راه و شهرسازی
به دنبال برطرف شدن تحریم‌ها، هیات‌های تجاری و صنعتی زیادی از نقاط مختلف جهان به تهران سفر کرده و می‌کنند. این هیات‌ها تمایل به مشارکت و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ایرانی به ویژه طرح‌های ترابری دارند، همچنین خواستار تجارت با ایران هستند. در تازه‌ترین رویداد دیروز هیات‌هایی از کشورهای ارمنستان و جمهوری چک به‌طور جداگانه با وزیر راه و شهرسازی دیدار و گفت‌وگو کردند.
راه، پیش‌نیاز تجارت است. اگر می‌خواهید با جایی تجارت کنید یا به جایی سفر کنید، باید آنجا را به محل زندگی خود «وصل کنید». اتصالی که «راه» ابزار آن است. از زمانی که عصر امپراتوری‌ها آغاز شد، راه‌ها برای تسهیل تجارت و حمل و نقل ساخته شدند. جاده ابریشم، مثال خوبی بر این مدعاست. جاده‌یی که در شرق دور آغاز می‌شد، از آسیای میانه می‌گذشت و به اروپا می‌رسید تا کشورهایی که در مسیر آن قرار دارند، بتوانند با هم داد و ستد کنند. اکنون در قرن بیست و یکم، راه‌ها اشکال گوناگونی به خود گرفته‌اند؛ راه‌های هوایی، ریلی و حتی انتقال اطلاعاتی، انواعی از راه هستند که در عصر امپراتوری‌ها وجود نداشتند. وجود اینگونه راه‌هاست که سفر و تجارت را برای درصد بالایی از جمعیت جهان آسان یا امکان‌پذیر کرده است. اما ایران در 10سال اخیر، چندان نمی‌توانست از این موهبت بهره ببرد. تحریم‌ها، حتی راه‌های ارتباطی ایرانیان را نیز محدود کرده بودند و کشور ناچار بود به حداقل ارتباط تن در دهد. اکنون با برطرف شدن تحریم‌ها، ایران برای بازیابی حقوق خود آماده می‌شود و یکی از این حقوق، حق ارتباط و گسترش راه است.
از خلیج فارس تا دریای سیاه
ایران پساتحریم، مشتاق تجارت است و شریکان تجاری زیاد و درخور توجهی نیز در میان گزینه‌هایش قرار دارد. اما پیش از آنکه تجارت با این کشورها آغاز شود، لازم است زیرساخت‌های لازم، مانند راه‌ها احداث شود یا گسترش یابد. آنطور که به نظر می‌رسد، مسوولان کشور این ضرورت را دریافته‌اند؛ چراکه هر روز خبری تازه از گشایش مسیری نو به مقاصد متفاوت به گوش می‌رسد. مسیرهایی که خود بخشی از یک راه بزرگ‌ترند و تجارت را با دایره وسیعی از مقاصد امکان‌پذیر می‌کنند. آخرین رویداد در این زمینه، امضای قراردادی برای تسهیل رفت و آمد میان دو کشور ایران و ارمنستان میان وزرای حوزه حمل و نقل دو کشور است. به گزارش پایگاه خبررسانی وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در نشست مطبوعاتی خود همراه با وزیر حمل و نقل و ارتباطات ارمنستان درباره جزییات توافقات طرفین گفت: ارمنستان کشوری محصور در خشکی است که از شمال به گرجستان و دریای سیاه و از جنوب به ایران و خلیج فارس دسترسی دارد؛ بنابراین موقعیت این کشور برای ایران از حیث ارتباط خلیج فارس به دریای سیاه بسیار مهم است.» آخوندی با اشاره به چهار کریدور اتصال جنوب به شمال از خلیج فارس به
دریای سیاه گفت: یک کریدور از ترکیه به دریای سیاه، کریدور دیگر اتصال آذربایجان به گرجستان و به دریای سیاه، کریدور سوم ارتباط با دریای سیاه از طریق بندرامیرآباد و دریای خزر به آذربایجان و گرجستان و کریدور چهارم نیز از ارمنستان به بندر پوتی در گرجستان و از آنجا به دریای سیاه است.
ترانزیت آسان خواهد شد
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مساله ترانزیت بین دو کشور گفت: «برای کریدورهای ترانزیتی در شمال کشور طی دو هفته اخیر با کشورهای در مسیر عبور به یک تفاهم مبنی بر تعیین نرخ‌های واحد رسیدیم. در سفر وزیر حمل و نقل و ارتباطات ارمنستان به ایران مقرر شد نرخ ترانزیتی حمل و نقل از کریدورهای دو کشور یکسان‌سازی شود تا در سطح منطقه و بین‌المللی نرخ‌های رقابتی برای ترانزیت از این عبور ارائه شود.» آخوندی اتصال ریلی دو کشور ایران و ارمنستان را از دیگر محورهای نشست مشترک خود با وزیر حمل و نقل و ارتباطات ارمنستان عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بندرعباس تا جلفا در ایران ارتباط ریلی وجود دارد، ضمن اینکه در ارمنستان نیز از یک خط ریلی تا بندر پوتی گرجستان وجود دارد.
