از ابتدای شروع فعالیتهای گروه تروریستی داعش در عراق بسیاری از تحلیلگران حوزه انرژی از این نگران بودند که دستیابی این گروه به منابع نفتی این منطقه بازار جهانی نفت را تحت تاثیر قرار دهد. آژانس بینالمللی انرژی با قدرتگیری داعش در مناطق شمالی عراق گزارشهای متعددی منتشر کرد که اگر کشورهای تولیدکننده نفت در پی جبران کمبود نفت ناشی از حضور داعش در عراق نباشند، بازار انرژی تحت تاثیر این ماجرا قرار خواهد گرفت. اتفاقاتی که در عمل افتاد اما با این تحلیلها متفاوت بود. به گزارش «ساعت 24» با وجود اینکه از مدتها پیش تاکنون هر روز اخباری مبنی بر درآمدهای میلیونی داعش از فروش نفت عراق منتشر میشود، تحلیلگران حوزه انرژی در گفتوگو با پایگاه خبری هوستونکرو نیکل ادعا میکنند که داعش تاثیری بر اقتصاد انرژی کنونی جهان ندارد. در تازهترین گزارشی که در این زمینه منتشر شده برآورد شده است که داعش از فروش 10 تا 100 هزار بشکه نفت در روز درآمدی بالغ بر 3میلیون دلار داشته باشد.
حجم پایین معاملات
پایگاه خبری هوستون کرونیکل در گزارشی با اشاره به فعالیتهای گروه تروریستی داعش از قول لوی الخطیب مدیر و بنیانگذار موسسه انرژی عراق اشاره کرده که گروه تروریستی داعش روزانه ۳میلیون دلار درآمد از فروش نفت خام عراق به دست میآورد. او این آمار را از طریق برآورد آهنگ معاملات نفتکشهای تحت کنترل داعش به دست آورده است.
داعشیها نفت موجود در چاههای عراق و سوریه را از طریق مناطق شرق دور که نظارت کمتری بر آنها وجود دارد به فروش میرسانند. شوآن ژوال مشاور امور انرژی در لندن میگوید: «آنها جیب اصلی پول را پیدا کردهاند» ژوال در ادامه میگوید با نگاهی به این معاملات میتوان دریافت که حجم معاملات بالا نیست، اما همین حجم نیز به عنوان منبع تامین مالی یک گروه تروریستی مقدار قابل توجهی است. اما هوستون کرونیکل در ادامه مینویسد: در حالی که فروش این میزان نفت اهرمی قابل توجه برای این گروه افراطی سنی است، اما آنها قطرهیی در دریای معاملات روزی ۹۰میلیون بشکهیی نفت جهان هستند. نقش تجارت داعش در تجارت بینالمللی نفت تاکنون به قدری ناچیز بوده که هیچ تاثیری بر اقتصاد انرژی جهان نداشته است.
بهطور مثال یک مرکز تجارت جهانی نفت در هوستون بهطور منظم معاملاتی را برای تانکرهای حامل بیش از یک میلیون بشکه نفت خام تنظیم میکند. ماهیت غیرقانونی داعش برآورد دقیق از حجم تجارت این گروه را حتی برای مجربترین کارشناسان دچار مشکل میکند. اما نزدیکترین تحلیلها و برآوردها در این خصوص از فروش نزدیک به ۱۰تا ۱۰۰ هزار بشکه در روز خبر میدهند. یکی از تاجران قدیمی هوستون در این خصوص میگوید، چنین برآوردی در حجم تجارت نفتی داعش یک خطا حساب میشود. او که به دلیل حساسیت کارش نمیخواهد نامش فاش شود، میگوید: هشتاد هزار بشکه ممکن است، برای یک فرد عادی زیاد به نظر برسد اما برای کسانی که در معاملات جهانی نفت نقشی دارند این یک تانکر بسیار بسیار کوچک است که شبها به عنوان یدککش در کنار محمولههای بزرگ حمل میشود. البته وضعیت میتواند در صورت پیشروی داعش به مناطق دارای نفت بیشتر و ایجاد اخلال در تولید نفت کشورهای تولیدکننده نفت تشدید شود، اما شواهد تاکنون نشان داده داعش بخت بیشتری ندارد.
تخفیف کلان داعشیها
این یک واقعیت است که داعش بخت چندانی برای پیشروی در این نواحی ندارد. پس از تاراج منابع نفتی در سوریه، داعش به شمال عراق آمد و چاهها و مناطق نفتی این کشور را به کنترل خود درآورد. بر اساس حسابهای مختلف گروه داعش با بکارگیری کارگران در پمپاژ نفت از طریق کامیونها یا از طریق خط لوله موقت اقدام به فروش نفت میکند. آن طور که از شواهد بر میآید داعش تخفیفهای کلانی به مشتریان خود میدهد. این قیمتها گاه تا یک چهارم قیمت جهانی نفت و بشکهیی ۲۵دلار نیز میرسد. در یکی از دهکدههای ترکیه صدها نفر از خط لولههای پلاستیکی انتقال آب برای کمک به انتقال نفت داعش استفاده میکنند که در خبرها و گزارشهای تصویری دیده میشود. بسیاری میگویند با توجه به اینکه شبکه قبلی قاچاق نفت که اکنون داعش از آن استفاده میکند مربوط به کردها بوده است، اکنون نباید تعجب کنیم اگر بشنویم که کردها در انتقال قاچاق نفت به داعش نقش داشتهاند. یکی از تحلیلگران بازارهای نفتی خاورمیانه در این باره میگوید: «در حالی که ما هنوز بهطور دقیق توانایی واکاوی فعالیت فروش نفت داعش را نداریم، چگونه جلو آن را خواهیم گرفت؟» با در کنار هم قرار دادن تمام این مسایل بسیاری از تحلیلگران به این نتیجه میرسند که داعش باید خریدار بزرگی از چهرههای در سایه ترکیه و کردستان داشته باشد.