بر اساس اعلام رییس سازمان بورس و اوراق بهادار قرار است یک شاخص جدید به فرابورس اضافه شود؛ به نظر می‌رسد که شاخص‌های جدید بتوانند وضعیت بهتری از معاملات فرابورس به نمایش بگذارند اما مساله اصلی اینجاست که در شرایط فعلی ایجاد دو شاخص جدید ضروری بود؟
در حال حاضر بازار سرمایه، شفاف‌ترین بازار است و اضافه‌شدن سه شاخص جدید به فرابورس می‌تواند اعتماد سهامداران را بیش از گذشته جلب کند. در حال حاضر آمار معاملات بازار پایه فرابورس روی شاخص محاسبه نمی‌شود و اضافه شدن شاخص جدید می‌تواند کلیت بازار را بیش از گذشته شفاف کند و این شفافیت نیز به افزایش اعتماد سهامداران کمک خواهد کرد.
مجید عشقی اظهار کرد: مطابق برنامه‌ریزی صورت گرفته، مصوبه لازم برای محاسبه و انتشار سه شاخص جدید در بازار فرابورس، از کمیته شاخص اخذ شد.
عشقی تشریح کرد: مطابق آخرین تصمیماتی که در کمیته شاخص اتخاذ شده، مقرر شد، محاسبه و انتشار سه شاخص هم وزن، کل قیمت و هم‌وزن قیمت در بازار فرابورس اجرایی شود. با توجه به لزوم تمهیدات فنی، این تصمیم به‌طور تقریبی طی روزهای آتی عملیاتی شده و سه شاخص مذکور به صورت عمومی در وب‌سایت مدیریت فناوری منعکس و منتشر خواهد شد.
وی با اشاره به ضرورت تنوع شاخص‌ها در بازار سرمایه، بیان کرد: در بازار فرابورس تنها یک شاخص (شاخص کل فرابورس) وجود داشت اما با محاسبه و انتشار شاخص‌های جدید، فعالان می‌توانند با سنجه‌های بیشتری بازار فرابورس را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهند. به دلیل تمرکز و ناهمگن بودن ارزش بازار ناشران حاضر در فرابورس، نیاز دسترسی به شاخص‌های متنوع‌تر از جنس شاخص‌های هم وزن وجود داشت که با تصمیم کمیته شاخص، این اتفاق رخ داد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح کرد: فرمول و مفهوم شاخص‌های جدید فرابورس، مشابه شاخص‌های نظیر خود در بورس تهران است.
شاخص هم‌وزن چیست؟
شاخص کل نشان‌دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. به‌طور کلی شاخص کل نشان‌دهنده وضعیت سهام شرکت‌های بزرگ و با ارزش بازار است و در مقابل شاخص هم‌وزن سهام‌های کمی ضعیف‌تر را نشان می‌دهد و اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.
یکی از ویژگی‌های جدید شاخص هم‌وزن؛ روند و بازدهی شاخص هم وزن بر مبنای بازدهی اکثریت سهام بورسی است، نه تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ و دارای ارزش بازار بالا. در محاسبه شاخص هم وزن، همه شرکت‌ها وزن برابری دارند. به‌طور کلی میزان نوسان شاخص هم‌وزن کمتر از نوسان شاخص کل است. وقتی شاخص هم‌وزن در روند صعودی قرار می‌گیرد به این معناست که بیشتر شرکت‌های کوچک بازار سرمایه در روند صعودی قرار دارند.
شاخص کل قیمت بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. در واقع اگر شاخص کل بدون در نظر گرفتن سود ناشی از سرمایه‌گذاری سهامداران لحاظ شود، شاخص قیمت به دست می‌آید بنابراین شیوه محاسبه این شاخص کاملا مشابه شاخص کل است ولی سود سهام در آن در نظر گرفته نشده است. شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شود.
کاربرد سه شاخص چیست؟
اضافه کردن شاخص جدید به فرابورس می‌تواند به نفع بازار سرمایه تمام شود؛ چرا که در حال تمامی سهام در شاخص فرابورس محاسبه نمی‌شود و با ایجاد شاخص‌های جدید می‌تواند وضعیت تمام بخش ونمادهای بازار را نمایان کند و به نوعی اعتماد سهامداران را نسبت به کلیت بازار سرمایه افزایش دهد. به نظر می‌رسد با افزایش شفافیت در معاملات، شاهد ورود نقدینگی جدید و افزایش اعتماد سهامداران به کلیت بازار سرمایه باشیم. یک کارشناس بازار سرمایه نیز در این خصوص گفت: « در حال حاضر سهام بازار پایه روی شاخص محاسبه نمی‌شوند و با توجه به وضعیت و حجم معاملات این بازار شاید به دنبال اضافه کردن بازار پایه به شاخص هستند.اضافه کردن شاخص جدید می‌تواند روند معاملات را تغییر دهد و شفافیت بیشتری به بازار تزریق کند.»
خسارت 100 هزار میلیاردی به سهامداران بورس
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نامه‌ای به رییس شورای رقابت با بیان اینکه تصمیمات خلق‌الساعه و بدون هماهنگی موجب ایجاد نااطمینانی در اقتصاد و توزیع رانت می‌شود، اعلام‌کرد: نامه شورای رقابت باعث افت ۲۵ هزار واحدی شاخص بورس و ضرر ۱۰۰ هزار میلیاردتومانی سهامداران شد.
