سود نگهداری سکه و ارز بالاتر از تورم

نخستین تجربه سود نگهداری ارز در مقایسه با تورم در 5 سال اخیر

گروه بانک و بیمه    محسن شمشیری

رشد 20 درصدی یورو، رشد 11.5درصدی دلار، رشد 18.4درصدی سکه طرح جدید در یک‌سال منتهی به آبان 96 نشان می‌دهد که در یک سال اخیر نسبت به 4 سال قبل از آن، میزان افزایش نرخ سکه و ارز افزایش بیشتری نسبت به سال‌های قبل از آن دارد. سود نگهداری دلار منهای تورم نقطه به نقطه 8.4درصدی معادل 3.1درصد، سود نگهداری یورو در مقایسه با تورم 11.6درصد و سود نگهداری سکه طرح جدید در مقایسه با تورم معادل 10درصد بوده است.

دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور 96 به شهریور 95 با عدد 8.4درصدی، به میزان 0.9واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال، با افزایش 9.3درصدی مواجه شده است. سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه این یک سال، به میزان 1.1درصد و سکه طرح جدید با 3.1 افزایش همراه بوده است. بر این اساس در مقایسه با تورم، نگهداری ارز و سکه در یک‌سال منتهی به شهریور 96 مقرون به صرفه بوده و یورو با 9درصد و سکه طرح جدید با بیش از 3درصد و سکه طرح قدیم و دلار با حدود یک درصد سود نگهداری همراه بوده‌اند.

براساس نرخ‌های 7 آبان 96 نیز می‌توان دریافت که دلار با نرخ 4060 تومان، یورو با 4798 تومان و سکه با یک‌میلیون و 321 هزار تومان در مقایسه با آمار آبان 95 رشدی بالاتر از تورم داشته‌اند و دلار با 11.5درصد، یورو با 20درصد و سکه طرح جدید با 18.4درصد رشد قابل‌توجهی را در این یک سال تجربه کرده‌اند.

روز دوشنبه 8 آبان 96 نرخ رسمی 37 ارز افزایش و یک ارز کاهش یافت و بهای یک ارز تغییری نداشت. نرخ رسمی دلار با 9 تومان افزایش 3487.9 تومان، پوند با 175 ریال رشد 4584.8 تومان و یورو با رشد 122 ریالی 4051.2 تومان ارزش‌گذاری شد.

 در بازار آزاد نیز صرافی‌های پایتخت هر دلار آمریکا را با یک تومان افزایش نسبت به روز یک‌شنبه 4061تومان می‌فروختند. همچنین قیمت داد و ستد هر یورو با ۱0 تومان افزایش 4808 تومان و هر پوند با ۲3 تومان افزایش 5390 تومان تعیین شده بود. اختلاف دلار آزاد و مبادله‌یی در حال حاضر به 573 تومان کاهش یافته است.

کارشناسان معتقدند که نرخ ارز همچنان روند افزایشی خود را به دلایل مختلف حفظ کرده و پیش‌بینی می‌کنند که تحت‌تاثیر رشد تقاضا در نیمه دوم سال و همچنین رشد نرخ ارز مبادله‌یی و حذف خدمات و کالاهای وارداتی مشمول ارز مبادله‌یی، شاهد رشد نرخ ارز باشیم. به‌طوری که تاثیر حذف ارز مبادله‌یی و شیفت تقاضا به سمت یورو و دلار باعث رشد بیش از 20درصدی یورو و بیش از 11درصدی دلار در یک‌سال اخیر شده است. قبلا ارز مبادله‌یی شامل یوان، روپیه، لیر، درهم، ین، روبل و... نیز می‌شد اما حالا با حذف ارز مبادله‌یی عمده تقاضای ارز برای سه ارز عمده یورو، دلار و پوند افزایش یافته است.

