهران این مسیر ریلی تکمیل شود.
جهانگیری با تشریح برنامه‌های ایجاد این خط راه‌آهن اظهار امیدواری کرد با سفر وزیر اقتصاد و دارایی ایران به عنوان رییس کمیسیون مشترک دو کشور به آذربایجان در هفته آینده برنامه‌های خوبی برای پیشبرد مناسبات فی‌مابین تنظیم شود.
الهام علی‌اف رییس‌جمهوری آذربایجان نیز در این دیدار با اشاره به دیدگاه‌های مشترک دو کشور برای توسعه روابط دوجانبه و مقابله با تروریسم و افراطی‌گری گفت: امروز خوشحال هستیم که زمینه استقرار داعش در منطقه از بین رفته است و نیروهای امنیتی دو کشور باید در این زمینه بیش از پیش فعال باشند. رییس‌جمهوری آذربایجان با اشاره به سفر آتی خود به تهران گفت: این سفر دومین سفر من به کشور زیبای ایران در سال جاری است و امیدوارم نشست سه‌جانبه میان روسای جمهوری ایران، آذربایجان و روسیه موفقیت‌آمیز برگزار شود.
رییس‌جمهوری آذربایجان با بیان اینکه راه‌آهن رشت - آستارا - باکو می‌تواند تحول مهمی در توسعه روابط منطقه ایجاد کند از علاقه‌مندی کشورهای اروپایی نظیر اوکراین و لهستان برای استفاده از چنین طرحی برای صادرات کالا به ایران و منطقه خلیج‌فارس اشاره کرد و اقدامات کشورش در جهت توسعه این خط ریلی را برشمرد.
وی همچنین علاقه‌مندی کشورش برای توسعه روابط صنعتی با ایران را یادآور شد و گفت: هم‌اکنون سایت تولید خودرو که توسط شرکت ایران‌خودرو در آذربایجان احداث شده به مرحله بهره‌برداری رسیده و تولیدات آن در روزهای آینده در بازار آذربایجان عرضه خواهد شد.
