گروه جهان
نشست دو روزه امنیت هستهیی با شرکت سران بیش از ۵۰ کشور و بدون حضور نمایندگان روسیه و کره شمالی در واشنگتن برگزار شد. بلندپروازیهای اوباما برای کاهش سلاح هستهیی آنچنان که باید برای خبرنگاران جالب نبود بلکه این برخورد سرد و غیر دوستانه او با رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه و نیز شی جین پینگ رییسجمهور چین بود که بیشتر از خود نشست، نظرها را جلب کرد.
به گزارش نیویورک تایمز، در ابتدای دیدار اوباما و شی جین پینگ هر دو رهبر اعلام کردند که توافق پاریس پیرامون تغییرات آب و هوایی را امضا میکنند. این نشانه وحدت دو کشور و نقطه روشنی برای بهبود روابط بود. اما تنها کمی بعد از اعلام این خبر بود که اختلافات دو رییسجمهور در مورد مناقشات دریای جنوبی چین آشکار شد. در این دیدار اوباما آشکارا مخالفت خودش را از تحرکات رییسجمهوری چین در جزایر مصنوعی دریای جنوبی چین نشان داد. پیش از این یکی از مقامات کاخ سفید اعلام کرده بود که تعهد دروغین رییسجمهور چین برای توقف ساخت و سازهای نظامی در آبهای این کشور ثابت کرد که این فعالیتها برای هدفی غیر از تامین امنیت انجام میشود. پیش از نشست اوباما در دیدار دو جانبه با شی جین پینگ اعلام کرد: «همانند چین و دیگر کشورها، امریکا نیز منافع قابل توجهی در منطقه آسیا- اقیانوسیه دارد.» رییسجمهوری چین نیز در جواب اوباما گفت: «میان دو کشور امریکا و چین برخی اختلافات و برخورد آرا وجود دارد. از این رو بهتر است هر دوی ما برای جلوگیری از سوءتفاهم و سوء برداشت به منافع اساسی یکدیگر احترام بگذاریم.» این سخن از جانب رییسجمهوری چین بیشتر شبیه یک
هشدار مودبانه به هرگونه دخالت در دریای سرزمینی چین به عنوان یکی از قدرتهای هستهیی جهان بود.
بی مهری به ترکیه
بخش مهم دیگر این نشست که توجه فراوانی را به خود جلب کرد، برخورد سرد واشنگتن با ورود رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه به خاک امریکا بود. این برخورد غیر منتظره حتی در رسانههای ترکیه نیز بازتاب داشت. اردوغان در این ابتدای این سفر علاوه بر تحمل برخورد سرد سران امریکایی باید تظاهرات مخالفان در مقابل هتل محل اقامتش را نیز تحمل میکرد. به گزارش اسپوتنیک، رجب طیب اردوغان که غمگین به نظر میآمد و بلافاصله عینکهای آفتابیاش را زد و در سکوت از پلههای هواپیما پایین آمد. میهمانان عالیرتبه در امریکا معمولا برای مذاکرات مستقیم از پایگاه هوایی اندریوس به کاخ سفید برده میشوند اما درمورد اردوغان این اتفاق نیفتاد. پیش از آن درخواست اردوغان برای افتتاح مسجد ترکی به همراه اوباما توسط کاخ سفید رد شد. این مسجد در نزدیکی واشنگتن ساخته شده است. او همچنین در ورودی هتل محل اقامت خود با تظاهرات معترضان به سیاستهای خود روبهرو شد و در نتیجه مشکلاتی برای محافظان رییسجمهور ترکیه به وجود آمد. محافظان اردوغان برای خاموش کردن صدای تظاهرکنندگانی که شعارهای مخالف با سیاست رییسجمهور ترکیه را سر داده بودند، از روش غیر معمولی استفاده
کرده و باهم به فریاد زدن پرداختند!
به گزارش بیبیسی، روابط دیپلماتیک دو کشور در حال حاضر دچار تنشی عمیق است. به گفته جاناتان مارکوس، تحلیلگر مسائل امنیتی، کمتر دیده شده که رابطه امریکا با یک متحد کلیدی خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، تا این حد تیره و تار شده باشد. بحران سوریه و به ویژه نقش پیکارجویان کرد در جنگ با داعش کانون تنش کنونی بین دو کشور است. ترکیه بیشتر از داعش، به مساله کردها اهمیت میدهد.
پیش از دیدار روسای امریکا و ترکیه، زمانی که رجب طیب اردوغان میخواست در یک موسسه امریکایی سخنرانی کند، مقامهای ترکیه و روزنامهنگاران مخالف این کشور با هم درگیر شدند. این روزنامهنگاران قصد ورود به جلسه را داشتند و مقامهای ترکیه میخواستند آنها را بیرون کنند. ماموران امنیتی امریکا در موضوع مداخله کردند و به مقامهای ترکیه دستور دادند، محل را ترک کنند.