همچنین تقاضای ارز از جمله تقاضای ارز برای سفر به عراق و مراسم اربعین، رشد تقاضا در نیمه دوم سال، نزدیک شدن به پایان سال میلادی و شروع سال جدید و تسویه‌حساب شرکت‌ها، پیش‌بینی بازار شب عید نوروز و رشد سفرها در تعطیلات میلادی و عید نوروز و...

در بازار طلا نیز اونس جهانی به قیمت 1271 دلار رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۱۲۷ هزار تومان کاهش یافته است. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۵۰۰ تومان افزایش نسبت به روز یک‌شنبه یک‌میلیون و ۳۲۱هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شد.

 هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۲ هزار و ۲۰۰ تومان کاهش یک‌میلیون و ۲۸۰ هزار و ۷۰۰تومان معامله می‌شد. نیم سکه با یک‌هزار تومان کاهش نسبت به روز یک‌شنبه ۶۷۵ هزار و ۳۰۰ و هر قطعه ربع سکه بهار آزادی نیز با ۹۰۰ تومان کاهش، ۳۸۱ هزار و ۹۰۰ تومان ارزش‌گذاری شد. قیمت هر قطعه سکه گرمی نیز بدون تغییر ۲۵۵ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با ۵ هزار و ۷۰۰ تومان افزایش نسبت به روز شنبه یک‌میلیون و ۳۲۱هزار تومان فروخته شد. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با 8 هزار و ۶۰۰ تومان رشد یک‌میلیون و ۲۸۲ هزار و ۹۰۰ تومان معامله شد. نیم سکه با ۸ هزار و ۴۰۰ تومان رشد نسبت به روز شنبه ۶۷۶هزار و ۳۰۰ و هر قطعه ربع سکه بهار آزادی نیز با ۷ هزار و ۱۰۰ تومان افزایش، ۳۸۲ هزار و ۷۰۰تومان ارزش‌گذاری شد. قیمت هر قطعه سکه گرمی نیز بدون تغییر ۲۵۵ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.

 نرخ ارز و سکه در یک‌سال منتهی به آبان 96

بررسی نرخ‌های سکه و دلار و یورو در روزهای اخیر و آبان 96 در مقایسه با نرخ آبان 95 نشان می‌دهد که برای نخستین‌بار در 5 سال اخیر و از سال 92 تا 96، نگهداری ارز در مقایسه با تورم سودآور بوده است و در حالی که در سال‌های قبل یعنی سال‌های 93 و 94 و 95 به‌دلیل ثبات نرخ ارز و افزایش نرخ دلار و یورو کمتر از نرخ تورم، نگهداری ارز با زیان مواجه شده بود اما در یک‌سال اخیر به‌دلیل رشد بالای یورو و دلار بالاتر از نرخ تورم، برای نخستین‌بار در 5 سال اخیر، نگهداری دلار و یورو با سود همراه شده است.

رشد 20درصدی یورو، رشد 11.5درصدی دلار، رشد 18.4درصدی سکه طرح جدید در یک سال منتهی به آبان 96 نشان می‌دهد که در یک سال اخیر نسبت به 4 سال قبل از آن، میزان افزایش نرخ ارز نسبت به سال‌های قبل از آن بیشتر بوده و درحالی که رشد دلار و یورو بیش از 3درصد و سکه بیش از 20درصد در یک سال منتهی به آبان 95 بوده اما در یک سال اخیر منتهی به آبان 96 رشد نرخ دلار تقریبا 4برابر و رشد یورو 6 برابر رشد یک سال قبل از آن بوده است.

به عبارت دیگر، در مقایسه با نرخ تورم نقطه به نقطه 8.4 درصدی مهر 96 به مهر 95 دلار با سود 3.1درصدی، یورو با سود 11.6و سکه با سود 10درصدی مواجه بوده است.

