مجموعه الزامات ساخت و ساز ساختمان‌های بلند مرتبه در پهنه‌های مصوب و مجاز، شامل ضوابط و مقرراتی است که عموما براساس مقادیر کمی تنظیم و تدوین شده‌اند و رعایت آنها در ساخت و ساز بناهای بلند مرتبه الزامی است. انطباق بر این ضوابط در روند ساخت ابنیه بلند مرتبه، گامی مثبت درراستای ارتقای نظام کنترل و هدایت این‌گونه ساخت و ساز‌ها خواهد بود. ضوابط الزام‌آور عبارتند از: مکان بنای بلندمرتبه که در مناطق ممنوع نباشد، عرض و عمق بنا، مشخصات زمین مانند مساحت و شکل و عرض و عمق زمین، عقب‌نشینی، تراکم، سطح اشغال و ارفاع بنا، محدودیت‌های سایه اندازی و باد، آستانه فضای باز و آستانه فضای سبز، مجموعه‌های بلند مرتبه، دسترسی و پارکینگ جزو رئوس اصلی الزامات برای احداث بناهای بلند هستند.
از نظر ایمنی نیز در سایر نقاط جهان راهکار‌های اولیه برای امداد و نجات در ساختمان‌های بلندمرتبه شامل تعبیه پله‌های فرار، آسانسورهای امداد، طبقات رفوژ، هلی‌کوپترهای امداد و نجات، تعبیه سیستم‌های جنبی CDD و PRS و نهایتا احداث پل بین برج‌ها در مناطق مملو از بلندمرتبه‌ها شامل می‌شود.
گزارش تحقیقاتی انجام شده از بررسی وضعیت ساختمان‌های بلندمرتبه شهر تهران حاکی از آن است که هم‌اکنون 978 ساختمان بلند با ارتفاع بیش از 12 طبقه در پایتخت وجود دارند. حدود یک‌سوم از 978برج ساختمانی مسکونی و غیرمسکونی در شهر تهران در معابر صعب‌العبور (کوچه‌ها و خیابان‌های باریک) قرار دارند که طبق ضوابط طرح جامع و تفصیلی شهر تهران صدور مجوز برج‌سازی در این معابر ممنوع بوده است ولی به‌دلیل نبود سیستم‌های نظارتی و کنترلی مناسب، به این مورد توجه جدی نمی‌شود.
براساس طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران، ساخت و ساز بیش از 12 طبقه ممنوع است با وجود این هر روز شاهد افزایش روند بلندمرتبه‌سازی در پایتخت هستیم. ساخت و ساز‌های بناهای بلند باعث می‌شود باد نتواند در شهر به خوبی جریان داشته باشد و آلودگی را از شهر دور کند. همچنین عدم توجه به توان زیرساخت‌ها و تاسیسات و تجهیزات شهری، باعث شده تراکم ساختمانی و در نتیجه تراکم جمعیتی زیادی در قسمت‌هایی از شهر ایجاد شود و شهر را با مشکلات جدی مواجه کند.
