شرایط تحریم نظم می‌خواهد نه بی‌نظمی

شتاب گرفتن فروش ارز صادرکنندگان خصوصی در سامانه نیما

گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|

به دنبال اجرای سیاست های بانک مرکزی از مرداد 97 تاکنون که با برخی محدودیت ها در بازار ارز، سقف تراکنش، چک های تضمینی و همچنین الزام صادرکنندگان به عرضه ارز حاصل از صادرات همراه بود و نتیجه آن ثبات نسبی در نرخ های ارز بوده است، برخی صادرکنندگان از جمله اسداله عسگراولادی رئیس اتاق ایران و چین، با انتقاد از سیاست های اخیر بانک مرکزی، معتقدند که سامانه نیما و راهکارها و اقدامات اخیر بانک مرکزی، مشکلاتی را برای صادرات ایجاد کرده است.

به گزارش «تعادل»، بانک مرکزی در پاسخ به اظهارات اخیر عسگراولادی در مورد سامانه نیما و چالش های صادرات، در جوابیه ای واکنش نشان داده و بر این نکته تاکید کرده است که در شرایط تحریم، باید با نظم و انضباط، بازار را به سمت تعادل نسبی هدایت کرد و نباید با بی نظمی و عدم عرضه ارز حاصل از صادرات، مشکلات را بیشتر کرد.  

بانک مرکزی اعلام کرد که علاوه بر عرضه نزدیک به ۱۰میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و شرکت ملی گاز در سامانه نیما، صادرکنندگان غیرنفتی بخش خصوصی نیز فروش ارز ناشی از صادرات خود را در نیما افزایش داده‌اند و از ۱۶مرداد تا به 29 بهمن 97 عرضه ارز صادرکنندگان بخش خصوصی از یک میلیارد یورو فراتر رفته است. روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرده است این مبلغ علاوه بر عرضه صادرکنندگان در صرافی‌ها و اختصاص ارز به واردات خودشان است.

به گزارش «تعادل»، پیش از این رییس کل بانک مرکزی، از افزایش عرضه ارز صادرکنندگان در یک ماه باقی مانده سال خبر داده و تاکید کرد که با افزایش عرضه ارز صادرکنندگان، نرخ‌ها کاهش خواهد یافت.

در این زمینه، برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس نیز معتقدند که نرخ دلار تا زیر 10 هزار تومان کاهش خواهد یافت. اما اخبار روزهای اخیر در مورد تاخیر در تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین نشست FATF در پاریس، موجبات نوسان قیمت‌ها را فراهم آورده است.

  حجم فروش ارز صادراتی در نیما از ۸.۳ میلیارد یورو گذشت

از ابتدای آغاز به کار سامانه نیما تا ۲۷ بهمن، ۸ میلیارد و ۳۴۵ میلیون و ۷۷ هزار یورو به فروش رسیده است. از 16 مرداد ماه سال جاری تا 27 بهمن ماه میزان ارز خریداری شده از صادرکنندگان توسط صرافی‌ها 8 میلیارد و 345 میلیون و 77 هزار یورو بوده است. همچنین مجموع فروش ارز برای واردات 7 میلیارد و 139 میلیون و 26 هزار دلار درج شده است. نرخ یورو در روز معاملاتی 27 بهمن ماه 8752 تومان و نرخ فروش آن 9572 تومان بوده است. بدین‌ترتیب میانگین فروش ماهانه ارز یک میلیارد و 324 میلیون دلار بوده است.

  واکنش بانک مرکزی به ادعای عسگر اولادی

از سوی دیگر، بانک مرکزی در واکنش به ادعای عسگراولادی یکی از صادرکنندگان مشهور کشور توضیحاتی ارایه کرد.

