گروه تشکل‌ها
مجمع عمومی اخیر شورای بازرگانی مشترک ایران و اوکراین با حاشیه‌های زیادی همراه بود. چند تخلف در اساسنامه باعث شد که اعتراضات گسترده‌یی به این انتخابات صورت گیرد. به نظر می‌رسید که قرار است، شاهد ابطال این انتخابات باشیم اما بخش حقوقی و بخش بین‌الملل اتاق بازرگانی اقدام به تایید انتخابات این شورا کرد که اعتراضات زیادی را به همراه داشته است.
شورای ایران و اوکراین از چند جهت پیشتاز سایر شوراها بود. این شورا در اوج تحریم و در سال 1391 بر اساس موافقت‌هایی که در سفر محمد نهاوندیان رییس وقت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به اوکراین داشت شکل گرفت. بعد از توافقات نهاوندیان برای نخستین بار یک خانم سردمدار تشکیل یک اتاق مشترک شد تا این شورا در خرداد 1392 شکل گیرد. سادینا آبایی ریاست هیات موسس و سپس ریاست شورای مشترک را بر عهده داشت. این برای نخستین باری بود که خانم‌ها در عرصه تشکلی در یک اتاق یا شورای مشترک به ریاست می‌رسیدند. عملکرد این شورا از زمان تاسیس به حدی مثبت بود که این شورا تبدیل به یکی از موفق‌ترین شوراهای مشترک سال‌های اخیر شد. با این وجود در ایام انتخابات اتفاقاتی در این شورا رخ داد که باعث به حاشیه رانده شدن این شورا شده است.
نخستین کمیته تطبیق
در اساسنامه برخی شوراهای مشترک بحث کمیته تطبیق مطرح شده است. با وجود آنکه این کمیته در اساسنامه‌ها وجود دارد اما کمتر به آن پرداخته شده است و اکثر قریب به اتفاق انتخابات بدون ایجاد این کمیته برگزار می‌شود. این کمیته شامل نماینده معاونت حقوقی اتاق بازرگانی، نماینده معاونت بین‌الملل اتاق بازرگانی و یک نماینده از شورای بازرگانی مشترک است. شورای اوکراین تصمیم داشت بر همین اساس برای اجرای صحیح اساسنامه این کمیته را تشکیل دهد. در این کمیته قرار بود افرادی که تنها برای حضور در انتخابات در شورا ثبت نام کرده‌اند و زمان کافی از حضور آنها برای دریافت حق رای نگذشته رد صلاحیت شوند. به ویژه آنکه یکی از کاندیداها شخصا اقدام به پرداخت حق عضویت عده‌یی برای دادن رای به وی کرده بود. این کمیته در ابتدا این افراد را رد صلاحیت کرد اما در نزدیکی زمان انتخابات این افراد تایید صلاحیت شدند و در انتخابات شرکت کردند. در نهایت مجمع عمومی برگزار شد و هیات رییسه قدیم از کار برکنار گشت. اما این انتخابات با اعتراض گسترده اعضا روبرو شد.
ایرادات به انتخابات شورا
حدود 40 نفر از اعضای شورای بازرگانی مشترک ایران و اوکراین در نامه‌یی که به ریاست اتاق بازرگانی ایران یعنی محسن جلال‌پور ارسال کردند، اعتراضات خود را به موضوعات بیان داشتند. این نامه رونوشت به معاونت حقوقی و معاونت امور بین‌الملل اتاق بازرگانی نیز شد اما عدم پاسخ جلال‌پور باعث دلخوری این اعضا شده است. در این نامه به موارد زیر در این انتخابات اعتراض شد.
وضعیت اطلاع‌رسانی: موضوع اول نحوه اطلاع‌رسانی درباره انتخابات بود. بر اساس تصمیم قبلی مجمع این شورا روزنامه رسمی این شورا ابرار اقتصادی است ولی به دلایلی نامه دعوت از اعضا به جای روزنامه ابرار اقتصادی به روزنامه دنیای اقتصاد ارسال شد و بعضی از اعضا اعلام کردند که به علت عدم اطلاع‌رسانی در جریان برگزاری شورا نبوده‌اند. همچنین در اطلاع‌رسانی اعلام شد که مجمع به صورت عمومی و فوق‌العاده برگزار می‌شود که در عمل این اتفاق رخ نداد و ماهیت مجمع با موضوعی که به تصویب رسیده بود متفاوت است.
حضور یک کاندیدا در کمیته تطبیق: از طرف شورا یکی از اعضا به عنوان نماینده در کمیته تطبیق حضور داشت. در حالی که به عملکرد این کمیته اعتراض بود در روز مجمع همان نماینده به عنوان کاندیدا در انتخابات شرکت کرد. در اعتراض به این تخلفات و حق رای افرادی که بدون هیچ سابقه کاری با اوکراین به انتخابات اضافه شده بودند رییس شورا از کاندیداتوری در انتخابات انصراف داد و حاضر به شرکت در رای‌گیری نشد.
