اوراق بهادار با پشتوانه وام‌های رهنی در بورس
بورس تهران برای پذیره‌نویسی و انجام معاملات ثانویه اوراق رهنی و به کارگیری بازار ثانویه آن به عنوان نقدشونده‌ترین بازارهای اوراق بهادار با درآمد ثابت آمادگی دارد. وجود محصولات مالی متنوع (از نوع بدهی، حق مالی و ساختاریافته) یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای توسعه پیوسته بورس اوراق بهادار تهران است. در این بین، ابزارهای مالی ساختاریافته با توجه به درجه بالای تنوع و قابلیت پاسخگویی آنها به نیازهای مختلف طیف گسترده‌یی از سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است. براساس این گزارش، ابزارهای مزبور این قابلیت را دارند که انگیزه‌های گوناگون بازیگران بازار در حوزه‌های تامین مالی، سرمایه‌گذاری، پوشش ریسک و سفته‌بازی را برآورده کنند. از طرف دیگر اهمیت بسیار زیاد بخش مسکن در اقتصاد ایران، رکود سنگین حاکم بر آن طی چند سال گذشته و کمبود منابع مالی برای اعطای وام مسکن به متقاضیان باعث شده است نظام بانکی، بازار سرمایه و بخش مسکن همواره به دنبال معرفی ابزارهایی ساختاریافته باشند که در تحریک بخش مسکن و خروج آن از رکود مثمرثمر واقع شوند.
این گزارش می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین این ابزارها، اوراق بهادار با پشتوانه وام‌های رهنی یا به اختصار، اوراق رهنی است که در آیین‌نامه اجرایی انتشار اوراق بهادار از محل تسهیلات اعطایی بانک‌ها که در سال 1394 توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شد، طراحی، انتشار و استفاده از آن به صراحت قید شده است. در واقع اوراق رهنی، ابزاری است که به وسیله آن بانک می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه، قدرت اعطای وام‌های رهنی مسکونی و تجاری خود را بدون نیاز مستقیم به منابع بانکی افزایش دهد. بانکی را در نظر بگیرید که موضوع فعالیت آن پرداخت وام بلندمدت به متقاضیان ساخت یا خرید مسکن است. این وام‌ها معمولا در مدت 12تا 15سال بازپرداخت می‌شود. وثیقه این وام‌ها، سند واحد مسکونی است که در رهن بانک باقی می‌ماند و این، نقطه قوت وام‌های مذکور است. با این حال یک مشکل جدی در اینجا وجود دارد و آن، کمبود منابع مالی بانک مسکن برای پرداخت وام‌های رهنی است. بنابراین، این بانک باید وام‌های بزرگی را به صورت بلندمدت به متقاضیان پرداخت کند؛ از این رو خیلی زود منابعش به پایان می‌رسد. اما بازار سرمایه امکانی را فراهم کرده که می‌تواند
این مشکل را تا حدود زیادی حل کند و آن، انتشار و عرضه اوراق رهنی با پشتوانه اقساط درحال بازگشت وام‌های اولیه مسکن است. به این ترتیب بانک طلب خود از وام‌گیرندگان را که قرار است طی زمان نقد و وصول شود در اختیار شرکت ناشر اوراق رهنی قرار می‌دهد. این شرکت نیز بر مبنای این دارایی بانک و جریان‌های نقدی آن در آینده اقدام به انتشار اوراق بهادار می‌کند. این اوراق در بورس با نرخ سود مناسب به فروش می‌رسد و سرمایه‌گذاران آن را خریداری می‌کنند. بنابراین بانک می‌تواند مطالبات خود را در بورس اوراق بهادار تنزیل و وصول کرده و از این طریق نقدینگی کافی برای پرداخت وام‌های بیشتر را به دست آورد. همچنین اوراق رهنی نخستین بار در ایالات متحده امریکا معرفی و با استقبال شایان توجه‌یی روبه‌رو شد. در ضمن بازار ثانویه اوراق رهنی، یکی از نقدشونده‌ترین بازارهای اوراق بهادار با درآمد ثابت در جهان است و بعد از بازار اوراق و اسناد خزانه این کشور از نظر نقدشوندگی در مرتبه دوم قرار دارد. با این حال، وقوع بحران مالی اخیر باعث شد حجم و گردش معاملات اوراق رهنی همانند اوراق قرضه شرکتی و اوراق و اسناد خزانه امریکا روندی نزولی را پیش گیرد.
این گزارش می‌افزاید: اوراق رهنی علاوه بر ایالات متحده امریکا در بورس‌های اوراق بهادار کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، مالزی، چین، کره‌جنوبی، تایلند، ژاپن، لوکزامبورگ و آفریقای جنوبی نیز پذیرفته شده و نقش مهمی را در نظام تامین مالی مسکن این کشورها ایفا می‌کند.
سهامدار اروپایی سرآوا به بورس می‌رود
شرکت سرمایه‌گذاری پامگرنت «pomegranate»، شریک اروپایی سرآوا، موفق به جذب 60میلیون یورو سرمایه جدید از ده‌ها سرمایه‌گذار اروپایی شد و به‌زودی عرضه عمومی اولیه، سهام (IPO) خود را از طریق بورس انجام خواهد داد. شرکت سرمایه‌گذاری پامگرنت در سال2014 برای سرمایه‌گذاری در بازار روبه‌رو شد. مصرف‌کنندگان اینترنت ایران توسط گروهی از سرمایه‌گذاران کارآفرینی اروپایی تحت قوانین اتحادیه اروپا در سوئد تاسیس شده است. پامگرنت در حال حاضر متشکل از بیش از 200سرمایه‌گذار است که عمدتا از کشورهای سوئد، اتریش، سوییس، انگلستان و اروپای شرقی و مرکزی هستند و سهام آن را در عرضه خصوصی خریداری کرده‌اند. سرمایه‌گذاری عمده پامگرنت در ایران از طریق افزایش سرمایه و خرید بخش اندکی از سهام در سرآوا انجام گرفته است که در نتیجه آن سهام پامگرنت از 9.6درصد افزایش می‌یابد. پس از این سرمایه‌گذاری مالکیت عمده سرآوا همچنان در اختیار سهامداران ایرانی است و سهام هیچ یک از شرکت‌هایی که سرآوا در آنها سرمایه‌گذاری کرده نیز به پامگرنت منتقل نمی‌شود، طرف اروپایی همچنین متعهد به انتقال دانش و تجربه فنی و مدیریتی برای تحقق این مشارکت شده است. سرآوا با جذب این سرمایه جزو شرکت‌های پیشرو بخش خصوصی است که موفق شده اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازار فناوری ایران را جلب کند. سرآوا باور دارد که موفقیت شریک اروپایی در عرضه سهام به بازارهای جهانی، ضمن ایجاد شفافیت بیشتر این شرکت در تعامل با کارآفرینان ایرانی، فرصت‌های رشد بازار فناوری ایران را بیش از پیش برای سرمایه‌گذاران و کارآفرینان ایرانی و بین‌المللی نمایان خواهد کرد.