 در این بیانیه بانک مرکزی آمده است: یکی از صادرکنندگان مشهور که سالیان طولانی از محل منابع و امکانات کشور فعالیت تجاری دارد و رییس اتاق مشترک ایران و چین است اخیرا در اظهاراتی مدعی شده است: سه ماه است که صادراتی نداشته‌ام و با ندانم‌کاری بانک مرکزی صادرات کشور قفل شده است؛ وی معتقد است در صورت عدم اصلاح این شرایط، بهار سختی را پیش رو خواهیم داشت، همچنین در خصوص سامانه نیما عنوان کرده است نیما دفتر دستکی است که آقایان راه انداخته‌اند و چند صراف را دور هم جمع کرده‌اند و اسمش را نیما گذاشته‌اند.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در خصوص اظهارات مطرح شده توسط این صادرکننده و به منظور روشنگری افکار عمومی باید یادآور شد: وی تاکنون هیچ اطلاعاتی از نحوه مصرف ارز صادراتی خود در چرخه اقتصادی کشور ارایه نکرده است، بطوری که دو شرکت صادراتی ایشان تا پایان آبان ماه سال 1397 بالغ بر 16.6 میلیون یورو صادرات داشته و ارز حاصل از صادرات را وارد چرخه اقتصادی نکرده است؛ در حالی که بخش عمده‌ای از صادرکنندگان متعهد به کشور تاکنون بیش از 10 میلیارد یورو ارز در بازار ثانویه عرضه و بخشی از واردات کشور از این محل تامین شده است.

خاطرنشان می‌سازد سیاست‌های ابلاغی شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا به بانک مرکزی برای اجرا در خصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات کاملاً شفاف و روشن است. آمار صادرات کشور که حاصل بهره‌گیری از امکانات و منابع مادی و انسانی است به صورت شفاف بنا به اظهار خود صادرکنندگان از مبادی رسمی کشور صادر می‌شود. ضمن اینکه مردم عزیز کشورمان آگاه هستند که خواسته بانک مرکزی به تبع مصوبات شورای عالی اقتصادی است که ارز حاصل از صادرات کشور به صورت شفاف برای تامین نیازهای وارداتی کالاها و خدمات، از جمله مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای بخش‌های اقتصادی و نیز سایر کالاهایی که ضرورت و اولویت دارد به کار گرفته شود. اینکه بانک مرکزی در راستای حمایت از تولید داخلی و اشتغال خواستار آن است که مشخص شود ارز صادراتی برای چه نوع کالاهایی استفاده می‌شود به نظر خواسته و منافع و مصالح عامه مردم را تامین می‌کند.

جای تاسف است هر وقت در کشور در جهت شفافیت اقدامی شود فشارها و هجمه‌های زیادی با بهانه‌های به ظاهر موجه صورت می‌گیرد. شرایط تحریم نباید موجب بی‌نظمی و عدم شفافیت لازم شود، برعکس در زمان تحریم باید نظم، حساب و کتاب و شفافیت‌های سیستمی قابل کنترل افزایش یابد.

سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) صرفاً به منظور ثبت شفاف اطلاعات و بازاری است که بدون هیچ گونه محدودیت و سقفی، امکان ثبت اطلاعات و قیمت خرید و فروش ارز در این سامانه بر اساس نرخ توافقی بین صادرکننده و واردکننده وجود دارد. برخی آقایان شفاف و صادقانه با مردم صحبت نمی‌کنند و اینکه تمایلی ندارند در فضای شفاف فعالیت کنند و طی سالیان طولانی، در اتاق‌های بسته حوزه تجارت خارجی کشور را قبضه کرده‌اند و صرفاً منافع شخصی و گروهی خود را می‌بینند، بدانند که مردم کاملاً آگاه و هوشیار هستند. صادقانه به مردم بگویند نیما موجب می‌شود کارهای پنهان ما بر ملا شود. بنا بر سیاست‌های ابلاغی صادرکنندگان عزیز باید از طریق شبکه بانکی، صرافی‌ها یا سایر شبکه‌ها، ارز خود را به منظور تامین نیاز‌های وارداتی کشور قرار دهند. برای آگاهی مردم شریف ایران سیاست‌های ابلاغی بانک مرکزی در برگشت ارز حاصل از صادرات عبارتند از: 1- صادرکنندگان محترم نسبت به فروش ارز در سامانه نیما به واردکنندگان اقدام کنند. 2- صادرکنندگان محترم ارز خود را به واردکنندگان دارای ثبت سفارش بطور مستقیم فروخته و هر دو طرف اطلاعات‌شان را در سامانه نیما ثبت کنند. 3- صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را برای واردات مورد نیاز تولیدی خود استفاده کنند ولی باید هم ثبت سفارش انجام شود و هم مطابقت کامل پروانه صادراتی با ثبت سفارش صورت گیرد. 4- صادرکنندگان بخشی از ارز خود را که به صورت نقدی وارد می‌کنند به صرافی‌های مجاز فروخته و در سامانه سنا ثبت کنند. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود راه‌های برگشت ارز صادراتی کاملاً شفاف است و صحبت‌هایی از قبیل ناشناخته بودن نیما برای خارجی‌ها، اساساً حرف بی‌ربطی است و ضرورتی ندارد.

