گروه اقتصاد اجتماعی|
اعتیاد به مواد مخدر ازجمله آسیبهای اجتماعی است که هزینههای فراوانی برای جوامع بشری به همراه داشته است. جدا از ارقام بزرگی که همه ساله برای تولید، انتقال و خرید و فروش این مواد از یک سو و مقابله با این اقدامات از سوی دیگر هزینه میشود و به غیر از هزینهیی که درمان اعتیاد برای جامعه در بر دارد شاید این واقعیت که فرد معتاد بازدهی و ثمربخشی خود را از دست داده و با آنکه کماکان یک مصرفکننده است، نمیتواند به عنوان یک نیروی کار موثر محسوب شود، بزرگترین هزینه اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر باشد. هزینهیی که به سادگی قابل محاسبه نیست چون نه آمار دقیقی از تعداد معتادان به انواع گوناگون مواد مخدر در دسترس است و نه برآوردی از میزان کارایی از دست رفته این افراد. از این روست که بسیاری معتقدند راهکار کاهش هزینههای اجتماعی مواد مخدر را باید در افزایش مشارکت مدنی و ایجاد فرهنگ عمومی مقابله با مصرف مواد یافت نه شناسایی و برخورد با تک تک مصرفکنندگان.
در همین رابطه، قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به این موضوع که برخی پروتکلهای درمانی مانع ترک اعتیاد هستند، گفت: «سازمانهای مردمنهاد یک ظرفیت بالقوه در درمان اعتیاد به شمار میروند که باید از آنها استفاده کرد.»
به گزارش«تعادل» به نقل از روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر، علی مویدی در کارگاه آموزشی کارشناسان درمان شوراهای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استانهای سراسر کشور که در مجموعه فرهنگی شقایق برگزار شد، برگزاری اینگونه کارگاهها را در جهت ارتقای دانش کارشناسان موثر دانست و گفت:«رشد و تعالی جامعه در گرو کسب معلومات و آموزشهای ضروری است. اگر میخواهیم در حوزههای پیشگیری و درمان و عرصه مبارزه با مواد مخدر موفق شویم حتما باید آموزش را به عنوان مولفهیی موثر و اثرگذار در برنامههای خود لحاظ کنیم. معتقدیم که آموزش نسبت به مسائل روز و در حوزههای اجتماعی امری حیاتی است پس آموزشها باید درازمدت باشد.»
مویدی در ادامه، برخی پروتکلهای درمانی اعتیاد را مانعی در برابر بهبودی افراد خواند و گفت:«معتادان باید به راحتی مشکل درمان خود را حل کنند و به سمت رهایی از چنگال اعتیاد حرکت کنند اما پروتکلها مانعی در برابر ترک اعتیاد شده است.»
او با بیان اینکه بیش از 80 درصد درمان اعتیاد توسط بخش خصوصی و سازمانهای مردمنهاد (سمن) انجام میشود، ادامه داد:«سمنها یک ظرفیت بالقوه در درمان اعتیاد به شمار میروند که باید از آنها استفاده کرد.»
رضایت از زندگی را افزایش دهید
در این کارگاه آموزشی یک استاد دانشگاه علوم توانبخشی نیز گفت:«در رابطه با اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر باید نهضت فرهنگی برای مقابله با اعتیاد ایجاد شود.»
شاهین دانشیان افزود:«درحال حاضر وضعیت اعتیاد به مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی و مواد محرک بیش از سالهای گذشته در جامعه مشهود است و افراد محصل و دانشجو بیشتر در معرض خطر گرایش به مصرف این مواد هستند.» او با تاکید بر اینکه راهاندازی نهضت فرهنگی ویژه مبارزه با مواد مخدر نخستین اقدام پیشگیرانه است، گفت:«توانمندسازی مدارس برای مواجه فعال با آسیبهای اجتماعی دانشآموزان، زمینهسازی برای کاهش عوامل مخاطرهآمیز، همافزایی برای توسعه زیرساختها و خدمات پیشگیرانه و مراقبتی در زمینه آسیبهای اجتماعی نیز از عوامل زمینهساز برای نهضت فرهنگی است.»
