این شاه‌بانو تنهاست...

۱۳۹۸/۰۳/۳۰ - ۰۰:۳۸:۲۵
کد خبر: ۱۴۶۹۱۶
این شاه‌بانو تنهاست...

در میانِ همه سنگ‌نگاره‌ها و کتیبه‌های باستانی قرار گرفته در محوطه‌های باستانی مختلف استان فارس، یک سنگ‌نگاره تنها مانده؛ کتیبه‌ای از ایزد بانوی ایلامی که حدود ۳۰۰۰ سال قبل روی سنگی حجاری شد و سال‌هاست به حال خود رها شده تا شاید روزی قانونی اجازه انتقال آن را به یک جای امن بدهند!

دشتی در مرودشت استان فارس تاکنون نگهبان این سنگ نگاره بوده، اما همانطور که در سال‌های گذشته دشتِ زیر سنگ‌نگاره شاه‌بانوی ایلامی دچار چند حفاری غیرمجاز شد و آفتاب و باد و باران آسیب‌های مختلفی به آن وارد کرد، قطعاً از این به بعد نیز هر نوع آسیبی به راحتی می‌تواند گریبان او را بگیرد. این اثر تاریخی با وجود تنها ماندنش در محوطه‌ای بزرگ و گسترده، بالاخره مورد توجه قرار گرفت و ۲۳ مهر ۱۳۸۴ به شماره ۱۳۵۰۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. اما توجه به این اثر و نحوه حفاظت از آن مساله‌ای است که مشخص نیست چه میزان به آن توجه می‌شود، آیا احتمال جابه‌جایی این اثر از آن محوطه به فضای امن‌تر مانند یکی از موزه‌های استان فارس بعد از انجام مستند نگاری‌های لازم از محوطه و اثر وجود دارد؟ محمدتقی قلعه‌نویی، کارشناس باستان‌شناس مرودشت به ایسنا می‌گوید: جابه‌جایی این سنگ‌نوشته به عنوان یک اثر ملی، در حوزه اختیارات اداره میراث فرهنگی مرودشت نیست، برای انجام این کار باید این طرح در شورای فنی اداری بررسی شود و آسیب‌هایی که به این سنگ‌نگاره وارد می‌شود را مطرح کنیم تا از آن نتیجه بگیریم.وحید بارانی، کارشناس ارشد باستان‌شناسی مرودشت نیز می‌گوید: این نقش‌برجسته، هر چند شکل خاصی ندارد، اما از نظر تاریخ‌نگاری و تاریخ‌گذاری نسبی انجام شده در گذشته و با توجه به اینکه شبیه به نقش برجسته‌هایی است که در نقش رستم قرار دارند، آن را متعلق به دوره ایلامی می‌دانند. او با بیان اینکه با قاطعیت نمی‌توانم بگویم که این سنگ نگاره ایلامی است، ادامه می‌دهد: اما بر اساس بررسی‌های علمی و پیشینه مطالعات در این محوطه و حجاری‌های انجام شده روی سنگ آن را به شاه بانوی ایلامی نسبت می‌دهند. او با تاکید بر اینکه هر چند نقش برجسته ایجاد شده، شکل و شمایل کاملاً مشخصی ندارد که با قاطعیت درباره آن نظر دهیم اما چون یک سنگ تراشی و یک حجاری روی آن انجام شده، این اثر در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است، ادامه می‌دهد: با توجه به گستردگی دشت فرهنگی و تاریخی مرودشت احتمال آسیب و تعرض به آثار میراث فرهنگی بیشتر وجود دارد و باید برای جلوگیری از این اتفاق توسط رسانه‌ها فرهنگ‌سازی و نحوه حفاظت معرفی و آشنایی لازم انجام شود، با توجه به گستردگی محوطه‌ها در دشت مرودشت و به واسطه آثار زیاد، قطعاً امکان کنترل هر روزه اثر وجود ندارد. پیش از این نیز کتایون پلاسعیدی- باستان‌شناسِ گرایش دوره ایلامی (کهنه، میانه و نو)»- درباره این سنگ‌نگاره به یک رسانه اعلام کرده بود: «این سنگ نگاره یک ایزد بانوی ایلامی و به گمان فراوان وابسته به دوره ایلام نو را به ما نشان می‌دهد که در حال نیایش است و برای پژوهشگران و باستان شناسان از ارزش و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است، چون نمونه‌های کمی از آن در اختیار داریم. این یادمان تاریخی ارزشمند می‌تواند پایان نامه دانشجویان این رشته قرار گیرد و باید مسوولان فرهنگی کشور ارزش آن را درک کرده و بهترین روش پاسداری و نگاهبانی را درباره آن به کار گیرند.» حتی تعدادی از کارشناسان باستان‌شناس و دوستداران میراث‌فرهنگی نیز درخواستِ انتقال این اثر تاریخی و تنها را به فضایی موزه‌ای داشته‌اند تا دست‌کم از هر نوع ناامنی در امان باشد. محمدرحیم صراف- باستان‌شناس پیشکسوت- نیز در سال ۱۳۷۲ و در کتاب نقوش برجسته ایلامی درباره این سنگ‌نوشته این‌طور نوشته است: «آن روی تخت‌سنگِ نقش برجسته‌ای به وسیله «گ. گروپ» در یک بررسی باستان‌شناسی کشف شد.

 

 

ارسال نظر