گروه اقتصاد اجتماعی|
سازمان بهزیستی کشور دیروز میزبان«نشست معلولان منتخب پنجمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا» بود. نشستی که هرچند با نیتی نیک و برای پررنگ کردن مسائل و مطالبه‌های معلولان و در راه کوشش برای جلوگیری از به حاشیه رانده شدن این قشر از متن جامعه، برگزار می‌شد، اما خود مصداق جدا کردن معلول‌ها از دیگران بود و مشخص نبود چرا منتخبان غیرمعلول شورای شهر، به این نشست دعوت نشده بودند. با این همه، وزیر رفاه در این نشست از مصوبه دولت برای تسهیل حرکت ویلچر در شهرها گفت سپس با تاکید بر لزوم حرکت به سوی جامعه‌یی اخلاقی، سیاست‌گذاری را راهی کارآمد در رسیدن به مقصد دانست.
حرکت عابر پیاده
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دیروز در این نشست گفت:«پیش‌تر حرکت با ویلچر، حرکت با خودرو تلقی می‌شد. بنابراین ما در کمیسیون اجتماعی دولت مصوبه‌یی با عنوان «حرکت با ویلچر، حرکت عابر پیاده است» گذرانده‌ایم که دو، سه هفته آینده آن را در هیات دولت هم به تصویب می‌رسانیم.»
علی ربیعی در ادامه با ارائه تعریفی از توسعه، میزان توجه به گروه‌های خاص و ویژه را از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی خواند و تاکید کرد: «اما فراتر از آن در یک جامعه اخلاقی و انسانی، میزان توجه بالا به گروه‌های دارای محدودیت مورد توجه است.» او سپس بیان اینکه خط‌کش یک جامعه اخلاقی، به میزان توجه آن جامعه به گروه‌های خاص بازمی‌گردد بر لزوم تمرکز بر سالمندان همراه با ناتوانی، کودکانی که نمی‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند و گروه‌های معلولی که پر از استعدادند اما فرصت نابرابر اجتماعی دارند، تاکید کرد و افزود:«در انتخاب خرداد ماه 174نفر از معلولان کشور بدون هیچ نوع برنامه‌ریزی و پیش‌بینی در رقابت شوراهای شهر و روستا پیروز می‌شوند و به شوراها راه پیدا می‌کنند که یک اتفاق و یک فصل جدید است.»
ربیعی در ادامه گفت:«باید تمام تلاش خود را بر ایجاد نشدن انسداد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برای افرادی از جامعه که معلولیت دارند معطوف و زمینه‌های عدالت و پیشرفت را برای افرادی که از فرصت‌های نابرابر رنج می‌برند، فراهم کنیم. باید با برنامه‌ریزی این انسدادها و موانع را از بین ببریم. هرروز باید شعار انسدادزدایی بدهیم. » او با بیان اینکه در جمع‌مان کسانی را داریم که می‌توانند با توانمندی‌های بالایشان در این زمینه کمک کنند، تاکید کرد در شرایطی که صدای کسانی که بلندگو دارند، بلندتر شنیده می‌شود، بلند کردن برخی صداها خود به خود موجب واقع‌نمایی می‌شود. او سپس افزود:«حضور معلولان در شوراها می‌تواند صدای گروه‌های خاموش جامعه را بلندتر کند. هرچقدر بتوانیم صدای گروه‌های خاموش را به گوش جامعه برسانیم، موفق‌تر عمل کرده‌ایم. پس اکنون که 174معلول را در 174 نقطه کشور بر کرسی شوراهای شهر و روستا داریم، می‌توانیم این کار را انجام دهیم.»
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی با تاکید بر لزوم کاهش نابرابری‌های حاصل از اختلاف میان فقر و غنا، نابرابری‌های حاصل از در حاشیه بودن همانند همان نابرابری دانسته و گفت:«باید لایحه‌یی را که در مورد معلولان به مجلس فرستادیم دنبال کنیم و به صحن مجلس بیاوریم تا بتوانیم بودجه سال 97 مان را بر اساس این لایحه ببندیم.» او ادامه داده: «باید برای بردن آموزش به خانه‌ها و عادی‌سازی حضور کودکان و افراد معلول در جامعه فرهنگسازی شود.»