همان طور که از ارقام جدول و نرخ‌های 7 آبان 96 و آبان 95 قابل مشاهده است، سود نگهداری دلار منهای تورم نقطه به نقطه 8.4 درصدی معادل 3.1درصد، سود نگهداری یورو در مقایسه با تورم 11.6درصد و سود نگهداری سکه طرح جدید در مقایسه با تورم معادل 10درصد بوده است. یعنی نگهداری یورو بالاترین سود، سود نگهداری سکه در رتبه دوم و سود نگهداری دلار در رتبه سوم این بررسی بوده است. این درحالی است که در سال‌های قبل تنها سود نگهداری سکه در برخی سال‌ها بالاتر از تورم بوده و به دلیل ثبات بازار ارز، نگهداری دلار و یورو در مقایسه با تورم با زیان همراه بوده و برای نخستین بار در دولت روحانی و چند سال اخیر است که شاهد سودآوری نگهداری ارز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه هستیم که به عقیده کارشناسان می‌تواند ناشی از نوسانات اخیر، حذف ارز مبادله‌یی، کاهش نرخ تورم، کاهش نرخ سود بانکی و... باشد.

 نرخ ارز و سکه در یک سال منتهی به شهریور 96

براساس انتشار شاخص‌های ماهانه اقتصادی در شهریور ماه 1396 از سوی اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی در شهریور ماه 1396 متوسط قیمت فروش یک دلار آمریکا و یک یورو در بـازار آزاد شـهر تهران به ترتیب 3888.2 و 4716.9تومان بود کـه نسـبت بـه مـاه قبـل بـه ترتیـب 2 و 3.7درصد و در مقایسه بـا مـاه مشـابه سـال 1395 دلار 9.3درصـد و یـورو 17.7درصـد افـزایش داشته است.

بر این اساس، دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور 96 به شهریور 95 با عدد 8.4 درصدی به میزان 0.9واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال با افزایش 9.3درصدی مواجه شده است.

در 6 ماه اول سال 96 نیز متوسط نرخ دلار 3792.5تومان بوده که نسبت به 6 ماه مشابه سال 95 معادل 8.2درصد و یورو 4367.5تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 10.6درصد افزایش داشته است.

 رشد سکه بالاتر از تورم

همچنین در شهریور ماه 1396 متوسط قیمت فروش یک سکه تمام بهار آزادی در بازار آزاد شـهر تهـران با طرح قدیم به یک میلیون و 220هزار و 300تومان و با طرح جدید به یک میلیون و 246هزار و 100تومان رسید که در مقایسه با مـاه قبـل بـه ترتیب 3 و 2.4درصد و نسبت به ماه مشابه سال 1395به ترتیب 9.5و 11.5درصد افزایش نشان می‌دهد.

سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه 8.43 درصدی این یک سال به میزان 1.1درصد و سکه طرح جدید با 3.1 افزایش همراه بوده است.

در 6 ماه اول سال 96 نیز متوسط قیمت سکه طرح قدیم یک میلیون و 190هزار و 700تومان و طرح جدید یک میلیون و 219هزار و 100تومان بوده که نسبت به 6 ماه سال 95 به ترتیب 11.9و 14.3درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در شهریور ماه 1396 نسبت به سال پایه 1395=100 بـه عدد 108رسید که در مقایسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بـه ترتیـب 0.3درصـد و 8.4درصد افزایش یافته است. شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی برای استان تهران به عدد 109.1رسید که نسبت به ماه قبل و مـاه مشـابه سـال قبـل بـه ترتیـب 0.6 و 9.6درصـد افزایش یافته است.