پس از این اتفاقات اوباما، به معاون رییسجمهور یعنی جو بایدن دستور داد تا با اردوغان گفتوگو کند. با این حال پس از برگزاری دور اول نشست کاخ سفید در بیانیهیی اعلام کرد که اردوغان در حاشیه این نشست با اوباما دیدار کرده است. در بیانیهیی که از سوی کاخ سفید منتشر شد، همکاریهای آنکارا و واشنگتن در حوزههای امنیت منطقهیی، مقابله با تروریسم و بحران پناهجویان اصلیترین محورهای این دیدار اعلام شده است.
معضلی به نام کره شمالی
فعالیتهای هستهیی کره شمالی یکی از موضوعات مهم این نشست بود. باراک اوباما، رییسجمهوری امریکا، همگام با سران ژاپن و کره جنوبی نسبت به ماجراجوییهای هستهیی و موشکی پیونگ یانگ در آینده هشدار داد. به گزارش رویترز، رُز گاتمولر، معاون کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه امریکا گفت: «در بسیاری از کشورها مالکیت مواد هستهیی برای فروش جرم محسوب نمیشود. نکته دیگری که باید بر آن تاکید کرد، آن است که باید بتوانیم قاچاقچیان هستهیی و مواد قاچاق شده را مکانیابی کنیم و آنها را به دست قانون بسپاریم.»در پی انفجارهای اخیر در بلژیک، دستیابی احتمالی داعش به تجهیزات هستهیی و ساخت بمب هستهیی غیر انفجاری که اصطلاحا «بمب کثیف» نامیده میشود، نگرانی جدیدی را برای کشورهای غربی به وجود آورده است. نشست امنیت هستهیی پنجشنبه و جمعه در واشنگتن برگزار شد.
داعش و کره شمالی در یک جبهه؟
روزنامه رأیالیوم در سرمقاله خود با اشاره به برگزاری کنفرانس امنیت هستهیی در واشنگتن نوشت که دو تهدید بر این کنفرانس سایه افکنده نخست تهدید کره شمالی و دوم بمب هستهیی «کثیف» داعش. به نوشته این روزنامه درست است که داعش یک قدرت هستهیی مانند کره شمالی یا دولت اشغالگر اسراییلی که غرب متاسفانه آن را تهدید نمیداند، نیست اما این ترس وجود دارد که این گروه بتواند «بمبی کثیف» درست کند که بتواند تشعشعات کشندهیی منتشر کند و باعث ایجاد رعب و وحشت در زمینههای اقتصادی و سلامت در پایتختهایی شود که مورد هدف قرار میگیرند. در ادامه این سرمقاله آمده است: بیتردید خطر هستهیی کره شمالی واقعی و بزرگتر است زیرا این کشور که بر اساس طبقهبندی امریکا «متمرد» به شمار میرود، همچنان دشمنان خود را با ادامه آزمایشهای هستهیی یا شلیک موشکهای بالستیک که قادر به حمل کلاهکهای هستهیی هستند، به چالش میکشد. این کشور در ماه ژانویه گذشته چهارمین آزمایش هستهیی خود را انجام داد و بلافاصله پس از آن یک موشک بالستیک دوربرد را آزمایش کرد بدون آنکه به هشدارهای امریکا وقعی بنهد. همچنین دیروز رویترز، به نقل از منابع نظامی کره جنوبی گزارش
داد که کره شمالی ساعتی پس از هشدار رهبران امریکا، ژاپن و کره جنوبی موشک به ساحل شرقی پرتاب کرده است. رهبران این کشور از درجه بالایی از صلابت و عناد برخوردارند و از انزوای بینالمللی یا تحریمهای امریکا نمیترسند به همین دلیل درخواست اوباما برای تشدید تحریمهای اقتصادی که در این کنفرانس مطرح شد، تاثیری روی رهبران کره شمالی ندارد. رایالیوم در ادامه مینویسد: بر این باور نیستیم که ترس و نگرانی غربیها از سناریوی دستیابی گروه داعش به «بمب هستهیی کثیف» بیجا باشد زیرا این گروه در صفوف خود دانشمندان هستهیی دارد که در مراکز پژوهشی و آزمایشگاههای نظام سابق عراق و گارد ریاستجمهوریاش فعالیت میکردند، علاوه بر آن، تندروهایی که از نقاط مختلف جهان به این گروه ملحق شدهاند، باعث شده که مهارت و مغزها و چه بسا مواد لازم برای ساخت این بمب را در اختیار داشته باشد، اگرچه تاکنون ممکن است این بمب را ساخته باشد. مهمتر از آن دستیابی این گروه به سلاح شیمیایی است که بمبهای هستهیی فقیران نامیده میشود. نظامهای سابق عراق و لیبی در انبارهای خود مقادیر زیادی سلاح شیمیایی و بیولوژیکی در اختیار داشتند. اگرچه این سلاح توسط
نیروهای بازرسی بینالمللی نابود شد اما مقادیری از آن نیز در مخفیگاههای سری بهویژه در لیبی باقی ماند.