گروه انرژی نادی صبوری- نسیم بنایی
رسانه‌ها در دنیای جهانی نفت، نقشی بسیار مهم ایفا می‌کنند. آنها می‌توانند با انتشار تفسیرها و تحلیل‌هایی، جریان عرضه و تقاضای بازار را به سمت و سوی دلخواه صاحبان خود تغییر دهند. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های این تغییر جریان، زمانی بود که با داغ شدن اخبار حضور داعش در عراق، بسیاری از موسسه‌های مطالعاتی غربی و به تبع آنها رسانه‌های غربی سعی بر این داشتند که نشان دهند بازار نفت با حمله داعش به عراق دچار کمبود عرضه خواهد شد، به همین واسطه کشورهایی مانند عربستان بهانه کافی برای افزایش عرضه خود در زمان مقرر را به دست آوردند. اما بعدها مشخص شد که میزان نفتی که داعش امکان تسلط بر آن را خواهد داشت بسیار کمتر از آن است که بتواند بازار جهانی نفت خام را به مخاطره بیندازد. به همین واسطه است که نمی‌شود از خیر تحلیل‌های این رسانه‌ها به سادگی گذشت. موضوع بازگشت ایران به بازار جهانی نفت خام نیز اکنون، موقعیت مشابه سال گذشته و مخاطرات کمبود نفت عراق یافته است. روزی نیست که رسانه‌های جهانی، تحلیل‌های مختلفی را در این زمینه منتشر نکنند. روز گذشته پایگاه خبری سی‌ان‌ان مانی، وابسته به شرکت رسانه‌یی تایم‌واینر که مقر آن در نیویورک
است، در تحلیلی نسبتا متفاوت نسبت به دیگر رسانه‌ها، افزایش تولید نفت خام ایران و تاثیر آن بر اقتصاد ایران را مورد موشکافی و زیر ذره‌بین قرار داده است. در این مقاله که توسط مت اگان سردبیر سی‌ان‌ان مانی و گزارشگر پیشین فاکس بیزینس که اکنون اخبار وال‌استریت، سرمایه‌گذاری، ژئوپلیتیک و امنیت سایبر را پوشش می‌دهد، نوشته شده است، هلیما کرافت، رییس موسسه سرمایه‌گذاری کانادایی آر بی‌سی و مت بی‌تحلیلگر ژئوپلیتیک شرکت استراتفور، نظرات خود درباره موقعیت فعلی ایران در افزایش تولید نفت خام، فواید و مخاطرات این افزایش را مورد بررسی قرار داده‌اند. هلیما ال کرافت که از اکتبر سال 2014 ریاست موسسه سرمایه‌گذاری آربی‌سی را به عهده گرفته و در بخش تحقیقات این موسسه مشغول به کار است، از جمله تحلیلگران مسائل ژئوپلیتیکی با تخصص در زمینه‌کالاهایی همچون نفت و گاز به شمار می‌رود. او در این مقاله به سردبیر سی‌ان‌ان مانی گفته است که ایران اکنون وارد یک بازی «بزرگ» در بازار نفت شده است. مت بی‌نیز در تحلیل خود به چالش ایران برای بازگرداندن کمپانی‌های غربی به صنعت نفت خود اشاره کرده است. به گزارش «تعادل»، متیو بی‌از جمله تحلیلگران برجسته
حوزه انرژی است که در شرکت استراتفور مشغول به کار است. این شرکت مجموعه‌یی از تحلیلگران حوزه انرژی در خاورمیانه و سایر نقاط را گرد هم آورده و یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خصوصی دنیا به شمار می‌رود. گزارش سی‌ان‌ان مانی را در ادامه می‌خوانید.
ایران به عنوان کشور تولید‌کننده نفت پس از مدت‌ها انزوای اقتصادی در بدترین موقعیت وارد بازار می‌شود. تحریم‌های دردناکی که توسط غرب علیه ایران گذاشته شده بود برای سال‌ها اقتصاد این کشور را به ویرانی کشاند و نرخ تورم و بیکاری را در این کشور افزایش داد. اکنون بارقه‌یی از امید برای ایران نمایان شده است. توافق تاریخی میان ایران و کشورهای غربی (ایالات متحده امریکا و متحدانش) راه را برای برداشتن تحریم‌ها علیه ایران باز کرده است. اگر این توافق مورد تایید واقع شود، ایران می‌تواند نفت خود را به کشورهای غربی صادر کند و درآمدهای نفتی که به‌شدت به آنها نیاز دارد را دوباره به دست بیاورد. اما نکته اینجاست که بهای نفت به‌شدت سقوط کرده و ممکن است مدت‌ها در این وضعیت باقی بماند. بهای شاخص نفت خام امریکا در روز پنجشنبه به 41 دلار و 21 سنت در ازای هر بشکه رسید. این قیمت کمترین میزان بهای نفت دبلیوتی‌آی از اوایل سال 2009 تاکنون به شمار می‌رود و نسبت به ماه ژوئن سال گذشته 60درصد کمتر است. این کاهش شدید بهای نفت به تمام کشورهای صادرکننده نفت خام در دنیا آسیب وارد کرده است.