بر این اساس، دلار در مقایسه با تورم نقطه به نقطه شهریور 96 به شهریور 95 با عدد 8.4 درصدی به میزان 0.9واحد درصد بیشتر رشد کرده و یورو نیز در این یک سال با افزایش 9.3درصدی مواجه شده است. سکه طرح قدیم نیز در مقایسه با تورم نقطه به نقطه این یک سال به میزان 1.1درصد و سکه طرح جدید با 3.1درصد افزایش همراه بوده است. بر این اساس در مقایسه با تورم، نگهداری ارز و سکه در یک سال منتهی به شهریور 96 مقرون به صرفه بوده است و یورو با 9درصد و سکه طرح جدید با بیش از 3درصد و سکه طرح قدیم و دلار با حدود یک درصد سود نگهداری همراه بوده‌اند.

براساس نرخ‌های 7 آبان 96 نیز می‌توان دریافت که دلار با نرخ 4060تومان، یورو با 4798تومان و سکه با یک میلیون و 321هزار تومان در مقایسه با آمار آبان 95 رشدی بالاتر از تورم داشته‌اند و دلار با 11.5درصد، یورو با 20درصد و سکه طرح جدید با 18.4درصد رشد قابل توجهی را در این یک سال تجربه کرده‌اند که البته باید دید که تورم آبان 96 به تورم آبان 95 چقدر اعلام می‌شود که براساس نرخ تورم نقطه به نقطه 8.4 درصدی در مهر ماه 96 می‌توان دریافت که نگهداری دلار، سکه و یورو در یک سال منتهی به آبان نیز سودآور خواهد بود.

 رشد نرخ یورو و سکه بیش از دلار

بر این اساس، نگهداری طلا و سکه و یورو در این یک سال منتهی به شهریور ماه 96 به صرفه‌تر از نگهداری دلار بوده است. این موضوع باعث شده که بسیاری از کارشناسان بانکی و ارزی بر این نکته تاکید کنند که اگرچه ارزش اسمی دلار و یورو به مرور زمان افزایش یافته اما در 3سال اخیر در مقایسه با تورم کمتر افزایش داشته و این به معنای تقویت ارزش پول ملی و رابطه مبادله ریال ایران در برابر سایر ارزها بوده است.

در مجموع واضح است که نرخ مبادله به نفع ریال تقویت شده و با وجود تورم 67 درصدی 4سال و 4ماه اخیر، دلار 22-درصد و سکه طلا 48-درصد نسبت به تورم کمتر رشد کرده و این موضوع باعث تقویت ریال در برابر نرخ طلا و نرخ دلار بوده است.

 تقویت 47 درصدی نرخ مبادله و ارزش ریال

در 4سال اخیر که اثر سیاست‌های انضباط مالی و کنترل تورم و ثبات بازار ارز دولت روحانی بر نرخ دلار منجر به تقویت ارزش ریال و نرخ مبادله به نفع ریال بوده است، شاخص تورم 66.8 درصد و نرخ دلار 44.92درصد رشد کرده، نرخ دلار نسبت به تورم 21.8درصد کمتر رشد داشته و این موضوع به معنای تقویت نرخ مبادله ریال در برابر دلار یا تقویت ارزش ریال در برابر دلار به میزان22درصد بوده و از سوی دیگر به معنای زیان 22درصدی نگهداری دلار در مقایسه با تورم در 4سال اخیر است.

 زیان نگهداری 48 درصدی سکه در 4 سال

همچنین سکه از یک میلیون و 60 هزار تومان در اسفند 92 به یک میلیون و 212هزار و 600 تومان در شهریور 96 رسیده و در این مدت 18.81درصد رشد کرده لذا اگر کسی در این مدت سکه خریداری کرده باشد در مقایسه با تورم 66.8 درصدی این 4 سال به میزان 48درصد زیان حاصل از نگهداری سکه داشته است.

 4 سال 95 -1392 دولت یازدهم

بررسی روند تغییر نرخ مبادله ریال در برابر و تقویت ارزش ریال در برابر دلار با احتساب تورم در 46سال اخیر نیز نشان می‌دهد که با روی کار آمدن دولت روحانی از سال 92 و کنترل تورم و ثبات بازار ارز، نرخ دلار روندی با ثبات داشته و در فاصله سال 92 تا فروردین 96 نرخ دلار روی هم رفته 593 تومان معادل 18.6درصد افزایش داشته است. این درحالی است که شاخص تورم از اسفند 92 تا فروردین 96 معادل 65.5 درصد رشد کرده است.

