امضای عهدنامه مودت بین ایران و امریکا

۱۳۹۷/۰۵/۲۳ - ۰۱:۲۱:۵۸
کد خبر: ۱۲۷۶۳۰
امضای عهدنامه مودت بین ایران و امریکا

بیست و سوم مرداد 1334، عهدنامه مودت که کامل‌ترین قرارداد پس از کودتای 28 مرداد 1332 در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، گمرکی، مالی، دریانوردی و امنیتی در 23 ماده بود، میان ایران و امریکا به امضا رسید.

معاهده موسوم به «پیمان دوستی، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» در سال 1955 (1334) بین ایران و امریکا امضا شد و هنوز هم معتبر است. این معاهده این حق را به تهران می دهد که از واشنگتن شکایت کند. پیمان مودت 2 سال بعد از کودتای 1332 که توسط امریکا علیه دولت دکتر مصدق طراحی شده بود با هدف گسترش سرمایه گذاری امریکا در ایران امضا شده است. در تبصره دوم از بند 21 این پیمان در مورد دادگاه قضایی بین المللی آمده است: «هرگونه اختلافی بین طرفین معظم متعهد در تفسیر یا اجرای این پیمان، که از طریق دیپلماسی به نحو رضایت بخشی حل و فصل نشود، باید در دادگاه قضایی بین المللی مطرح شود، مگر آن که طرفین معظم متعهد بر راهکار های مسالمت آمیز دیگری توافق کنند.» بعد از انقلاب اسلامی ایران، اولین بار امریکا بود که در ماجرای تسخیر سفارت امریکا به این پیمان استناد کرده و در دادگاه قضایی بین المللی علیه ایران طرح دعوی کرده و مدعی شد که تهران با بازداشت دیپلمات های امریکایی تبصره دوم بند 4 این پیمان را زیر پا گذاشته است. در آن زمان دادگاه بین المللی علیه ایران رأی داد. این سابقه موجب شد تا پیمان پس از انقلاب هم معتبر باشد. کمتر از یک دهه بعد، ایران در ماجرای حمله امریکا به هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس، به این پیمان استناد کرده و امریکا را به دادگاه قضایی بین المللی کشاند و دادگاه هم شکایت ایران را پذیرفت، هرچند تهران و واشنگتن بعدا این اختلاف را از مسیری دیگر حل کردند. در سال 1992 هم در پی حمله امریکا به خطوط نفتی ایران در خلیج فارس، بار دیگر ایران با استناد به همین پیمان از واشنگتن شکایت کرد و در مقابل امریکا هم شکایت متقابلی را با ادعای مین گذاری ایران در دریا و حمله به کشتی های امریکایی در دادگاه بین المللی مطرح کرد. در هر دو مورد دادگاه قضایی بین المللی اعتبار شکایت ها را با استناد به پیمان 1955 تایید کرد اما دررایی که صادر کرد هرچند تلویحا اقدام امریکا را استفاده غیرقانونی از زور توصیف کرد ولی در نهایت درخواست غرامت ایران را رد کرد.

چندی پیش به دنبال اعلام شکایت ایران از امریکا، دیوان دادگستری بین المللی مستقر در لاهه با انتشار بیانیه ای، اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران شکایتی را علیه ایالت متحده امریکا در این دادگاه که نهاد قانونی اصلی سازمان ملل محسوب می شود، مطرح کرده و در آن خواستار بررسی نقض پیمان مودت، روابط اقتصادی و حقوق کنسولی میان ایران و امریکا شده است.

 

ارسال نظر