گروه جهان| طلا تسلیمی|
دونالد ترامپ رییس‌جمهوری ایالات متحده، در جدیدترین اقدام خود در جنگ علیه موارد کسری تراز تجاری یا آنچه شیوه‌های تجاری غیرمنصفانه می‌خواند، از تصمیم به کاهش امتیازات تجارتی برای هند و ترکیه خبر داد. هند که بزرگ‌ترین ذی‌نفع برنامه موسوم به «نظام عمومی امتیازات» محسوب می‌شود، در سال 2017 محصولات خود به ارزش کلی 5.6میلیارد دلار را بدون تعرفه به ایالات متحده صادر، و ترکیه هم که رتبه پنجم در فهرست ذی‌نفعان برنامه را دارد، برابر با 1.7میلیارد دلار کالا را بدون تعرفه وارد بازار ایالات متحده می‌کند. این اقدام ترامپ درحالی است که جنگ تجاری او با پکن هنوز پایان نیافته و دو طرف درحال مذاکره برای برون‌رفت از بحران ایجاد شده هستند.
به نوشته نشریه «فورچون» ترامپ در نامه‌ای خطاب به رهبران کنگره اعلام کرد قصد دارد اجرای نظام عمومی امتیازات را برای هر دو کشور متوقف کند زیرا این کشورها دیگر واجد شرایط لازم برای استفاده از این برنامه نیستند. طبق بیانیه دفتر رابرت لایتزر نماینده تجاری امریکا، این ابلاغیه به معنای آغاز شمارش معکوس ۶۰روزه تا زمانی است که رییس‌جمهوری می‌تواند از اختیارات خود در این زمینه استفاده کند. درصورتی که این دو کشور نگرانی‌های دولت ترامپ را درباره تجارت منصفانه رفع کنند، امکان بازگرداندن آنها به برنامه همچنان وجود دارد.
در این نامه آمده است: «این اقدام را به این جهت انجام می‌دهم که پس از تعاملات گسترده و مذاکرات جدی بین دولت‌های ایالات متحده و هند، دریافتم که هند هیچ تضمینی به ایالات متحده در زمینه فراهم آوردن دسترسی مشابه و منطقی به بازار خود، نمی‌دهد.» طبق این امتیازات تجاری هند حدود 2هزار محصول از جمله قطعات خودرو، شیرآلات صنعتی و منسوجات را بدون تعرفه وارد بازار ایالات متحده می‌کند. ترامپ شنبه هم در «کنفرانس اقدام سیاسی محافظه‌کارانه» گفته بود: «تعرفه‌های وارداتی هند بسیار بالاست. آنها هزینه زیادی به ما تحمیل می‌کنند. وقتی موتورسیکلت به هند می‌فرستیم، با 100درصد تعرفه وارد این کشور می‌شود. اما وقتی هند موتورسیکلت به ایالات متحده می‌فرستد، ما هیچ هزینه‌ای به آنها تحمیل نمی‌کنیم.» ترامپ پیشتر هم به تعرفه 100درصدی بر واردات موتورسیکلت هند از ایالات متحده اشاره کرده بود؛ اما در حقیقت، ناراندرا مودی نخست‌وزیر هند در سال 2018 تعرفه واردات این کالا را از 75 به 50درصد کاهش داد.
ترامپ در نامه‌ای جداگانه نوشت: «اقتصاد ترکیه بزرگ‌تر شده است (در حال توسعه نیست) . افزایش سرانه درآمد ناخالص داخلی، کاهش نرخ فقر و متنوع کردن صادرات از طریق افزایش شرکای تجاری همگی افزایش سطح توسعه اقتصادی ترکیه هستند. ایالات متحده همچنان به تجارت منصفانه و متقابل با ترکیه متعهد است.» نظام عمومی امتیازات که ابتکارعمل مربوط به دهه 1970میلادی است که با هدف ترغیب به رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه به اجرا گذاشته شده است.
رجب طیب اردوغان مدتی است که با روی بد ترامپ مواجه می‌شود. اردوغان در آوریل 2018 در تلاش برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی تلفن‌های همراه درصدد ممنوعیت واردات اقلام الکترونیک از ایالات متحده برآمد. اندکی پس از آن مجادلات دو کشور سبب شد ارزش لیر به‌شدت سقوط کند.
آنوپ وادهاوان وزیر بازرگانی هند در واکنش به این خبر گفت که در نتیجه این برنامه هند سالانه 190میلیون دلار سود می‌برده است. او تاکید کرد که مذاکرات با ایالات متحده همچنان ادامه دارد و باتوجه به روابط مستحکم دو طرف، هند قصد اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه را ندارد. به نوشته فایننشال‌تایمز، این مناقشات تجاری احتمالا بر شرایط ناراندرا مودی در انتخابات پیش رو در ماه آوریل تاثیر خواهد گذاشت. مودی سال گذشته تعرفه بر برخی اقلام وارداتی از ایالات متحده را در راستای حمایت از تولیدات داخلی افزایش داد که این اقدام به شرکت‌های امریکایی از جمله «اپِل» و «فورد» ضربه شدیدی وارد آورد. لازم به ذکر است که 5.6میلیارد دلار صادرات بدون تعرفه هند به ایالات متحده در سال 2017 تنها 11درصد از مجموع واردات 48میلیارد دلاری ایالات متحده در آن سال را تشکیل می‌داد. طبق اعلام دفتر نماینده تجاری امریکا، کسری تراز تجاری این کشور با هند در سال 2017 به 27.3میلیارد دلار رسیده است. وال‌استریت‌ژورنال پیش‌بینی‌کرده که با وجود سیاست‌های تجاری تهاجمی ترامپ، احتمالا اداره آمار اعلام خواهد کرد که ایالات متحده در سال 2018 بیشترین کسری تجاری در تاریخ این کشور را شاهد بوده است.
هند بزرگ‌ترین کشور در میان بازارهای نوظهور به شمار می‌رود. در هر لحظه بیش از یک‌سوم جمعیت 1.4میلیارد نفری هند آنلاین هستند و باتوجه به اینکه «گوگل» و دیگر شرکت‌های بزرگ غربی در زمینه فناوری اساسا از چین بیرون انداخته شده‌اند، هیچ کشور دیگری نمی‌تواند همانند هند فرصت افزایش میلیون‌ها کاربر را برای این شرکت‌ها فراهم آورد. «والمارت» سال گذشته برای اکتساب پلت‌فرم تجارت الکترونیکی هندی موسوم به «فلیپکارت»، 16میلیارد دلار هزینه کرد. اما روابط دو کشور پس از آنکه هند قوانین جدیدی در زمینه تجارت الکترونیکی اتخاذ و فعالیت شرکت‌های بزرگ اینترنتی همچون آمازون و فلیپکارت را محدود کرد، رو به وخامت گرایید. ریچارد راسو مشاور ارشد مرکز مطالعات سیاست امریکا- هند در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن گفت: «با وجود مذاکرات رده‌بالا که سال گذشته برگزار شد، هند همچنان اقدامی نکرده و از نظر ایدئولوژیکی قابل درک است که چرا امریکا احساس می‌کند باید امتیازات تجاری با هند را لغو کند.»
