گروه انرژی حمید مظفر
به نظر می‌رسد پس از کش و قوس‌های فراوان و کنش و واکنش‌های بسیار، سرانجام پرداخت بدهی‌های نفتی هند روی غلتک افتاده است. اتفاقی که پیش از این در سایه تحریم‌های بین‌المللی و رندی هندی‌ها با کندی بسیار انجام می‌گرفت. به گزارش «تعادل» و به نقل از رویترز پالایشگاه‌های هندی با رجوع به بانک مرکزی این کشور و بانک تجارتی ایران و اروپا در آلمان در تلاش برای سرعت بخشیدن به بازپرداخت میلیاردها دلار از بدهی‌های نفتی خود به تهران پس از یک تاخیر طولانی هستند. ماه گذشته، پالایشگاه‌های هندی که بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران پس از چین هستند به تلاش‌های خود برای بازپرداخت بدهی 6میلیارد و 600میلیون‌یورویی به ایران ادامه دادند. نخستین پرداخت آنها در ماه مه و از طریق یکی از بانک‌های دولتی این کشور به نام یونیون بانک که پیش از سنگین‌شدن تحریم‌های بانکی علیه ایران در سال 2013 این مهم را انجام می‌داد و نیز هالک بانک ترکیه صورت گرفت. به گزارش رویترز براساس شنیده‌های یک فرد مطلع، یک روز قبل از پرداخت بدهی‌ها، یونیون‌بانک از پالایشگاه‌ها می‌خواهد که اعتبار خود یا سپرده نقدی خود به روپیه را نزد این بانک افزایش دهند و این مساله موجب
نگرانی پالایشگاه‌ها از تاخیر در روند انتقال پول آنها به ایران شد. رویترز، زمان‌بندی بازپرداخت بدهی‌ها به ایران را از دو جهت بسیار بااهمیت می‌داند. این اهمیت هم از جنبه عرضه آینده نفت و هم از جهت موفقیت این کشور برای تصاحب فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران است. براساس گفته‌های منابعی که به‌طور مستقیم در جریان امور هستند، از ماه ژوئن پالایشگاه‌های هندی پرداخت‌های خود را از طریق بانک مرکزی هند و بانک تجارتی ایران و اروپا EIH انجام دادند که انتظار می‌رود با توجه به این امر که اکثر پالایشگاه‌های هندی در بانک مرکزی این کشور حساب دارند موجب تسریع در روند بازپرداخت بدهی‌ها شود. همچنین یک مقام ارشد در یونیون‌بانک هند نیز تایید کرده که این بانک دیگر نقشی در بازپرداخت بدهی‌های نفتی هند به ایران ایفا نمی‌کند. وی از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری کرد. هالک‌بانک ترکیه و بانک تجارتی ایران و اروپا نیز در این زمینه اظهارنظری نمی‌کنند. در ماه گذشته مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی دولتی مانگالور، شرکت نفت هند و شرکت هندوستان‌پترولیوم روی هم 770میلیون یورو از بدهی‌های خود به شرکت ملی نفت ایران را تصفیه کردند.
داستان یک بانک در هامبورگ
بانک تجارتی ایران و اروپا (Europäisch-IranischeHandelsbank) مستقر در شهر هامبورگ است. این بانک در سال 1971 به همت تعدادی از بازرگانان ایرانی در شهر هامبورگ و برای حمایت از روند تجاری میان ایران و کشورهای قاره‌سبز تاسیس شد. در حال حاضر 52درصد سهام این بانک در اختیار بانک صنعت‌ومعدن ایران، 26درصد در تملک بانک ملت و 19درصد متعلق به بانک تجارت است. تا سال 2010 ریاست این بانک برعهده علی دیواندری، رییس فعلی پژوهشکده پولی و بانکی بود که در آن زمان سمت مدیرعاملی بانک ملت را عهده‌دار بود. اما پس از آن این بانک و تمام زیرمجموعه‌هایش توسط اتحادیه اروپا و به‌واسطه ارتباط با برنامه هسته‌یی ایران تحریم و دارایی‌های آن بلوکه شد. اما بانک EIH تا 23مه 2011 تحریم نشده بود.
بنابراین بانک مرکزی آلمان به این بانک اجازه داد تا فاینانس 9میلیارد یورویی برای دولت هند برای انجام پروژه‌های نفتی را تامین کند. اما پس از این تاریخ با درخواست دولت بریتانیا و تایید دولت آلمان شورای امور خارجی اتحادیه اروپا تصمیم گرفت تا این بانک را همراه با صد شرکت و 5شخص دیگر در لیست تحریم‌ها قرار بدهد و بنا بر ادعای بانک EIH دارایی‌های آن نیز ضبط شد. علت تحریم این بانک، ارتباط آن با تعدادی از بانک‌های ایرانی که در لیست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار داشتند عنوان شد. اما به گزارش تارنمای بانک صنعت و معدن با اجرایی‌شدن برجام، بانک مرکزی آلمان تمامی تحریم‌های خود علیه این بانک و نیز بانک تجاری ایران و اروپا EIH را لغو کرده و روابط خود را با این بانک‌ها آغاز کرده است. تا بدین‌جا پالایشگاه‌های دولتی از پیشتازان پرداخت بدهی‌های خود به ایران هستند. هدف‌گذاری بر این است که بدهی آنها در سه ماه آینده و پس از اعمال محدودیت‌های هفتگی توسط رزرو بانک هند تصفیه شود. رزرو بانک هند موسسه بانکداری مرکزی در هند است که سیاست‌های پولی این کشور را کنترل می‌کند.
هند با توجه به بازپرداخت بدهی‌های خود به ایران، میزان خرید هفتگی دلار را نیز به سطح 500میلیون دلار محدود کرده تا از وارد آمدن فشار به روپیه هند جلوگیری کرده باشد. بر این اساس، در ماه ژوئن قرار است شرکت نفت اسار تسویه 260میلیون دلاری در هر هفته را آغاز کند. همچنین شرکت پالایش و پتروشیمی مانگالور MRPL، 200میلیون دلار و شرکت نفت هند IOC 30میلیون‌دلار در هفته پرداخت خواهند کرد و مابقی نیز از طرف شرکت هندوستان‌پترولیوم HPCL و شریکش HPCL-Mittal Energy تامین شود.
به گفته منابع مطلع دولتی و پالایشگاهی، تا این تاریخ از ماه ژوئن، شرکت مانگالور و شرکت نفت هند 330میلیون دلار از بدهی‌های خود را از طریق بانک تجاری ایران و آلمان تسویه کرده‌اند. هرچند شرکت اسار هند به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتری هندی نفت ایران با 3میلیارد دلار بدهی تنها 100میلیون دلار پرداخت کرده است.
