سمیرا نوری| مشکل زاغه‌نشینی همواره یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که شهرهای بزرگ با آن روبه‌رو هستند. البته تجمع افراد در حاشیه شهرها تنها مختص شهرهای بزرگ نیست، بلکه عواملی که باعث این مساله می‌شود، در هر شهری ممکن است بروز کند. در سال‌های اخیر شهرنشینی شتابان، به افزایش زاغه‌نشینی دامن زده است. این روند با توجه به خیل عظیم افرادی که در جست‌وجوی کار به شهرهای بزرگ مراجعه می‌کنند، بسیار نگران‌کننده است. حاشیه‌نشینی افزون بر اینکه به منزله مانعی بر سر راه پیشرفت جامعه عمل می‌کند، آسیب‌های گوناگونی را به شهرها تحمیل می‌کند. بی‌توجهی به آموزش، افزایش اعتیاد، خرید و فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی، جرم، نزاع، کاهش بهداشت عمومی و بروز بیماری‌های واگیردار، آلودگی آب و مواد غذایی از جمله مشکلاتی است که در پی شکل گرفتن زاغه‌ها ایجاد می‌شود.
در همین رابطه بانک جهانی آماری از درصد زاغه‌نشینی در مناطق شهری منتشر کرده است. بر پایه این آمار که در سال 2014 منتشر شده است، درصد جمعیت زاغه‌نشین در مناطق شهری در کاستاریکا 6درصد است. در کلمبیا دیگر کشور امریکای جنوبی این درصد به عدد 13رسیده است. در مورد برزیل که جمعیتی بیشتر را در خود قرار داده است، این رقم برابر با 22 درصد است. بر اساس داده‌ها، کشورهای امریکای لاتین سال‌هاست با پدیده زاغه‌نشینی دست و پنجه نرم می‌کنند و می‌شود گفت که این پدیده به نوعی در این کشورها، فرهنگ ویژه‌یی را ایجاد کرده است.
کشورهای آفریقایی از دیگر کشورهایی هستند که به شکل وسیع با پدیده زاغه‌نشینی درگیرند. نامیبیا با 33درصد از جمعیت بزرگی از زاغه‌نشینان برخوردار است. کشور تازه استقلال یافته سودان جنوبی با 96 درصد از جمله کشورهایی است که بیشترین میزان زاغه‌نشینی را در مناطق شهری به خود اختصاص داده است. وضعیت کشورهای شمال قاره آفریقا در این مورد به گونه‌یی دیگر است. تونس با 8 درصد و مصر با 11درصد جمعیت زاغه‌نشین در مناطق شهری، وضعیت بهتری نسبت به کشورهای جنوبی و مرکزی این قاره دارند. براساس فهرستی که بانک جهانی از زاغه‌نشینی در کشورهای گوناگون منتشر کرده است، بیشتر کشورهای کف این فهرست را کشورهای آفریقایی تشکیل می‌دهند. کشورهای آسیایی سومین دسته‌یی هستند که با پدیده زاغه‌نشینی به گونه‌یی جدی روبه‌رو هستند. کشورهایی که در سال‌های گذشته، درگیر جنگ‌های داخلی و خارجی بوده‌اند، از جمعیت بالاتری از زاغه‌نشینان در مراکز شهری برخوردارند. افغانستان با 63درصد در میان کشورهای آسیایی بیشترین جمعیت زاغه‌نشین را در مناطق شهری خود دارد. پس از افغانستان، یمن دومین کشور آسیایی است که با رقمی معادل 61درصد، از بیشترین تعداد زاغه‌نشینان برخوردار
است. عراق، کشور دیگری که سال‌هاست با جنگ و خونریزی دست و پنجه نرم می‌کند با رقمی معادل با 47 درصد، از وضعیت خوبی در این زمینه برخوردار نیست. البته این آمار فقط در مورد کشورهای خاورمیانه که تاکنون ذکر شده نیست بلکه در کشوری مانند فیلیپین نیز شاهد رقم بالایی از زاغه‌نشینی هستیم؛ این رقم حدود 38 درصد به ثبت رسیده است.
در میان کشورهای اروپایی ترکیه تنها کشوری است که با این پدیده تقریبا به‌طور جدی درگیر است. در این کشور شاهد زاغه‌نشینی در مناطق شهری با درصدی معادل با 12درصد هستیم. زاغه‌نشینی در کشورهای پرجمعیت همواره به عنوان یک معضل دایمی وجود داشته است. در کشورهای هند و چین این معضل به ترتیب با درصدی برابر با 24 و 25 خودنمایی می‌کند. گفته می‌شود که در 30سال آینده، از هر سه نفر، یک نفر در محلات فقیرنشین و زاغه‌ها (بیشتر در کشورهای در حال توسعه در آسیا، آفریقا و امریکای جنوبی) زندگی خواهد کرد. البته آمار بانک جهانی تنها منتخبی از کشورهایی است که با پدیده زاغه‌نشینی روبه‌رو هستند. بر این اساس ممکن است، بیشترین و کمترین تعداد زاغه‌نشینان در کشورهای دیگر هم باشند. با این وجود، شاید در آینده این شکل زندگی از حالت نامتعارف خارج شود و به تبع آن تب تلاش‌ها برای کاهش آن سرد شود.