رای غیرحضوری برای رییس: مساله بعدی عدم حضور یکی از کاندیداها در جلسه بود که اتفاقا این فرد به عنوان رییس شورا انتخاب شد. حمیدرضا قادی در جلسه حضور نداشت و قانونا امکان گرفتن رای برای وی وجود نداشته است اما به صورت غیرحضوری برای وی رای‌گیری شد تا وی بر کرسی ریاست این شورا تکیه بزند. همچنین مساله حضور دسته‌جمعی افراد برای رای دادن به یک گروه از موارد اعتراض شدید اعضا بود.
نتیجه رسیدگی اتاق بازرگانی
در همین رابطه اتاق بازرگانی در بخش معاونت بین‌الملل و حقوقی تشکیل جلسه دادند و به اعتراضات رسیدگی کردند. در نتیجه این رسیدگی به شرح زیر است.
«با توجه به اطلاع‌رسانی از مسیرهای مختلف که نتیجه آن حضور 118 نفر از 163 عضو شورا بوده است و نتیجه آراء نشان می‌دهد که رای 45 نفر باقیمانده حتی در صورت حضور، تغییری در نتیجه حاصل نمی‌کرد؛ فلذا نتیجه رای‌گیری معتبر محسوب می‌شود.
- حسب اساسنامه عدم برگزاری مجمع فوق‌العاده منجر به بطلان مصوبات مجمع عمومی نمی‌شود.
- همچنین انصراف از شرکت در مجمع و ترک مجمع توسط رییس وقت شورا حسب اساسنامه منجر به بطلان مصوبات مجمع عمومی نمی‌شود.
- از آنجا که دلایل و مستندات کاندیدای مورد نظر (آقای حمیدرضا قادی) قبلا به کمیته تطبیق ارسال گردیده و مورد تایید اعضا قرار گرفت ایراد وارده در زمینه عدم حضور کاندیدای محترم معتبر نیست.
- هیچ‌یک از موارد اساسنامه ناظر به بطلان مصوبات مجمع به دلیل عضویت گروهی فعالان اقتصادی علاقه‌مند (با هر گرایش انتخاباتی) نیست و ایراد وارده غیر قابل قبول است.
نتیجه رسیدگی نهایی: کلیه مصوبات مجمع عمومی عادی مورخ 25 آبان 94 شورای مشترک ایران و اوکراین از جمله نتیجه انتخابات هیات‌مدیره نافذ و قابل اجراست.»
در حقیقت اتاق خود به وجود تخلفات اذعان دارد اما به دلیل اختلاف آرا حاضر به ابطال انتخابات نیست. این در حالی است که اختلاف رای به دلیل عدم شرکت یک گروه به نشانه اعتراض رخ داده است.
عدم پاسخگویی معاونت بین‌الملل
در همین رابطه سادینا آبایی رییس قبلی شورای بازرگانی مشترک ایران و اوکراین به تعادل گفت که ما به تایید اتاق احترام می‌گذاریم و اگر مقامات اتاق این انتخابات را مورد وثوق می‌دادند ما نیز آن را قبول می‌کنیم اما مشکل این است که به ایرادات پاسخ درستی داده نشده است و این موضوع باعث ناراحتی اعضا است. وی با تاکید بر اینکه خود نامه را امضا نکرده است، گفت: انتظار اعضا این بود که رییس اتاق بازرگانی به اعتراضات آنها رسما پاسخ دهد اما هیچ پاسخی دریافت نشد.
به گفته آبایی وی چندین بار تقاضای دیدار با معاون بین‌الملل اتاق بازرگانی درباره این موضوعات و مشکلات پیش آمده در انتخابات را کرده است اما معاون بین‌الملل با عذر مشغله حاضر به دیدار با وی نشده است و عملا بدون شنیده شدن صحبت‌ها و مستندات وی این اعتراضات مورد رسیدگی این معاونت قرار گرفت.
روزهای مهم اتاق‌ها و شوراهای مشترک
این اتفاقات دقیقا در روزهای در جریان است که اتاق بازرگانی اساسنامه اتاق‌ها و شوراهای مشترک را مورد بازبینی قرار می‌دهد. قرار بود این اساسنامه‌ها با نظر تمامی اتاق‌ها و شوراهای مشترک بررسی شود اما در این جلسات به دلیل اختلافات هیچ عضوی از شورای مشترک ایران و اوکراین حضور ندارد. همچنین قرار است به زودی همه شوراهای واجد شرایط به اتاق‌های بازرگانی مشترک تبدیل شوند. اما اوکراین نماینده‌یی برای دفاع از حق خود در این رابطه به این جلسات نمی‌فرستد. این نخستین بار نیست که انتخابات یک شورای مشترک با چالش‌هایی از این دست روبرو می‌شود. یک سال و نیم پیش انتخابات شورای بازرگانی ایران و کره جنوبی به یک فاجعه بدل شد که تعرفه‌های رای تقلبی به صورت گسترده میان اعضا پخش شد و عکس‌های آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت. نتیجه این موضوع ابطال انتخابات و به تعویق افتادن یک‌ساله این انتخابات بود تا افکار عمومی اتفاقات تلخ آن روز را فراموش کند. حال باید دید تکلیف شورای بازرگانی ایران و اوکراین به چه شکل خواهد شد.