  افزایش نرخ ارز و طلا

بازار ارز و طلا طی سه روز اخیر هفته جاری متاثر از تاخیر در تصویب کنوانسیون پالرمو و همچنین نزدیک شدن به بازار شب عید، با نوسان و افزایش قیمت مواجه شده و قیمت دلار با افزایش حدود 850 تومان در بازار آزاد و 600 تومان در بازار سنا و صرافی‌ها، به کانال 13 هزار تومان رسیده است. قیمت سکه نیز در این سه روز حدود 200 هزار تومان افزایش یافته است.  بر اساس قیمت‌های روز دوشنبه 29 بهمن 97، سامانه سنا نرخ لحظه‌ای دلار را 12900تومان و یورو را 14800 تومان اعلام کرد که دلار نسبت به میانگین روز قبل معادل 533 تومان افزایش نشان می‌دهد.   همچنین سامانه سنا میانگین نرخ‌های ارز برای روز دوشنبه را برای دلار 12357 تومان، یورو 13989 تومان، پوند 15 هزار و 713 تومان، یوان 1867 تومان و درهم 3380 تومان، لیر ترکیه 2454 تومان اعلام کرده است.  هم چنین صرافی‌های ملی و بانکی، نرخ فروش هر اسکناس دلار امریکا را با 350 تومان افزایش 12 هزار و 600 تومان و نرخ خرید هر دلار امریکا نیز 12 هزار و 550 تومان اعلام کردند که نسبت به روز یک‌شنبه معادل 350 تومان افزایش داشته و در دو روز اخیر روی هم 600 تومان گران شده است. در بازار آزاد و نقدی نیز دلار 12560 تومان اعلام شد که 560 تومان بیشتر شده است و در دو روز اخیر حدود 850 تومان افزایش یافته است. درهم نیز در بازار آزاد 3535 معامله شده که 150 تومان افزایش داشت.  از سوی دیگر، در بازار طلا نیز با اعلام اونس جهانی به نرخ 1324 دلار، و نرخ دلار بازار آزاد 13هزار 120 تومان، نرخ طلا و سکه افزایش یافت و قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی با 80 هزار تومان افزایش ۴ میلیون و 460هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و 450هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و 550 هزار تومان و سکه یک گرمی 800 هزار تومان معامله شد همچنین مظنه مثقال 17 عیار به قیمت یک میلیون و850 هزارتومان و هر گرم 18 عیار 427 هزار تومان داد و ستد شد که هر گرم طلا 28 هزار تومان و هر مثقال طلا معادل 100 هزار تومان افزایش داشته است.  همچنین بانک مرکزی نرخ ۴۷ ارز را اعلام کرد که طی آن نرخ ۲۶ ارز همانند یورو و پوند نسبت به روز یک‌شنبه افزایش، نرخ ۹ واحد پولی دیگر کاهش و نرخ ۱۲ ارز دیگر از جمله دلار نیز ثابت بود. بر اساس اعلام بانک مرکزی هر دلار امریکا برای دوشنبه ۲۹ بهمن ماه ۹۷ معادل ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. هر پوند انگلیس با ۹۸ ریال افزایش ۵۴ هزار و ۲۳۸ ریال و هر یورو نیز با ۹۳ ریال رشد ۴۷ هزار و ۵۲۰ ریال ارزش‌گذاری شد

  ارزش ذاتی دلار بسیار کمتر از ارقام کنونی است

 کاهش نرخ ارز شدنی است و اگر زمینه شفافیت و جلوگیری از خروج سرمایه فراهم شود کاهش نرخ ارز به تدریج بر روی نرخ کالا و خدمات نیز تاثیرگذار خواهد بود. مجیدرضا حریری، در گفت‌وگو با ایبنا با اشاره به اظهارات رییس کل بانک مرکزی مبنی بر برنامه کاهش نرخ دلار، گفت: ارزش ذاتی دلار و سایر ارزها ارقامی نیست که اکنون در بازار ارزی کشور وجود دارد. حتی ارقامی که در سامانه نیما هم وجود دارد نرخ واقعی دلار نیست. دست بانک مرکزی در تزریق به بازار ارز چندان باز نیست وی افزود: نرخ کنونی ارز در مقابل اندازه‌های اقتصاد ایران بسیار بی‌ربط است. بازار ارز بازار عرضه و تقاضا است. تاکنون مشخص شده است که دست بانک مرکزی در بخش عرضه چندان باز نیست یا آنکه ملاحظاتی دارد که عرضه ارز به بازار را محدود کرده است. حریری گفت: راه‌حل مدیریت بازار ارز کنترل بخش تقاضا است. البته بخشی از تقاضا در بازار ارز طبیعی است و در بخش کالاهای اساسی است ناچار به عرضه ارز برای خرید این کالاها هستیم.