در این بین مهندسان شهرساز در حال تحقیق و پژوهش در زمینه تاب آوری شهری در زمینه‌های مختلف هستند تا بتوانند آستانه تحمل هر یک از فاکتور‌های زندگی شهری را مورد سنجش قرار دهند و براساس آن برنامه‌ریزی کنند. تراکم زیاد برج‌ها در چند محله از تهران موجب مشکلات زیادی در آینده می‌شود زیرا فعلا اکثر این برج‌ها به صورت تجاری هستند و تقاضایی برای آنها وجود ندارد و اگر در آینده از تمام ظرفیت این برج‌ها استفاده شود موجب ترافیک شدید و افزایش آلودگی‌ها و افزایش ساعت پیک مصرف آب و برق و گاز خواهیم شد و این با زیرساخت‌های فعلی پاسخگو نیست. باید برج‌ها طبق یک برنامه‌ریزی دقیق در شهر پراکنده شود و فرصت این را به خود بدهیم تا زیرساخت‌های شهری را برای احداث آنها و استفاده مردم از آنها فراهم کنیم. در حادثه ساختمان پلاسکو نیز آن چه باعث فرو ریختن ساختمان شد به اثر دودکشی برمی‌گردد. به گرایش به بالا رفتن هوا یا گازهای دیگر که به سبب پایین بودن چگالی هوای گرم نسبت به هوای اطراف خود رخ می‌دهد و در درون دودکش‌ها یا گذرگاه‌های عمودی دیگر دیده می‌شود، اثر دودکش می‌گویند. هوا بر اثر تفاوت در دما و فشار جابه‌جا می‌شود و هرچه اختلاف دما
بیشتر باشد سرعت این جابه‌جایی بیشتر خواهد بود. هوای گرم تمایل دارد رو به بالا حرکت کند و از راه خروجی سامانه‌های تهویه و روزنه‌های دیگر خارج شود و جای خود را به هوای سردی که از سطوح پایین‌تر می‌آید می‌دهد. این موضوع که به آن اثر دودکشی گفته می‌شود در زمستان‌ها شدیدتر از تابستان‌ها است. در ساختمان پلاسکو نیز به دلیل میان تهی بودن ساختمان و قرار داشتن یک کریدور فضایی بزرگ در میان آن و استفاده از شیشه زیاد در نمای ساختمان باعث شد اثر دودکشی به وجود بیاید. وجود پنجره‌های شیشه‌یی در ساختمان اسکلت فلزی پلاسکو باعث شد هوا به‌شدت در ساختمان به جریان درآید و دمای سازه فلزی را بالا ببرد و مانند یک کوره عمل کند و فلز را ذوب کند و ساختمان فرو بریزد.
باید از این حادثه درس گرفت و در طراحی برج‌ها از به کاربردن پنجره و کریدورهای مرکزی تا حد امکان خودداری کرد. همچنین باید منابع آب در طبقات بالایی قرار داشته باشد تا در مواقع بحران به صورت اتوماتیک عمل کند. علاوه بر این نیاز است تافضای باز مناسبی در اطراف برج‌ها ایجاد کرد تا امکان حضور تجهیزات پیشرفته هنگام بروز حادثه وجود داشته باشد. همچنین از عایق کاری حرارتی در سازه برج‌ها استفاده شود و بار ساختمان به‌گونه‌یی تقسیم شود که حتی هنگام تخریب یا حادثه، ساختمان به صورت عمودی فرو بریزد و روی ساختمان‌های اطراف خراب نشود.
در مجموع ساخت ساختمان‌های بلند نباید مشکلات بیشتری را برای شهرها ایجاد کند بلکه باید با آزادسازی زمین، زمینه‌های لازم برای ایجاد فضایی پایدار را فراهم کنیم. برای بلندمرتبه‌سازی باید اول گود‌برداری کنیم و گودبرداری‌های تهران آینده پایتخت را تهدید می‌کند زیرا هیچ ضابطه‌یی برای محدود کردن آنها وجود ندارد و حل این مساله پرخطر در تهران نیازمند تصمیم مشترک سازمان‌ها و نهادهای متولی است.
برخی معایب و مشکلات بلند مرتبه‌سازی عبارتند از: بر هم خوردن مقیاس‌های انسانی در محیط شهری، از بین رفتن مناظر طبیعی در دیدگاه‌ها و مناظر شهری، جدا‌سازی انسان‌ها از یکدیگر و ایجاد زمینه برای وقوع جنایات، زیر پا گذاشتن ارزش‌ها و سنت‌های قدیمی در کالبد و سیمای شهرها، ایجاد تراکم بیش از حد و ازدحام جمعیت در مناطق شهری خاص.
از مزایای ساختمان‌های بلند از دیدگاه موافقان می‌توان به امکان استفاده بیشتر از زمین خصوصا در مراکز شهرها و مناطق پر تراکم، راه‌حلی برای کاهش تراکم در شهرها، متمرکز کردن مراکز اداری و تجاری و فضا‌های مسکونی در نقاط مناسب، کسب نور بهتر و بیشتر، راه‌حل مناسب جهت اسکان مردم در شهرهای بزرگ و ایجاد نقاط تاکید در شهرها اشاره کرد.
