گروه اقتصاد کلان |
آمارهای رسمی نشان می‌دهد که روند نرخ تورم ماهانه کشور در آذر ماه کاهش یافته و به 2.6 درصد رسیده هر چند که برای مهار تورم 2.6 درصد برای یک ماه عددی بزرگ است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این شاخص عمدتا به دلیل رشد قیمتی کالاهای خوراکی علی الخصوص در گروه گوشت‌های قرمز، سفید و ماهی‌ها حاصل شده است. طبق اطلاعات مرکز آمار گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آن تنها در یک ماه اخیر (آذر نسبت به آبان) 7.6 درصد افزایش داشته است. گوشت قرمز و گوشت ماکیان نیز نسبت به ماه آبان 7.3 درصد و گوشت ماهی‌ها و صدف‌داران هم به میزان 10 درصد رشد داشته است. به گزارش «تعادل» مرکز آمار ایران شاخص قیمت مصرف‌کننده آذر ماه ١٣٩٧ را منتشر کرد. بر اساس جداول منتشر شده نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آذر ماه ١٣٩٧ به ١٨,٠ درصد رسیده است. این در حالی است که نرخ تورم دوازده ماهه آبان‌ماه به 15.6 درصد رسیده بود و طی این یک ماه با 2.4 واحد درصد افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که افزایش‌های جهشی نرخ‌های ماهانه و نقطه به نقطه نیز دارد در تورم متوسط نمود پیدا می‌کند. روند نرخ‌های تورم ماهانه غیرمتعارف و جهشی از تیر ماه امسال آغاز شد؛ زمانی که این شاخص به 4.4 درصد را به ثبت رساند و در ماه‌های بعدی تداومی شدیدتر یافت بطوری که در مرداد به 5.2 درصد و در ماه آخر تابستان به 5.4 رسید. این روند صعودی در ماه اول پاییز به چنان اوجی رسید که می‌توان آن را یکی از تورمی‌ترین ماه‌ها در ربع قرن اخیر به حساب آورد. در این ماه نرخ تورم ماهانه به 7.1 درصد رسید. هر چند که این روند صعودی در تورم ماهانه در آبان و آذر ادامه نیافته و شاهد نزول چندپله‌ای آن بوده‌ایم اما با این حال باز هم نرخ‌های 2.6 درصدی که برای این دو ماه به ثبت رسیده است، تورم بالایی محسوب می‌شود.
همزمان با شکل‌گیری تورم‌های جهشی ماهانه در این ماه‌ها که از نظر کارشناسان متاثر از دو عامل تلاطمات ارزی در بازار و رشد حجیم نقدینگی بوده است، نرخ تورم نقطه به نقطه افزایش یافت. این شاخص که مقایسه‌ای بین یک نقطه زمانی ثابت با نقطه‌ای مشابه در گذشته است (در اینجا یک ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل) در تیر ماه به 13.8 درصد و در مرداد ماه به 19.3 درصد رسید. شهریور، مهر و آبان ماه امسال هم به ترتیب نرخ‌های تورم نقطه به نقطه 25.7، 32.8 و 34.9 درصد را تجربه کرد. آمارهای جدید هم نشان می‌دهد این شاخص در آذر ماه به 37.4 درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور بطور میانگین ٣٧,٤ درصد بیشتر از آذر ١٣٩٦ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند که نسبت به این اطلاع در ماه قبل (٣٤,٩ درصد) ٢.٥ واحد درصد افزایش یافته است.
در شاخص متوسط هم به دلیل لختی بالای آن تغییرات را با وقفه طولانی‌تر بروز داد. در سه ماه تابستان این شاخص به ترتیب ماه‌ها 8.7، 9.7 و 11.3 درصد بود و همین روند تغییرات صعودی تدریجی تا زمان کنونی ادامه یافته و به نظر می‌رسد تا سال دیگر هم ادامه یابد. مهر و آبان ماه نرخ‌های تورم متوسط 13.4 و 15.6 درصد را تجربه کردیم. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آذر ماه هم به ١٨.٠ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (١٥,٦ درصد) ٢.٤ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.