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی با یادآوری اینکه یکی از اولویت‌ها در سیاست‌های اشتغال، گروه هدف بهزیستی و کمیته امداد هستند با تاکید بر لزوم شکل‌گیری یک «گفت‌وگوی اجتماعی درونی» برای بهبود وضعیت گروه‌های خاص از باورش بر اثربخشی سیاست‌گذاری در غلبه بر مشکلات گفت و ادامه داد: «باید برای از بین بردن نابرابری‌ها سیاست‌گذاری کنیم. ما از دهه 40 برنامه‌های توسعه‌یی داریم. » آنچه بیش از همه در این سخن ربیعی جلب نظر می‌کند، پافشاری او بر اثربخشی سیاست‌گذاری‌هاست؛ درحالی که خود او وضعیت حاضر را رضایت‌بخش نمی‌داند و از دیگر سو اذعان دارد که برنامه‌های توسعه‌یی از دهه 40 درحال اجرایند. گذشته از این ربیعی گفت که گروه‌های هدف سازمان بهزیستی در اولویت سیاست‌های اشتغال این وزارتخانه است با این همه سخنی از اجرا نشدن قانون اختصاص 3درصد از سهمیه‌های استخدام دولتی به معلولان، نمی‌گوید؛ قانونی که امروز نزدیک به 30سال از تصویب آن در سال 67 می‌گذرد و به آسانی می‌توان آن را ناکارآمد دانست. پس شاید اگر نتیجه بگیریم که «سیاست‌گذاری محض» بدون توجه به نقش نهادهای اجتماعی همچون آنچه تاکنون رخ داده است، راه به جایی نخواهد نبرد.
هنوز روی آمار 20 درصدی قرار داریم
پیش از ربیعی، انوشیروان محسنی بندپی، رییس سازمان بهزیستی کشور در این نشست سخن گفت. او از معلولان منتخب شوراهای شهر و روستا خواست پیگیر بررسی طرح لایحه حمایت از حقوق معلولان در صحن مجلس شورای اسلامی باشند. او سپس گفت: «در دوره جدید مدیریت بهزیستی، بسیاری مسائل مربوط به معلولان به عنوان احکام قانونی به تصویب رسیده است.» محسنی در ادامه با اشاره به اینکه هنوز فرهنگ مناسب‌سازی شهری بین مدیران و سیاست‌گذاران نهادینه نشده و نسبت به آن اهتمام جدی وجود ندارد، ادامه داد:«با این حال ما در همین راستا سامانه‌یی طراحی کرده‌ایم که اگر افراد به فضای نامناسبی در سطح شهر برخوردند آن را اعلام کنند. اقدامات دیگری هم انجام شده اما در ابتدای راه هستیم و هنوز روی آمار 20درصدی مناسب‌سازی قرار داریم.»
او سپس با اشاره به توزیع نامناسب جغرافیایی امکانات افزود:«در بسیاری روستاها هنور مراکز کاردرمانی نداریم. در 30شهر محروم برنامه‌هایی برای توانبخشی مبتنی بر جامعه داریم.» از 174منتخبی شورای شهر و روستایی که به این نشست دعوت شده بودند تنها 40نماینده منتخب دعوت سازمان بهزیستی را پذیرفته بودند. محسنی بندپی خطاب به آن 40نفر گفت:«به شما وعده می‌دهم که شهرهای شما را در اولویت طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه شهری قرار دهیم.»
رییس سازمان بهزیستی هم چون ربیعی با تاکید بر ضرورت سیاست‌گذاری گفت:«اما در سیاست‌گذاری دچار ضعف هستیم. قانون مربوط به معلولان در سال 83 طرح مصوبی از سوی مجلس بود و دولت ضمانت اجرایی آن را نپذیرفت. اما قانون فعلی لایحه از سوی دولت است و مواردی چون برقراری 40درصد حقوق معلولان و مناسب‌سازی و مشوق‌های کارفرمایی برای اشتغال را خود دولت پذیرفته است.» او سپس بار دیگر منتخبان حاضر در نشست را خطاب قرار داد و افزود: «باید برای تغییر نگرش مردم، مسوولان و شهرداران تلاش کنید. همچنین از شما می‌خواهیم که پیگیری کنید چرا لایحه حمایت از معلولان که دولت سال 94 پیشنهاد کرده، یک سال در مجلس جدید معطل شده است؟ این موضوع باید مطالبه شما باشد که لایحه به صحن بیاید تا بتوانیم در سال 97 برای آن بودجه بگیریم.»