چک، برای راه‌های ایران چک می‌کشد
اروپا، همواره بازاری جذاب برای تولیدکنندگان ایرانی محسوب می‌شده و اروپاییان نیز همیشه تلاش برای ورود به بازار ایران را داشته‌اند؛ بنابراین اتصال راه‌های ایران به راه‌های اروپایی، یکی از تمایلات دوطرف محسوب می‌شود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و سقوط اردوگاه شرق، شمار زیادی از کشورهای اروپای شرقی، به آنچه ما به نام اروپایی می‌شناسیم تغییر ماهیت دادند. جمهوری چک نیز که محصول تجزیه چک‌اسلواکی است، یکی از این کشورها محسوب می‌شود. از آنجا که اتحادیه اروپا زیرساخت‌های ترابری قوی دارد، ارتباط راه‌های ایران به مسیر‌های موجود در چک، به معنای اتصال ایران به اتحادیه اروپاست. به همین دلیل، هیاتی از جمهوری چک به ریاست یان‌ملادک وزیر صنعت و تجارت این کشور با حضور در وزارت راه و شهرسازی با عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دیدار و گفت‌وگو کردند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ایران خطاب به وزیر صنعت و تجارت چک با تاکید بر جایگاه و موقعیت ترانزیتی ایران در منطقه گفت: «ایران می‌تواند وصل‌کننده کریدورهای ارتباطی شرقی - غربی و شمالی - جنوبی به مقصد اروپا و محل اتصال چنین و شرق آسیا به اروپا باشد.»
وزیر صنعت و تجارت جمهوری چک نیز با اشاره به اینکه جمهوری چک کشوری محصور در خشکی است و ظرفیت بسیار بالایی در حوزه راه‌آهن و آزادراه دارد، گفت: «ترانزیت و حمل‌و‌نقل در جمهوری چک بیشتر متمرکز بر محورهای آزادراهی است. جریان حمل کالا در دنیا بین چین و آلمان از بندر هامبورگ از طریق آزادراه وارد چک می‌شود. از این جهت جمهوری چک در حوزه دریانوردی باتوجه به اینکه محصور در خشکی است، فعالیت زیادی ندارد اما در سایر حوزه‌های حمل و نقل به‌ویژه راهسازی و راه‌آهن می‌تواند مشارکت و فعالیت داشته باشد.» وی با اشاره به تمایل چک برای سرمایه‌گذاری در ایران و با تاکید بر اینکه جمهوری چک توانمندی زیادی در حوزه لجستیک حمل و نقل دارد، درباره مکانیسم و روش همکاری شرکت‌های جمهوری چک گفت: «شرکت‌های چک با قرارداد با پیمانکاران داخلی به صورت سهم ۴۹ و ۵۱درصد، در قالب ایجاد یک کنسرسیوم در پروژه‌های پیمانکاری، سرمایه‌گذاری و تامین مالی ایران مشارکت می‌کنند.»
پرواز تا آسیای میانه
جدای از بازارها و شرکای تجاری سنتی، بعد از رفع تحریم‌ها، ایران قصد دارد به بازارهای جدیدی ورود کرده و با کشورهای دیگری نیز ارتباط برقرار کند؛ کشورهایی که جدای از ظرفیت بالای تجاری، بازار مناسبی نیز برای صنعت گردشگری ایران محسوب می‌شوند. همسایه‌های شمالی ایران، ازجمله این کشورها محسوب می‌شوند. چندی پیش، با سفر وزیران حوزه حمل و نقل کشورهای حاشیه خزر به ایران، قرارداد‌هایی در این زمینه اجرا شد. قزاقستان یکی از این کشورهاست که به تازگی اقدام به گشایش راه‌های جدید هوایی به ایران کرده است. به گزارش ترند نیوز آذربایجان، سخنگوی وزارت سرمایه‌گذاری و توسعه قزاقستان از برنامه‌ریزی این کشور برای ایجاد پروازهای مستقیم به ایران در ژوئن۲۰۱۶ خبر داد و گفت: «پروازهای مستقیم این دو کشور بین تهران-آلماتی و سه پرواز در هفته توسط شرکت قزاق ایر آستانا انجام خواهد شد. همچنین در این قرارداد راه‌اندازی مسیر پروازی تهران-آستانه نیز پیش‌بینی شده است.»
ایجاد راه هزینه‌بر است، اما بازدهی بسیار بالایی دارد. تولید داخلی با ایجاد شبکه گسترده راه‌ها تقویت خواهد شد؛ اما اینطور به نظر می‌رسد که تمایل سرمایه‌گذاران داخلی به احداث راه، کمتر از خارجی‌هاست. سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران در حوزه راه هرچند ممکن است به سودآوری مستقیم ختم نشود، اما به افزایش تولید و حصول منافع ملی منجر خواهد شد و این اتفاقی است که در سال‌های پیش‌رو کشور به آن نیاز دارد.