---

قدرتمندترین ارزهای جهان کدامند؟

  نشریه فارین پالیسی دینار کویت را قدرتمندترین ارز جهان معرفی کرد. به گزارش ایسنا، بیش از دویست کشور در جهان وجود دارند که برخی از آنها دارای ارزهای قدرتمندی هستند که سایر کشورها را نیز نسبت به استفاده از آنها متقاعد کرده است. شاید بسیاری از مردم عقیده داشته باشند که دلار، یورو و پوند قدرتمندترین ارزهای جهان هستند اما نشریه فارین پالیسی اعلام کرده است که کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای قدرتمندترین ارزهای جهان هستند.

۱۰ ارز قدرتمند جهان عبارت‌اند از:

دینار کویت: به دلیل صادرات بالای نفت کویت و انباشت سرمایه، ارزش دینار کویت در برابر دلار بیش از هر ارز دیگری در جهان است به گونه‌ای که هر دینار کویت بیش از ۳.۲۹ دلار قیمت دارد.

دینار بحرین: یک کشور دیگر در حاشیه خلیج فارس که جمعیت آن به زحمت از یک میلیون نفر فراتر می‌رود. با این حال هر دینار بحرین به ازای ۲.۶۵ دلار معامله می‌شود.

ریال عمان: کشوری در همسایگی عربستان و یمن که ساکنانش از رفاه بالایی برخوردار هستند. هر ریال عمانی در بازارهای جهانی بیش از ۲.۶ دلار قیمت دارد.

 دینار اردن: هر چند با توجه به وضعیت اقتصادی نامناسب اردن توضیح اینکه چرا ارزش پول ملی آنها تا این حد بالااست کاری دشواری خواهد بود اما هر دینار اردنی به ازای ۱.۴۱ دلار مبادله می‌شود.

پوند انگلیس: قدرتمندترین ارز اروپایی و سومین ارز پرمبادله در سطح جهان که با وجود کاهش رشد اقتصادی انگلیس در سالیان اخیر و برگزیت، کماکان از ارزش بالایی برخوردار است و هر پوند حدود ۱.۳ دلار قیمت دارد.

 دلار جزایر کایمن: قطعاً دیدن نام چنین کشوری در چنین جایگاهی شما را متعجب خواهد کرد، اما این جزیره به لطف سیاست‌های مالیاتی مناسب خود سرمایه خارجی زیادی را جذب کرده است و به دلیل ورود مقادیر عظیم ارز خارجی، ارزش دلار این جزیره بالا است به گونه‌ای که هر دلار جزیره کایمن به ازای ۱.۲ دلار امریکا مبادله می‌شود!

یورو به عنوان دومین ارز پر مبادله جهان شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر، سهم آن از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان رو به افزایش است. هر یورو حدوداً ۱.۱۳ دلار قیمت دارد. فرانک سویس: ارزش فرانک معمولاً با اندکی نوسان مثبت و منفی برابر با ارزش دلار امریکا است. این ارز به همراه ین ژاپن دو ارز امن جهان شناخته می‌شوند و در زمان نوسان بازارهای مالی با ارزش‌تر می‌شوند.

دلار: مهم‌ترین ارز فعلی جهان که با وجود تلاش کشورهای مختلف برای کاهش سلطه آن بر اقتصادهایشان، هنوز هم نقش تعیین‌کننده‌ای در جهان دارد. از دلار در تراکنش‌های مالی در سطح جهان بیش از هر ارز دیگری استفاده می‌شود.  دلار کانادا: با وجود کاهش قیمت دلار کانادا در سال‌های اخیر به دلیل کاهش بهای نفت و رکود در بازار مسکن این کشور، این ارز پنجمین سهم از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان را دارد و در حال حاضر هر دلار امریکا حدود ۱.۳۱ دلار کانادا قیمت دارد.