گروه راه و شهرسازی
آلودگی هوا نخستین معضل مهم و جدی شهر تهران است که پیش روی شورای شهر پنجم قرار گرفته و باید دید اعضای شورا در مواجهه با نخستین چالش می‌توانند شهروندان را امیدوار کنند یا اینکه مانند باقی سازمان‌ها و نهادها فقط به اظهار تاسف و باید و نبایدها بسنده می‌کنند. با توجه به اهمیت موضوع یکی از ماموریت‌های کمیته ایمنی حمل و نقل، بررسی نقش وسایل نقلیه در آلودگی هوای شهر در نظر گرفته می‌شود. به گفته شهربانو امانی عضو کمیسیون حمل و نقل شورا نتیجه این بررسی‌ها شگفت‌انگیز بود. دلیل این شگفتی پیچیدگی و گستردگی موضوع نبوده بلکه برعکس آسانی راه‌حل کاهش آلودگی هوا آنها را شگفت‌زده کرد. به گزارش «تعادل» امانی در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران نتیجه بررسی‌های 4 ماهه کمیته ایمنی و حمل و نقل شورا را قرائت کرد و گفت: پس از 4ماه مطالعه، متوجه شدیم آلودگی هوا راه‌حل ساده‌یی دارد اما چطور کسی اراده‌یی تاکنون برای حل آن نداشته است.
او با اشاره به تلاش‌ها و بررسی‌های کمیته حمل و نقل شورا اظهار کرد: در این خصوص جلسات و بازدیدهای مختلف و مطالعات متعدد انجام شد تا بدانیم آیا به عنوان یک کمیته در شورا می‌توانیم سهمی هر چند اندک در گره‌گشایی از این معضل بیابیم. ولی هر چه پیش رفتیم، بیشتر شگفت‌زده شدیم، زیرا خود را آماده رویارویی با یک معضل بسیار پیچیده و چندوجهی کرده بودیم و شنیده بودیم نهادهای متعددی باید دست به دست هم دهند تا بتوان معضل آلودگی را حل کرد ولی هر چه بیشتر با مساله درگیر می‌شدیم و پیش می‌رفتیم، مساله را بسیار ساده‌تر از آنچه بود، می‌یافتیم و تعجب می‌کردیم که چطور مساله به این آسانی این‌قدر دستاویز و بهانه خبر، مصاحبه، جلسه، همایش، کنفرانس و... شده است. بارها تردید کردیم که شاید مسیر را اشتباه می‌رویم! مگر می‌شود مساله‌یی که مانند سرطان، نفس شهر را بریده و سالانه باعث مرگ بیش از ۴۵۰۰نفر می‌شود و سال‌هاست دوام دارد، پاسخی به این سادگی داشته باشد.
وی با بیان اینکه راه‌حل، نصب فیلتر دوده در اتوبوس‌های دیزلی است، اظهار کرد: اگر آمار ۴۵۰۰ فوتی سالانه بر اساس آلودگی هوا را در نظر بگیریم، اتوبوس‌ها تقریبا مسوول مرگ ۱۵۰۰نفر از شهروندان تهرانی‌اند. همین اتوبوس‌ها مسوول ۳۰درصد گرفتگی و سیاهی هوای شهرند. گفته می‌شود اتوبوس‌ها فرسوده‌اند، درست است. ولی مگر راه‌حل ندارد؟ چرا آن هم راه‌حل دارد. فیلترهای جذب دوده، دانش و تست فنی‌اش هم توسط هر دو شرکت کنترل کیفیت و شرکت واحد کسب شده است. کل اعتبار لازم برای همه اتوبوس‌ها کمتر از ۱۰۰میلیارد تومان است. این عدد برای بیشینه‌ترین حالت ممکن است؛ خرید اتوبوس و تجهیز ناوگان بماند برای بعد، برای وقتی که بودجه مهیا بود. فعلا با بودجه کمتری، مساله فوری‌تر را حل کنیم.
جناب رییس، اعضای محترم اگر مبنا و مطالعات را شرکت کنترل کیفیت هوای تهران بگذاریم و طبق اعلام سازمان سلامت جهانی (WHO)، ذرات معلق را خطرناک‌ترین آلاینده بدانیم که عامل اصلی مرگ و میر افراد است، ناچاریم بر اساس سیاهه انتشار شرکت کنترل کیفیت بپذیریم که ذرات معلقی که خطر اصلی آلودگی هوا را سبب می‌شوند و باعث فوت شهروندان هستند؛ ذرات معلقی است که عامل اصلی رنگ تیره هوای شهر هستند.