استقرار طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه
در 30 شهر محروم
معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی هم در این نشست با بیان اینکه طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه را 30سال است که اجرا می‌کنیم، گفت: «سال گذشته 430هزار معلول روستایی را تحت پوشش قرار دادیم و امسال همان برنامه را در شهرها و حاشیه شهرها اجرا خواهیم کرد که برای این منظور 30شهر محروم را درنظر گرفته‌ایم.» او 10شهر در سیستان و بلوچستان، 7شهر در کرمان و استان‌های دیگر و همچنین حاشیه کلان‌شهرهایی چون مشهد را، نقاط هدف این طرح خواند. حسین نحوی‌نژاد با تاکید بر اینکه مناسب‌سازی یک اصل است و تا نتوانیم یک معلول را از خانه‌اش خارج کنیم، نمی‌توانیم توانمندی او را شکوفا کنیم و به نمایش بگذاریم، افزود: «امیدواریم روزی بیاید که هیچ دانشگاه و هیچ مرکز تفریحی و اداره‌یی نباشد که به علت مناسب نبودن فضایش، مانع از حضور معلولان باشد.» نحوی‌نژاد همچنین با اشاره به خدمات بیمه‌یی موجود برای معلولان گفت:«بیمه سلامت و تامین اجتماعی خدمات فیزیوتراپی را به شکل محدود ارائه می‌دهند و خدماتی چون کاردرمانی و... در شمول بیمه نیست و مشغول پیگیری‌هایی در این زمینه هستیم.»
معاون رییس سازمان بهزیستی در پایان گفت: «ما هیچ‌گونه انزوا و جداسازی را نمی‌پذیریم. امروز دنیا قبول نمی‌کند که اماکنی چون پارک معلولان بسازیم، بلکه باید همه پارک‌ها برای استفاده معلولان مهیا و مناسب باشند. امروز تاکید ما در شوراها این است که از قید و بند شهرخود خارج شویم و نخستین خواسته ما از اعضای منتخب شوراهای شهر پنجم ایجاد یک شبکه مرتبط و به هم پیوسته است تا یک تفکر و اندیشه در کل کشور به بار بنشیند.» نحوی‌نژاد درحالی از پذیرفتنی نبودن جداسازی افراد معلول و غیرمعلول می‌گوید که نشستی که در آن سخن می‌گفت، خود مصداق جداسازی معلولان از شهروندان دیگر جامعه بود؛ نشست منتخبان «معلول» شورای شهر. «پارک معلولان» چه تفاوتی با «نشست معلولان» دارد که یکی پذیرفتنی است و دیگری نه؟ چرا تنها منتخبان شورای شهری که از تندرستی کامل بهره‌مند نیستند باید مخاطب نشستی پیرامون مسائل معلولان می‌بودند؟
آمار مطلوبی در مناسب‌سازی فضای شهری نداریم
رییس دبیرخانه پیگیری مناسب‌سازی کشور نیز در این نشست سخن گفت. کاظم مومن‌سرایی با بیان اینکه در موضوع مناسب‌سازی شهری از نظر آماری در وضعیت مطلوبی قرار نداریم، گفت:«متاسفانه برخی افراد مناسب‌سازی را به معلولیت گره می‌زنند و معتقدند این قشر جامعه آماری محدود دارد و باید به مسائل اساسی و کلان‌تر شهری بپردازیم و به همین خاطر مناسب‌سازی را در اولویت‌های پایین قرار می‌دهند.» او با اشاره به اینکه قانونگذار 12وظیفه قانونی به شهرداری‌ها محول کرده، افزود:«اگر قانون به درستی اجرا شود، بسیاری مشکلات در حوزه مناسب‌سازی حل می‌شوند. ردیف مناسب‌سازی سال گذشته با پیگیری بهزیستی در بودجه شهرداری‌ها اعمال شد.»