این کارشناس اجتماعی ادامه داد:«همچنین لازم است در جهت مبارزه اجتماعی با مواد مخدر استراتژیهای راهبردی برای اجرای برنامههایی ازجمله همکاری برای استقرار نظام مراقبت اجتماعی از کودکان و نوجوانان، گسترش نرخ پوشش برنامههای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، توسعه برنامههای مبتنی بر شواهد در زمینه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و گسترش مشارکتهای مردمی از طریق الگوهای اجتماع محور تعریف شود.» دانشیان با بیان اینکه بیشترین مصرف قرصهای روانگردان در میهمانیها و جمعهای دوستانه دور از نهاد خانواده رخ میدهد، ادامه داد:«اصرار دوستان، نیازهای روحی، کنجکاوی، هیجان و فقدان تفریحات دیگر از مهمترین دلایل مصرف روانگردانهاست. دارا بودن خصوصیات و ویژگیهای مورد نیاز در مواد صنعتی و شیمیایی با فشارهای ناشی از مدرنیته شدن جوامع از دیگر مولفههای مصرف بالای مواد صنعتی است به گونهیی که دسترسی و مصرف آسان و به جای نماندن آثار فیزیکی و جسمانی بارز اعتیاد، زمینه را برای مصرف مجدد فراهم میکند.»
به گفته او، جذاب بودن و فراوانی انواع مواد صنعتی و شیمیایی موجب گرایش نوجوانان و جوانان به اینگونه مواد میشود که این مسائل ناشی از باورهای غلط فرهنگی شده و از دیگر عوامل زمینهساز گرایش این نسل به مواد مخدر صنعتی و شیمیایی میشود.
دانشیان افزود:«ارتقای میزان آگاهی و دانش نوجوانان و جوانان با هدف تغییر نگرش و تقویت رفتارهای محافظتکننده و کسب مهارتهای زندگی برای عدم گرایش به مصرف مواد مخدر صنعتی و شیمیایی به صورت مستمر، عمیق، علمی و واقعبینانه و به دور از ایجاد هر گونه ترس، وحشت و اغراق در جامعه راه مبارزه اجتماعی با اعتیاد را هموار میکند. ترویج فرهنگ سلامت و غنیسازی سودمند اوقات فراغت از طریق تقویت فعالیتهای جایگزین ورزشی، هنری با هدف ایجاد تحرک، نشاط و شادمانی کوتاهمدت و بلندمدت و پایدار برای تقویت احساس رضایتمندی از زندگی، خوشبینی، امید، ایجاد هویت و... نیز برای مقابله با اعتیاد ضروری است.»
بررسی مغز برای مقابله با اعتیاد
در تحولی دیگر در زمینه مقابله با اعتیاد و مصرف مواد مخدر، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور از انعقاد تفاهمنامه همکاری مشترک با مرکز تحقیقات تصویربرداری سلولی مولکولی بیمارستان امام خمینی (ره) با هدف بررسی فرآیندهای مغزی در حوزه پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماران با اختلالات مصرف مواد مخدر خبر داد. به گزارش«تعادل» به نقل از روابط عمومی و امور بینالملل سازمان بهزیستی کشور محسن روشنپژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان این مطلب گفت:«تفاهمنامه همکاری مشترک با مرکز تحقیقات تصویربرداری سلولی مولکولی بیمارستان امام خمینی (ره) با هدف بررسی فرآیندهای مغزی در حوزه پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماران با اختلالات مصرف مواد مخدر صورت پذیرفت.» معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در پایان یادآور شد:«اجرای پروژههای تحقیقاتی ـ کاربردی مشترک مورد نظر سازمان تا مرحله تبیین دانش کاربردی، برگزاری دورههای آموزشی برای کارشناسان و کارکنان سازمان و مراکز تحت پوشش آن در زمینههای پیشگیری، درمان و کاهش آسیب اعتیاد، برگزاری سمینارها، کنفرانسها، دورههای تخصصی و کارگاههای آموزشی، تدوین و تالیف محتوا و بستههای آموزشی مورد نیاز و... از مهمترین موضوعات ذیل این تفاهمنامه است.»