جذب سرمایه خارجی بدون تشدید ریسک سیستمی
مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: برای کارآیی تسویه؛ بانک عامل تسویه به نیابت از کارگزاران تحت عاملیت خویش اقدام به تسویه تعهدات حاصل از معاملات با اتاق پایاپای می‌کند.
به گزارش «تعادل» و به نقل از سمات، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) گفت: مدل آبی دریچه‌یی نوین برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران است که
به زودی عملیاتی می‌شود.
محمدرضا محسنی با بیان اینکه در جلسه اخیر هیات‌مدیره سازمان بورس، مدل آبی برای تسریع در جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به تصویب اعضا رسید، افزود: با اجرای این مدل، تحول بزرگی در نحوه ورود سرمایه‌گذاران به ویژه سرمایه‌گذاران خارجی در بازار سرمایه ایران ایجاد خواهد شد. وی در تشریح مدل آبی اظهار داشت: در سایر کشورهای دنیا فارغ از مدل‌های مختلفی که در رابطه با چگونگی فعالیت اتاق پایاپای وجود دارد، در خصوص عضویت در این اتاق به عنوان عضو، عامل و واسط تسویه استانداردها، حساسیت‌هایی وجود دارد. این حساسیت‌ها و سخت‌گیری‌ها دارای منطق مشخصی است و لزوم آن به سرانجام رسیدن و نهایی شدن معاملات در بستری ایمن و مطمئن برای پیشگیری از هر گونه اختلالی است که احیانا می‌تواند به بروز و تشدید ریسک سیستمی منجر شود.
محسنی ادامه داد: بر این اساس اعضای اتاق پایاپای در سایر بازارهای سرمایه عموما از میان نهادهای مالی هستند که توانگری مالی قابل قبول و اتکایی داشته باشند. با این همه در بسیاری از بازارهای سرمایه به دنبال ایفای نقش طرف معامله مرکزی توسط نهادهای سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه یا نهاد مالی دیگری هستند تا حداقل ریسک تسویه موجود نیز پوشش داده شود.
مدیرعامل سمات گفت: در بازار سرمایه ایران که البته در سال‌های بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار تاکنون دستاوردهای قابل توجهی داشته است، وضع به گونه دیگری است. در این بازار کارگزاران نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند و علاوه بر واسطه‌گری در امر معاملات، خدمات مالی گوناگونی را از مشاوره سرمایه‌گذاری تا مدیریت دارایی‌ها و سبدگردانی و تسویه معاملات مشتریان تحت عاملیت خود را با اتاق پایاپای برعهده دارند. وی اضافه کرد: کارگزاران در بازار سرمایه ایران کاملا تحت نظارت و مقررات هستند و با توجه به میزان سرمایه و اندازه کوچکشان از چابکی زیادی برخوردارند. این امر اگرچه یک حسن به حساب می‌آید، اما از منظر عضویت در اتاق پایاپای و ریسک تسویه معاملات به ویژه با توجه به فاصله زمانی میان تسویه پولی معاملات با زمان معامله، موجب شده سرمایه‌گذاران و به ویژه سرمایه‌گذاران نهادی خارجی خواستار امکانی دیگری با میزان ریسک کمتر باشند.
محسنی گفت: برای پاسخ به این مطالبه و با هدف تقویت اعضای اتاق پایاپای بازار سرمایه، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از مدت‌ها قبل برنامه‌یی در دستور کار خود قرار داد تا با کمک نظام بانکی کشور و بانک‌های تجاری علاقه‌مند و حایز شرایط، ضمن کاهش ریسک تسویه معاملات، کارآیی تسویه را افزایش دهد. بر این اساس بانک عامل تسویه به نیابت از کارگزاران تحت عاملیت خویش اقدام به تسویه تعهدات حاصل از معاملات با اتاق پایاپای می‌کند. در این مدل در واقع بانک عامل، نقش بانک متولی حساب را ایفا می‌کند. وی تصریح کرد: موضوع فعالیت نهادهای متولی حساب به ویژه بعد از برجام در محافل و مباحث گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. در این خصوص ذکر این نکته اهمیت دارد که اگرچه بسیاری از خدمات متولی حساب در بازار سرمایه ایران توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ارائه می‌شود (از امانت‌پذیری اوراق بهادار گرفته تا تسویه، اقدامات شرکتی خدمات مالیاتی و گزارشگری به سرمایه‌گذاران)، سایر خدمات متولی حساب مانند مدیریت دارایی‌ها و مانند آن نیز به فراخور توسط سایر نهادهای مالی بازار سرمایه ارائه می‌شود.
مدیرعامل سمات افزود: اما تاکنون در بازار سرمایه ایران نهاد متولی حساب مستقل فعالیت نداشته است. از آنجایی که در بسیاری از کشورها این نوع نهادهای مالی به ویژه از نوع بین‌المللی آن امور مربوط به سرمایه‌گذاران به ویژه سرمایه‌گذاران خرد را پشتیبانی می‌کنند، از مدت‌ها قبل تقاضایی از سوی سرمایه‌گذاران خارجی برای فعالیت این‌گونه نهادهای مالی در بازار سرمایه ایران وجود داشت.
استفاده به موقع دولت
از ابزارهای بورس
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است، استفاده به موقع دولت از ابزارهای مالی بازار سرمایه برای پرداخت بدهی‌اش که به تازگی در زمینه خرید تضمینی گندم در بورس کالا تجربه شد، به نفع دولت و کشاورزان بوده و باید به صورت اصولی از این ابزارها استفاده کرد.
علی ابراهیمی در گفت‌وگو با سنا، به انتشار اوراق سلف موازی گندم که به تازگی از سوی شرکت بازرگانی دولتی برای پرداخت مطالبات گندمکاران در بورس کالا منتشر شده است، اشاره کرد و گفت: به دلیل اینکه دولت منابع لازم برای پرداخت بدهی خود به گندمکاران را ندارد، از ابزارهای نوین بازار سرمایه برای تامین مالی استفاده کرده است تا زودتر بتواند بخشی از بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند که این روش درست و موثری است.
وی با بیان اینکه تامین مالی برای گندمکاران که از طریق بورس کالا انجام شد، یکی از بزرگ‌ترین تامین مالی‌های تاریخ بازار سرمایه بود، افزود: ابزار اوراق سلف موازی بورس کالا که توانست ٢٦٥٠میلیارد تومان برای دولت تامین مالی کند، باعث شد تا دولت مسیر جدیدی را برای رفع مشکل دیرکرد پرداخت بدهی‌های خود امتحان کند که این مسیر جدید جواب داد.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است، تاخیر دولت در پرداخت مطالبات کشاورزان به یک معضل تبدیل شده و کاهش انگیزه در تولید محصولات کشاورزی رازقه همراه داشته است که بورس کالا در این زمینه می‌تواند، راهگشا باشد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه قرار بود، دولت تا ابتدای مهرماه بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند، تصریح کرد: انتشار اوراق سلف موازی گندم موجب شد تا دولت بتواند بخش قابل توجهی از بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند، لذا انتشار اوراق می‌تواند تاثیر مثبتی در پرداخت بدهی دولت داشته باشد.