مجید عشقی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نامه‌ای به سیدمحمدرضا سیدنورانی، رییس شورا و مرکز ملی رقابت ضمن تاکید بر زیان ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی سهامداران در پی انتشار بدون هماهنگی نامه رییس شورای مذکور، خواستار برگزاری جلسه‌ای مشترک با حضور برخی از اعضای شورای عالی بورس و شورای رقابت، برای بررسی ادامه عرضه خودرو در بورس کالا شد.
وی در این نامه گفته است: سیاست‌های ناکارآمدی مانند قیمت‌گذاری دستوری و قرعه‌کشی در طول سال‌های گذشته موجب زیان انباشته در صنعت خودروسازی، بدهی بانکی گسترده، ورشکستگی در زنجیره تولید و رواج دلالی و سفته بازی در بازار خودرو شده است. عشقی ادامه داد: کوچک‌ترین اشتباه در سیاست‌گذاری و بازگشت به مسیر ناصواب گذشته علاوه بر آسیب جدی به صنعت خودروسازی، تاثیر منفی بر بازار سرمایه و نظام بانکی نیز وارد می‌کند.
رییس سازمان بورس در این نامه اعلام کرده است: از این منظر و در یک رویکرد تحولی و در راستای اصلاح ساختاری این صنعت، شورای عالی بورس که متشکل از وزیر امور اقتصادی و دارایی، نماینده دادستانی، رییس کل بانک مرکزی و نمایندگان مجلس و بخش خصوصی است با مساعدت رای مثبت وزیر صنعت معدن و تجارت، عرضه خودرو در بورس کالا را بررسی و به تصویب رسانده است.
وی همچنین گفته است: پس از گذشت مدت کوتاهی از این تصمیم شاهد تاثیر مثبت آن بر صنعت خودروی کشور هستیم که در صورت تداوم و با تکمیل سایر شرایط نظیر عرضه خودروی وارداتی، افزایش تولید و بالتبع افزایش عرضه و عرضه منظم از سوی خودروسازان، قطعا شاهد تعادل در بازار خودروی کشور خواهیم بود.
عشقی تاکید کرده است: از دیگر آثار مثبت این تصمیم دسترسی منصفانه عموم خریداران واقعی در گستره مناطق جغرافیایی کشور است، استفاده از ابزارهای رسیدگی به شکایات در بازار سرمایه اطمینان‌بخش رعایت حقوق مصرف‌کنندگان بوده و الزام به تحویل به موقع خودروها موجب رضایت مشتریان شده است. رییس سازمان بورس افزود: یکی از مصادیق آسیب در اقتصاد تصمیمات
خلق الساعه و بدون هماهنگی با ذینفعان بازار است که موجب نااطمینانی در اقتصاد و توزیع رانت می‌شود. نامه جنابعالی در همان لحظات ابتدایی انتشار (ساعت ۱۱ صبح) موجب افت ناگهانی قیمت در صنعت خودرو و ساخت قطعات و در ادامه بازار، باعث منفی شدن جو عمومی بازار سرمایه شد. وی اعلام کرد: اثر این خبر به گونه‌ای بود که شاخص کل بورس اوراق بهادار براساس قیمت‌های لحظه‌ای با افت قابل ملاحظه ۲۵ هزار واحدی مواجه شد و این جو منفی برای روز بعد نیز ادامه یافت. عشقی افزود: همچنین ارزش بازار سرمایه به واسطه تأثیر مستقیم این خبر در همان روز نزدیک به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افت و ضرر قابل توجهی به دارایی سرمایه‌گذارانی که به مصوبات پیشین اعتماد کرده بودند وارد کرد.
رییس سازمان بورس خاطرنشان کرد: بدیهی است اعلام سیاست‌های بازار قبل از تصمیم‌گیری نهایی، عدم هماهنگی نهادهای عالی تصمیم‌گیری پیش از مداقه لازم و تصمیم‌گیری قطعی به نحوی که کلیه جوانب امر در نظر گرفته نشود، در نهایت به ضرر نظام حکمرانی خواهد بود.
وی در ادامه این نامه گفته است: تصمیم دولت سیزدهم در راستای اصلاح بازار خودرو در بستر بورس کالا نیازمند حمایت همه دستگاه‌ها جهت پیاده‌سازی این مهم می‌باشد و صد البته نیازمند هم افزایی دستگاه‌های متولی در این خصوص است؛ لذا خواهشمند است با توجه به رسانه‌ای شدن مخالفت برخی از اعضای شورای رقابت با نامه
فوق الذکر و همچنین تبعات بسیار منفی در بازار سرمایه و بازار خودروی کشور، دستور فرمایید تا نهایی شدن موضوع بازبینی دستورالعمل‌های بازار خودرو در آن شورا، از اظهارنظر در این خصوص ممانعت به عمل‌آید و به منظور بهره‌مندی از همفکری و اتخاذ تصمیمات بهتر، دعوت می‌شود طی جلسه‌ای مشترک با حضور برخی از اعضای شورای عالی بورس و شورای رقابت، موضوعات کارشناسی مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. عشقی در پایان اعلام کرده است: لازم به ذکر است تجربه همکاری‌های گذشته در بازار کالاهای مختلف نشان می‌دهد، استفاده از ابزارهای موجود در بازار سرمایه بهترین گزینه برای مدیریت انحصار، حذف رانت و ایجاد دسترسی منصفانه به بازارها برای مصرف‌کنندگان است.
