گروه دانش‌و‌فن
دسترسی به اینترنت ارزان و با کیفیت طی سال‌های متمادی از جمله خواسته‌های شهروندان ایرانی بوده که دولت یازدهم نیز حتی پیش از روی کار آمدن و در شعارهای انتخاباتی نیز این مساله را مورد توجه قرار داده رییس‌جمهور نیز اینگونه عنوان کرده بود که وضعیت فعلی اینترنت در شأن مردم ایران نیست. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم نیز تلاش‌های متعددی صورت گرفت تا با افزایش ظرفیت پهنای باند و رفع انحصار از 3G و ورود به نسل‌های بالاتر در این عرصه شرایط مناسب‌تری برای دسترسی مردم فراهم شود. اما از ابتدای این راه بحث تعرفه‌ها به یکی از مسائل اصلی تبدیل شده و در برهه‌های زمانی متعدد افراد مختلفی به انتقاد از آن پرداخته و حتی برخی از مسوولان آن مقطع از قیمت ۲۶۰هزار تومانی دانلود یک فیلم از طریق اینترنت موبایل گله کردند.
این اتفاق در حالی رخ داد که کارشناسان بر این نکته تاکید داشتند که اکنون بحث فروش پهن‌باند در دنیا به سمت رایگان‌شدن می‌رود و هزینه دسترسی به پهنای باند اینترنت در اکثر کشورها در حال کاهش است، اتفاقی که تاکنون در ایران رخ نداده است.
بر این اساس اینگونه عنوان می‌شد که درآمد اپراتورها در دنیا به سمتی می‌رود که براساس ارائه خدمات حاصل شده باشد و نه فروش پهنای باند اما متاسفانه در ایران پهنای باندی که در اختیار توزیع‌کنندگان قرار می‌گیرد قیمتی گزاف و غیرمنطقی ایجاد می‌کند و باعث می‌شود برای رساندن تعرفه‌های این بخش به منطقه نیاز به تلاش‌های متعدد باشد.
البته در این میان کارشناسان بر این نکته نیز تاکید داشتند که در خصوص اینترنت پهن باند موبایل اوضاع ایران به نسبت بهتر است و از نظر هزینه‌های دسترسی به شبکه پهن‌باند موبایل حتی نسبت به برخی کشورهای اروپایی تعرفه‌های مناسب‌تری داریم و بسته‌هایی که اکنون اپراتورهای ما با قیمت سه تا پنج دلار در اختیار مشترکان خود قرار می‌دهد در کشورهای دیگر با قیمت بالاتری ارائه می‌شود.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: کاهش قیمت اینترنت به زودی ابلاغ می‌شود و در شهریورماه نیز شاهد بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات خواهیم بود.
محمد جواد آذری جهرمی با تاکید براینکه شبکه ملی اطلاعات بزرگ‌ترین تکلیف ما است، گفت: این طرح در شهریورماه به بهره‌برداری کامل می‌رسد.
معاون وزیر ارتباطات گفت: به زودی کاهش قیمت اینترنت ابلاغ می‌شود که درنتیجه شاهد رشد سریع ترافیک داخلی خواهیم بود؛ در چنین شرایطی فرصت و وقت زیادی برای طراحی کلان شبکه زیرساخت نداریم و باید توسعه، نگهداری و فروش سرویس روی این شبکه به صورت همزمان انجام شود.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت با تاکید بر لزوم افزایش کیفی در زنجیره واگذاری خدمات دیتا، خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته، ۵۱درصد درآمد شرکت ارتباطات زیرساخت از بخش صوت و ۴۹درصد از سایر حوزه‌ها بود اما با تحول و تغییر بزرگی که از سال ۹۲ آغاز شد میزان درآمد ما به سمت ۶۰ درصد حوزه دیتا تغییر یافت. این تغییرات همزمان با صدور مجوزهای نسل سوم و چهارم موبایل از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و اعطای اعتبارات لازم از سوی مجلس رخ داد. براین اساس پیش بینی ما این است که امسال با وجود کاهش قیمت اینترنت، ۷۵درصد درآمد ما از حوزه دیتا خواهد بود.
آذری جهرمی از تشکیل اداره کل صیانت فرهنگی و امنیت سیستم‌های ارتباطی خبر داد تا شاخص‌های حوزه مجازی را پایش و رصد کند و با تشریح اتفاقات این حوزه و شفاف‌سازی آمارها به صورت مستند و مستدل این فرصت را فراهم آورد تا برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران این حوزه به دور از سیاه نمایی‌ها و به کمک آمارهای واقعی این حوزه را مدیریت کنند.
این در حالی است که معاون وزیر ارتباطات به تازگی از کاهش تعرفه استفاده از هر کیلوبایت داده تلفن همراه از 0.5 به 0.4ریال خبر داده و درباره هزینه‌های دسترسی به اینترنت ADSL نیز گفته که با مصرف بیش از ۲ گیگابایت به صورت ماهانه، حداقل ۱۶درصد کاهش تعرفه خواهیم داشت که این کاهش در بعضی موارد به ۳۰درصد هم می‌رسد.
مجید صدری - مدیرعامل اپراتور سوم نیز ایران را یکی از سه کشور ارزان دنیا در زمینه اینترنت موبایل برشمرده بود. وی حتی متذکر شده بود: قیمت پهن‌باند موبایل ایران نسبت به بسیاری کشورها پایین‌تر است و این موضوع برای شرکت‌هایی که اینترنت ثابت می‌دهند رقابت را دشوار کرده و می‌تواند آسیب جدی برای آنها به دنبال داشته باشد، چراکه قیمت اینترنت پهن‌باند موبایل در ایران سومین قیمت ارزان دنیاست.