اقتصاد ایران از آنجا که سال‌ها در تحریم قرار گرفته بود به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. شاید صادرات جدید نفت خام نتواند پول زیادی برای این کشور با خود به ارمغان بیاورد اما قطعا وضعیت این کشور را نسبت به جایی که اکنون قرار دارد، بهتر خواهد کرد.
در هر شرایطی ایران نفت بیشتری را تولید خواهد کرد چرا که باید درآمد از دست رفته خود در این مدت را جبران کند.
هلیما کرافت رییس موسسه سرمایه‌گذاری آربی‌سی و تحلیلگر حوزه انرژی می‌گوید: «ایران وارد بازی بزرگی شده است. آنها با نوعی احساس انتقام به بازار باز خواهند گشت.»
ایران به قیمت بالای نفت نیاز دارد
یکی از مشکلات ایران، بودجه است. بر اساس تحلیل داچ بانک در سال 2014، ایران برای اینکه بودجه خود را تراز کند به نفت 130دلاری یا حتی بیشتر نیاز دارد. این میزان بسیار بیشتر از قیمتی است که در فهرست بودجه روسیه، عربستان‌سعودی و حتی کشورهای کوچک‌تر نظیر کویت و امارات متحده عربی وجود دارد. یکی از دلایلی که ایران به قیمت بیشتر نفت نیاز دارد، این است که این کشور دومین کشور پرجمعیت منطقه به شمار می‌رود و هزینه برنامه‌های اجتماعی آن بسیار بالاست.
اما اضافه کردن نفت به بازار جهانی نفت خام در حالی که قیمت‌ها به دلیل مازاد عرضه به کمترین میزان خود در 6سال گذشته رسیده است، می‌تواند اوضاع را از این بدتر کند. همین حالا هم با چنان مازاد عرضه‌یی مواجه هستیم که برای کشاندن بهای نفت به پایین‌ترین سطح ممکن کافی است. ایران تنها به این مازاد عرضه اضافه خواهد کرد.
کرافت می‌گوید: «تصور ما این است که بازار نفت چند هفته بد و دردناک را در پیش خواهد داشت.» البته آینده در ایران به صورت کلی روشن‌تر به نظر می‌آید. واضح است که ایران بدون تحریم‌ها بهتر از ایران با تحریم‌ها خواهد بود و مهم نیست که این نفت در کجا معامله می‌شود. برداشته شدن تحریم‌ها بدون شک کمک بزرگی به اقتصاد این کشور خواهد کرد.
لازم است به خاطر داشته باشیم که ایران بیش از نفت و گاز است. این کشور نسبت به بسیاری از رقبای خود اقتصاد گوناگون‌تری دارد. بخش‌هایی نظیر بهداشت و سلامت، اقتصاد و تولید در دوران پس از تحریم‌ها شرایط بهتری خواهند داشت.
نفت ارزان می‌تواند سرمایه‌گذاری
در میدان‌های نفتی را ارتقا ببخشد
اما نفت ارزان می‌تواند سرگیجه‌های جدی برای ایران به همراه داشته باشد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از فیلیپ چلادک تحلیلگر نفتی بلومبرگ، بیش از نیمی از میدان‌های نفتی ایران 70 سال سن دارند.
این میدان‌های پیر برای اینکه خوب عمل کنند باید ارتقا داده شوند. به همین دلیل است که تحلیلگران نسبت به ادعای ایران مبنی بر افزایش یک میلیون بشکه‌یی میزان تولید نفت پس از برداشته شدن تحریم‌ها مشکوک هستند. مت بی‌تحلیلگر ژئوپلیتیک شرکت استراتفور می‌گوید: «آنها به سرمایه‌گذاری در میدان‌های جدید نیاز دارند. در شرایط فعلی آنها به پول نقد نیاز دارند مثل همه.»
اما شاید ایران نتواند زیاد روی شرکت‌های بزرگ غربی برای به روزرسانی این میدان‌ها حساب باز کند چرا که این شرکت‌ها خودشان تا بدین‌جا هم به دلیل کاهش شدید بهای نفت با مشکل مواجه شده‌اند. شاید غول‌های نفتی به این نتیجه برسند که سرمایه‌گذاری در کشوری مثل ایران با این شرایط قیمت نفت ریسکی و پر خطر است و ارزش چندانی ندارد. بی‌می‌گوید: «این مساله می‌تواند به ایران بسیار لطمه بزند.»
دیگر تحلیلگران معتقدند شرکت‌های انرژی نمی‌توانند در برابر سلطه ایران بر منطقه که 9درصد از ذخایر اثبات‌شده نفتی خاورمیانه و 18درصد از ذخایر گازی آن را در اختیار دارد، مقاومت کنند. شرکت‌های نفتی اصلی اروپایی نظیر رویال داچ‌شل و انی در سال جاری با مقامات ایرانی دیدار کردند و درباره برنامه‌های تجاری این کشور گفت‌وگو کردند.
برخی نیز اعتقاد دارند که عربستان‌سعودی با پایین نگهداشتن بهای نفت تلاش می‌کند در کارهای ایران به عنوان رقیب دیرینه خود در منطقه اختلال ایجاد کند. دیوید کوتوک رییس موسسه سرمایه‌گذاری کامبرلند ادوازر می‌گوید: «بهترین سلاح سعودی‌ها بهای پایین نفت است. آنها آن‌قدر ذخایر ارزی دارند که فعلا می‌توانند در این شرایط دوام بیاورند.»