ارزش مبادله‌یی ریال در برابر دلار به خاطر رشد زیاد نرخ دلار در سال‌های 91و 92 که نرخ ارز از 1204تومان در سال 90 به 3184تومان در سال 92 رشد کرده عملا منفی بوده و ارزش ریال به ‌شدت کاهش داشته و کاهش 75درصدی و 2.4درصدی در سال‌های 91و 92 به معنای افت ارزش مبادله‌یی ریال در برابر دلار یا کاهش ارزش ریال در سال‌های 91و 92 است.

اما با اثرگذاری تدریجی سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم بر بازار ارز، کنترل تورم و انضباط مالی و پولی و ارزی به تدریج بازار ارز با ثبات مواجه شده و ارزش مبادله ریال در برابر دلار در سال‌های 93تا 95 تقویت شده و ارزش ریال در سال 93 به میزان 13.2درصد، در سال 94 به میزان 3.1درصد و در سال 95 به میزان 6.3 درصد تقویت شده است.

همچنین با مقایسه شاخص تورم در فروردین 96 با شاخص تورم در اسفند 92 همچنین مقایسه نرخ دلار در فروردین 96 با نرخ دلار در اسفند 92 می‌توان دریافت که نرخ دلار در این 3سال 18.6درصد و نرخ تورم 65.5 درصد رشد کرده و بر این اساس فاصله رشد نرخ تورم با نرخ رشد دلار نشان می‌دهد که ریال به میزان 47درصد در این 3سال تقویت شده است.

این دو موضوع نشان می‌دهد که بهترین محل سرمایه‌گذاری در این 3سال سپرده‌های بانکی بوده که نرخ سودی بالاتر از نرخ تورم را به سپرده‌ها پرداخت کرده‌اند. به نظر می‌رسد که در صورت تداوم این سیاست‌های ثبات بازار ارز و کنترل نرخ تورم، بهترین محل برای سرمایه‌گذاری بانک‌ها و سپرده‌های بانکی است و در صورتی که دولت و بانک‌ها برای تامین اعتبار واحدهای اقتصادی و تولید و اشتغال از آن بهره ببرند، دستاوردهای مناسبی مانند کاهش بیکاری و رشد سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی را در سال‌های پیش رو شاهد خواهیم بود و بازارهای طلا و ارز و سایر دارایی‌ها جذابیت زیادی برای سفته‌بازی و نقل و انتقال پول ندارند.

 کاهش فروش و واخواست سفته و برات

در شهریور ماه 1396 حدود 3.82میلیارد تومان سفته و برات در شهر تهران فروخته شـد کــه در مقایســه بــا مــاه قبــل 15.7درصــد و نســبت بــه مــاه مشــابه ســال قبــل 1.2درصــد کاهش یافته است. طبـق آمـار شـعبه واخواسـت دادگسـتری اسـتان تهـران در شهریور مـاه 1396 معـادل 600 برگ سفته و برات به مبلغی معادل 8.92 میلیارد تومان در شهر تهران واخواست شد. در این ماه شاخص‌های تعداد و مبلغ سفته و برات واخواست شده به ترتیب بـه اعـداد 71و 48.3 رسید که در مقایسه با ماه قبل به ترتیب 26 و 41درصد کاهش و نسبت بـه مـاه مشـابه سال قبل 54 درصد کاهش داشته است.

شاخص متوسط مبلغ یک برگ سفته و برات واخواست شـده در شهریور مـاه 1396 بـه عـدد 68.1 رسـید. عـدد شـاخص مـذکور در شهریور مـاه 1395 معـادل 68.2 بـوده اسـت.