در این میان اپراتورهای تلفن همراه نیز همواره در تلاش بوده‌اند تا با توجه به بازار گسترده کشور با ارائه بسته‌های متنوع اینترنت تعرفه‌های خود را از ارقام درنظر گرفته شده پایین‌تر آورند. به این ترتیب تعرفه دسترسی به هر کیلوبایت داده همراه در بسته‌های تخفیفی گاه تا حدود 8برابر کاهش پیدا کرده است.
موضوعی که بعدها موجب شد طرحی برای تعیین کف قیمت اینترنت در نظر گرفته شود تا بدین‌ترتیب جلوی ضرر شرکت‌هایی که اینترنت را بر بستر تلفن ثابت ارائه می‌کنند گرفته شود.
از سوی دیگر شرکت ارتباطات زیرساخت از کاهش قابل توجه تعرفه ارائه برخی خدمات خود یاد کرده و به نوعی باعث کاهش هزینه‌های شرکت‌های ارائه‌کننده اینترنت شد و در جلسات مختلف مسوولان از طرح‌های متنوع خود برای کاهش هزینه دسترسی به محتوای داخلی خبر دادند.
حال نیز دبیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات بر این نکته تاکید دارد که مطالعات و بررسی‌های مختلف در فضای ارتباطی کشور نشان می‌داد که تغییرات رفتاری در مصرف خدمات ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد شده و رویکرد مردم به استفاده بیشتر از خدمات داخلی مبتنی بر دیتا نسبت به خدمات مبتنی بر شبکه‌های سنتی ارتباطی تغییر کرده است.
رییس سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در قالب گفت‌وگویی که مشروح آن را روابط عمومی این سازمان روی سایت خود قرار داد، همچنین عنوان کرد: براساس این تغییر رویکرد با هدف کاهش هزینه‌های مصرف دیتا و همچنین جبران کاهش درآمدهای حاصل از صوت و مکالمات ثابت، متعادل‌سازی تعرفه‌ها در دو بخش خدمات تلفن ثابت و دیتا در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب شد. عمیدیان درباره کاهش تعرفه زنجیره خدمات دیتا گفت: براساس مصوبه کمیسیون تعرفه پهنای باند بین‌الملل بین ۱۶ تا ۴۰درصد و با میانگین ۳۰درصدی و تعرفه‌های انتقال لایه ۲ و ۳ بین ۲۰ تا ۷۰درصد و با میانگین ۴۰درصد برای اپراتورها کاهش یافته است که در هر دو این موارد با افزایش پهنای باند و ظرفیت واگذار شده، درصد کاهش تعرفه نیز بیشتر می‌شود. دبیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات درباره تعرفه خدمات ADSL اظهار کرد: در بخش خدمات اینترنت ثابت از طریق فناوری ADSL با مصرف بیش از ۲ گیگابایت به صورت ماهانه حداقل ۱۶درصد کاهش تعرفه خواهیم داشت که این کاهش در بعضی موارد به ۳۰درصد هم می‌رسد.
وی افزود: بازنگری تعرفه در زنجیره خدمات اینترنت، کاهش ۲۰درصدی هزینه اینترنت را برای کاربر نهایی به دنبال دارد. دبیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات گفت: سقف تعرفه دیتای موبایل نیز به ازای هر کیلوبایت استفاده، از نیم ریال (۵/0) به ۴/0ریال کاهش یافته است. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر از کل هزینه ارتباطات و فناوری اطلاعات در سبد خانوار بطور میانگین ۷۵درصد مربوط به صوت و پیامک تلفن همراه، ۹درصد مربوط به تلفن ثابت و حدود ۱۶درصد درآمد دیتا (شامل ۵/۴درصد دیتای موبایل و ۵/۱۱درصد دیتای ثابت) است، عنوان کرد: در بسته تغییر تعرفه در سه بخش خدمات انتقال لایه ۲ و ۳، پهنای باند اینترنت، تعرفه دیتای موبایل و تعرفه اینترنت ثابت کاهش قیمت داریم که اثر آن در سبد خانوار، کاهش تعرفه در ۱۶درصد هزینه خانوار است. عمیدیان همچنین با اشاره به افزایش تعرفه‌تلفن ثابت، متذکر شد: افزایش تعرفه تلفن ثابت بر ۹درصد هزینه خانوار در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، اثر خواهد گذاشت. بنابراین تغییر محسوسی در سبد هزینه‌های ارتباطی خانوارها ایجاد نمی‌شود.
البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که تاکنون تعرفه‌های اعلام شده از سوی دبیر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به اپراتورهای تلفن همراه و دیگر ارائه‌کنندگان اینترنت ابلاغ نشده و طبیعتا تا زمان ابلاغ رسمی، این تعرفه‌ها عملیاتی نخواهد شد اما به هر صورت در شرایطی که تنها یک سال تا برگزاری انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری مانده و عمر دولت یازدهم به تدریج رو به پایان است اینگونه به نظر می‌رسد که دولت تلاش دارد وعده‌هایی که پیش از این درخصوص دسترسی به اینترنت ارزان و باکیفیت داده شده را عملیاتی کند.
از سوی دیگر مسوولان وزارت ارتباطات در صحبت‌های خود از راه‌اندازی فاز اول شبکه ملی اطلاعات در اواسط سال جاری خبر داده و اینگونه اعلام کرده‌اند که با روی کار آمدن این شبکه با کاهش هزینه دسترسی مردم به محتوای داخلی، مردم به‌واقع طعم اصلی شبکه ملی اطلاعات را خواهند چشید.