خوراکی‌ها همچنان رشد قیمت دارند
بر اساس گزارش مرکز آمار شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٤,٨ درصد و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» ١.٦ درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییرات قیمت در ماه جاری نسبت به آذر ماه ١٣٩٦ برای این دو گروه به ترتیب ٥٣.٩ و ٣٠.٩ درصد است. در ماه جاری اکثر بخش‌های زیر مجموعه شاخص کل با افزایش قیمت همراه بوده‌اند. در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل به ترتیب مربوط به گروه «گوشت» (انواع ماهی، گوشت گوسفند، گوشت گاو و گوشت مرغ)، گروه سبزیجات (بادمجان، فلفل دلمه، کدو سبز، پیاز و گوجه فرنگی)، گروه «شیر، پنیر و تخم مرغ» (شیر پاستوریزه، خامه پاستوریزه)، گروه «میوه و خشکبار» (کشمش پلویی، خرما، پسته، سیب، انگور، هندوانه)، گروه «محصولات خوراکی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» (سس گوجه فرنگی، سرکه، لیمو عمانی) و گروه «آشامیدنی‌ها» (قهوه) است. طبق اطلاعات مرکز آمار گوشت قرمز و سفید و فرآورده‌های آن تنها در یک ماه اخیر (آذر نسبت به آبان) 7.6 درصد افزایش داشته است. گوشت قرمز و گوشت ماکیان نیز نسبت به ماه آبان 7.3 درصد و گوشت ماهی‌ها و صدف‌داران هم به میزان 10 درصد رشد داشته است. مطابق این آمارها یکی دیگر از گروه‌های خوراکی که همچنان با سرعت در حال افزایش قیمت است، گروه سبزیجات است که در این یک ماه 8.6 درصد رشد کرده است. سه گروه «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» و «نان و غلات» و «میوه و خشکبار» هم جزو رشدهای بالا در این جداول است که به ترتیب 5.6، 5.2 و 4.6 درصد افزایش داشته‌اند. تورم نقطه به نقطه گروه‌های یاد شده همگی بالای 50 درصد است که بالاترین آنها مربوط به میوه‌ها و ماهی‌ها می‌شود که به ترتیب 78 و 79 درصد تورم داشته‌اند.
در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» نیز گروه «مبلمان، لوازم خانگی و نگهداری معمول آنها» (انواع شوینده‌ها) با 4.7 درصد و گروه «پوشاک و کفش» با 3.2 درصد و گروه «حمل و نقل» (لوازم یدکی و انواع خودرو) با 1.9 درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. در مقابل در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل گروه«دخانیات» کاهش قیمت داشته است و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات»، اقلام گوشی تلفن همراه، تجهیزات رایانه و طلای ١٨ عیار نسبت به ماه قبل کاهش قیمت داشته‌اند.هرچند قمیت دخانیات در این ماه 3.3- درصد کاهش یافته است، اما نسبت به سال گذشته بیشترین تورم را در بین تمام گروه‌ها داشته است. طبق آمارهای مذکور نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه 147 درصد شده است.
تورم روستاها بیشتر از شهرها
مرکز آمار آمارهای مربوط به شاخص قیمت مصرف‌کننده را در سه سطح کشوری، شهری و روستایی محاسبه می‌کند. آنچه تاکنون در رابطه با تغییرات قیمتی کالاها گفته شد مربوط به کل کشور بود. در ادامه دو سطح شهری و روستایی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. مطابق گزارش مرکز آمار کشور شاخص قیمت کل برای خانوارهای شهری کشور در آذر ماه ١٣٩٧ به عدد ١٥١,٠ رسیده که نسبت به ماه قبل ٢.٥ درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل ٣٦,٩ درصد است که نسبت به ماه قبل (٣٤,٥ درصد) ٢.٤ واحد درصد افزایش داشته است.
همچنین شاخص قیمت کل برای خانوارهای روستایی کشور در آذر ماه ١٣٩٧ به عدد ١٥٥,٣ رسید که نسبت به ماه قبل ٣.٠ درصد افزایش نشان می‌دهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل ٣٩,٩ درصد است که نسبت به ماه قبل (٣٧,٣ درصد) ٢.٦ واحد درصد افزایش داشته است.
بنابراین آمارهای مذکور نشان می‌دهد که نرخ تورم در روستاها شدت بیشتری نسبت به شهرها دارد. آمارهای ماهانه این موضوع را نشان می‌دهد که کاهش‌های ماهانه در روستاها کمتر بوده است. این موضوع به دلیل آن است که روستاها به دلیل درآمد کمتر سهم بیشتری از هزینه‌ها را به مصرف کالاهای خوراکی اختصاص می‌دهد و از آنجایی که نرخ تورم در این گروه کالایی بیشتر و همچنان در حال افزایش است بنابراین نرخ تورم روستاها و مناطق فقیر بیشتر از شهرها می‌شود.
با این حال آمارها نشان می‌دهد که این موضوع در سطح دهک‌ها اتفاق نیفتاده است. یعنی به جای اینکه دهک‌های پایین‌تر (کم‌درآمدها) تورم بیشتری را تجربه کنند، برعکس دهک‌های بالایی کشور تاحدودی با تورم بیشتری روبه رو بوده‌اند. دامنه تغییرات نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آذر ماه ١٣٩٧ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ١٧,١ درصد برای دهک اول تا ١٩.٥ درصد برای دهک دهم است. اتفاق مذکور به این دلیل رخ داده است که رشد قیمت‌ها در گروه‌های خوراکی‌ای بوده که بیشتر در دهک‌های بالایی مورد مصرف قرار می‌گیرند. آمار تورم ماهانه گروه ماهی و صدف‌ها موید این موضوع است.