وسایل نقلیه به ترتیب اتوبوس 30.8درصد، کامیون 22.4درصد، موتورسیکلت 10.5درصد، مینی‌بوس 4.2درصد، وانت و سواری 2.1درصد در انتشار ذرات معلق سهم دارند. از این لیست اتوبوس‌ها که تقریبا ۳۱ درصد در تولید ذرات معلق نقش دارند، اکثرشان در اختیار یا تحت مدیریت شهرداری است.
وی با اظهار تاسف از اینکه چرا شهرداری طی سال‌های گذشته اقدام به نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌های خود نکرده است، تاکید کرد: یعنی شهرداری در سال‌های گذشته چنین بودجه‌یی نداشته یا از دانش فنی برخوردار نبوده است؟ می‌شود با ۱۰۰میلیارد تومان که یک‌ششم حقوق پرداختی ماهانه شهرداری است، ۳۰درصد از آلودگی هوای تهران کاست.
چرا این همه سال، این کار را نکردیم و مساله را پیچیده و فرابخشی قلمداد کردیم و از زیر بار حل آن طفره رفتیم؟ جان ۱۵۰۰نفر چقدر می‌ارزد؟ سلامتی ده‌ها هزار کودک کهنسال و زن و مرد این شهر چقدر می‌ارزد؟ هنوز هم باورم نمی‌شود که بخش مهمی از آلودگی با یک تصمیم ساده قابل حل است. مگر اینکه اعتقادی به مطالعات و تحلیل شرکت‌های زیرمجموعه‌مان نداشته باشیم که خوب راه‌حلش، تعطیلی آنهاست. به گفته وی، راحت‌ترین راه فرار از حل مساله راحت‌ترین راه گریز از مسوولیت، پیچیده نشان دادن آن است.
وی با تاکید بر اینکه طبق مطالعات و بررسی‌های مجموعه‌های زیرنظر خودمان، یعنی شرکت کنترل کیفیت و شرکت واحد، یک‌سوم آلودگی به راحتی قابل حل است، تصریح کرد: می‌دانید یک‌سوم کاهش آلودگی هوای تهران یعنی چه؟ یعنی دیگر روز «ناسالم»، «بسیار ناسالم» و «خطرناک» در تهران نخواهیم داشت، یعنی آسمان آبی به تهران بازخواهد گشت، یعنی ۱۵۰۰نفر از مرگ حتمی نجات پیدا خواهند کرد و یعنی مردم رای‌تان، برایمان مسوولیت‌آور است.
وی با اشاره به سندی که آمارهای خود را بر اساس آن ارائه می‌داد، گفت: این سند، سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران در سال ۹۲ است. سال ۹۲، یعنی ۴ سال پیش منابع آلاینده‌های تهران مشخص شده است. سندی که برای همه در دسترس و محرمانه نیست. آماری که ارائه دادم، متعلق به این سند است. از آن سال تاکنون مدیریت شهری و دولت، واقعیت ساده و قابل حل را به رسانه‌ها و مردم نگفته‌اند. اگر هم شرکت‌های زیرمجموعه خودمان را قبول نداریم، تعطیل‌شان کنیم.
تهران هوا ندارد
الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر نیز در جلسه روز گذشته در تذکر پیش از دستور خود درباره آلودگی هوای تهران صحبت کرد و گفت: تهران هوا ندارد و گویی همه ما گرفتار «کاری نمی‌شود کرد» هم از سوی دستگاه‌ها و نهادهای مسوول و هم از سوی مردم هستیم. برای چاره‌جویی آلودگی هوا که روزبه‌روز به فاجعه نزدیک می‌شود همه مسوول هستیم و همه باید کاری اثرگذار در حوزه اختیار و وظایف خود انجام دهیم.
وی افزود: با وجود رخداد فصلی که در سال‌های قبل و دهه‌های قبل هم تجربه شده هنوز هماهنگی بین‌بخشی جهت چاره‌اندیشی و اقدام موثر برای پیشگیری از آلودگی هوا وضعیت مناسبی ندارد، در حالی که امری فوری و ضروری بوده است. در لایحه پیشنهادی دولت برای سال آینده همچنان که می‌بینیم در این حوزه فقط به اوراق مشارکت در تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی بسنده شده است. در حالی که در تبصره ۱۸ بودجه افزایش قیمت بنزین و گازوییل پیش‌بینی شده، چگونگی ساماندهی روشن نیست.
آیا این کار به فشار زیاد بر حمل و نقل عمومی نمی‌انجامد در حالی که ضرورت دارد، تصریح شود ۵۰درصد این افزایش باید به توسعه حمل و نقل عمومی اختصاص یابد؟! رییس کمیته اجتماعی شورای شهر با بیان اینکه زباله‌سوزی همچنان به شیوه کلیشه‌یی و سنتی انجام می‌شود و هر بامداد حجم آلودگی چشمگیر را به فضا و هوای شهری می‌افزاید، تاکید کرد: برای ساماندهی مدیریت پسماند عزم جدی در جمع کردن تجارت نابسامان پسماند که عده‌یی محدود از آن سود می‌برند و عده زیادی در نامناسب‌ترین شرایط زباله‌گرد تعریف و مشاهده می‌شوند، لازم است.
کاری فراتر از فقط جلسات و مصاحبه‌ها برای ساماندهی پسماند ضرورت دارد و دولت و مدیریت شهری باید به اضطرار این وضعیت توجه داشته باشد. باز کردن راه و تسهیل شرایط فاینانس برای مدیریت پسماند و راه‌اندازی سامانه‌های نوین نیاز فوری تهران است. رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران گفت: با توجه به تجربه هر ساله این وضعیت، ضرورت داشت اقدام‌های پیشگیرانه توسط مدیریت شهری پیش از رسیدن به بحران جدی گرفته می‌شد. تجربه آزموده را دوباره و چندباره تجربه کردن اشتباه بزرگ‌تری است. اکنون در شرایط ویژه‌یی که امروز مردم و شهر گرفتار شده‌اند، همه متخصصانی که به هر دلیل از دایره کار حذف یا نادیده انگاشته شده‌اند را به همکاری فرا بخوانید.
نصب هر فیلتر دوده ۴۰ میلیون تومان هزینه دارد
محسن پورسیدآقایی معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران، با اشاره به اینکه تردد کامیون‌های فرسوده نقش زیادی در آلودگی هوای تهران دارد، گفت: شرکت نفت نیز باید سوخت گازوییلی مناسبی ارائه کند، چراکه نصب هر فیلتر دوده حداقل
40میلیون تومان هزینه دارد و اگر گازوییل ناخالصی داشته باشد، فیلتر را از بین می‌برد. به گزارش ایلنا، محسن پورسیدآقایی در حاشیه مراسم بازدید از خط 6 و 7 مترو گفت: معتقدیم آلودگی هوای تهران موضوع لاینحلی نیست و برنامه عملیاتی در این زمینه تهیه شده و منابع آلاینده تهران مشخص شده‌اند و ما می‌دانیم موتورسیکلت، کامیونت‌ها و... چند درصد در ایجاد آلودگی هوا در تهران مقصر هستند. معاون شهردار با اشاره به اینکه تردد کامیون‌های فرسوده نقش زیادی در آلودگی هوای تهران دارد، گفت: موتورسیکلت‌ها هم نقش جدی در تولید آلودگی دارند که حتما باید موتورهای فعلی از چرخه خارج و به جای آن موتورهای برقی جایگزین شوند اما می‌دانید که قیمت موتورسیکلت‌های فعلی 1.5 میلیون تومان است اما موتورهای برقی حدود 8 تا 9 میلیون تومان هزینه دارند که نمی‌توانیم مردم را مجبور کنیم و اگر منابع لازم تامین شود و ظرف 4 سال آینده اولویت با آلودگی هوا باشد، می‌توانیم این مشکل را حل کنیم. معاون شهردار با تاکید بر اینکه براساس قانون به‌ازای هر مسافری که از حمل و نقل عمومی استفاده می‌کند و صرفه‌جویی در سوخت ایجاد می‌شود باید مبلغی به شهرداری‌ها داده شود، گفت: ظرف 2، 3 ماهه اخیر این موضوع را فعال کرده و امیدواریم طی تفاهمنامه‌یی که با سازمان‌های مربوطه در این خصوص منعقد می‌کنیم از این محل بتوانیم
در راستای توسعه حمل و نقل عمومی درآمد کسب کنیم اما تاکنون این موضوع محقق نشده است.
