گروه اقتصاد کلان|
بازار ورم کرده ارز بالاخره وارد فاز کاهشی شد و اندکی از فشار روانی ایجاد شده در جامعه را تخلیه کرد. اکنون انتظار خانوارها بر این است که ترکیدن حباب در نرخ دلار سریعا تاثیر خود را روی قیمت کالاهای مصرفی نشان دهد؛ کالاهایی که رشد شدید آنها در دو ماه گذشته موجب تنزل شدید قدرت خرید و رفاه اقشار جامعه علی‌الخصوص حقوق و دستمزدبگیران شده بود.هادی حق شناس در زمینه تاثیر کاهش قیمت دلار بر قیمت دیگر کالاها می‌گوید: با کاهش قیمت دلار یک ریزش قیمت در کالاهای مصرفی خواهیم داشت چراکه قیمت این کالاها هم مانند قیمت دلار حباب بوده است.
به گزارش «تعادل» اقتصاد کشور بعد از مقاطعی که با رشد قیمت ارز مواجه بود، این سیر صعودی در دو روز گذشته تغییر مسیر داد و بازارهای ارز و طلا شاهد ترکیدن حباب‌ها شد. رشد چندصد درصدی نرخ دلار که موجب افزایش قیمت در تمام بازارها و صعود شاخص قیمت مصرف‌کننده شده بود حالا با سقوطی چشم گیر مواجه شده و اثر روانی سنگین خود را از روی مناسبات اقتصادی برمی‌دارد. سوالی اصلی‌ای که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا ترکیدن حباب در بازار ارز باعث خواهد شد که قیمت‌ها در بازارهای دیگرعلی الخصوص کالاها و خدمات مصرفی کاهش یابد؟علی الخصوص اینکه بطور متعارف در اقتصادها گرایش رشد و چسبندگی قیمت‌ها از قدرت بیشتری برخوردار است. این موضوع در زمینه کالاهای ساخت داخل که از نرخ ارز تاثیری نمی‌گیرند و در مدت دو ماه اخیر با افزایش قیمت مواجه شدند، وضع به چه منوال خواهد بود؟
هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی در این زمینه معتقد است که چون قیمت دلار حبابی بوده، ترکیدن این حباب موجب سقوط قیمت‌ها در تمام بازارهایی خواهد شد که قبلا متاثر از آن بودند. حق شناس در گفت‌وگو با «تعادل» با توضیح مفهوم چسبندگی قیمت‌ها گفت در ما یک بحث به عنوان چسبندگی قیمت‌ها در اقتصاد داریم، اگر قیمت یک کالا چندین ماه روی یک رقم ثابت بماند، حتما اثر ماندگار خواهد داشت و پس از کاهش عمومی قیمت‌ها ممکن است قیمت آن کالا با شیب بسیار ملایم‌تری نسبت به سایر کالاها کاهش یابد.
وی ادامه داد: اما قاطعانه باید گفت قیمت دلار بالای 17 هزار تومان یا حتی بالای 15 هزار تومان پس از ریزش قیمتی هفته گذشته نمی‌تواند روی افزایش قیمت‌ها اثرگذار باشد به بیان دیگر قیمت دلار بالای 15 هزار تومان شوک‌های آنی و گذرا بر روی قیمت‌ها داشت. آنچه می‌توان روی قیمت کالاها اثر ماندگار داشته باشد، قیمت دلار بعد از 13 آبان ماه خواهد بود. این کارشناس اقتصادی افزود: بنابراین با کاهش قیمت دلار یک ریزش قیمت در کالاهای مصرفی خواهیم داشت چراکه قیمت این کالاها هم مانند قیمت دلار حباب بوده است. اگر تا پایان مهر ماه قیمت دلار حدود 10 هزار تومان باشد حتما شاخص قیمت ماهانه کالاهای مصرفی که در شهریور به عدد بی‌نظیر 6.5 درصد رسید، در مهر ماه کاهش می‌یابد.
گزارش بانک مرکزی از تورم ماهانه مرداد و شهریور نشان می‌دهد که در این دو ماه نرخ تورم به شکل کم نظیری رشد کرده است. بر اساس این آمارها تورم ماهانه مرداد ماه 5.5 و در شهریور به 6.1 درصد رسید. تورم 6.1 درصدی شهریور رکورد تورم ماهانه 23 سال گذشته را زد. شاخص بهای مصرف‌کننده تغییرات قیمتی در بازار مصرف خانوارها را می‌سنجد و افزایش شدید قیمت در این بازار تنها به رشد قیمت ارز منتسب می‌شد.بسیاری از کالاها و خدمات سبد مصرفی خانوارها اقلامی هستند که در داخل تولید می‌شوند اما با این حال نرخ ارز تاثیر روانی خود را بر قیمت آنها منتقل و موجب افزایش شدید آنها در یک دوره کوتاه‌مدت شد.
هادی حق‌شناس در پاسخ به این سوال که آیا اکنون باید منتظر ترکیدن حباب‌ها در بازار کالاها باشیم، پاسخ داد: انتظار این است که این کالاها تا 13 آبان‌ها کم‌کم تخلیه شوند.
وی در زمینه رشد قیمت کالاهای بومی و تاثیر کاهش قیمت دلار بر آنها نیز گفت: رشد قیمتی این کالاها به دلیل رشد حباب‌ها بوده است. حباب واقعی در کالاهای وارداتی شکل گرفته بود و اکنون پیش از هرچیزی باید قیمت این کالاها تخلیه شود، یعنی به عبارت دیگر کالاهایی مانند تخم مرغ، رب گوجه فرنگی، نان و میوه متاثر از دلار شدند اما این تاثیر غیرواقعی و روانی بود و اکنون باید با کاهش قیمت دلار این کالاها نیز کاهش پیدا کنند.
حق‌شناس درباره چشم‌انداز اقتصاد کشور بعد از اجرای تحریم‌ها نیز گفت: بعد از 13 آبان ماه انتظار این است که دیگر شاهد شوک جدیدی نباشیم؛ با اینکه در این تاریخ تحریم‌های امریکا به صورت رسمی به اجرا درمی‌آید اما چون تاثیرات روانی و واقعی تحریم‌ها تا این زمان در اقتصاد ایران تخلیه می‌شود بعید به نظر می‌رسد که دیگر بعد از 13آبان شاهد شوک دیگری در اقتصاد ایران باشیم، به ویژه اینکه اتحادیه اروپا قرار است نفت ایران را بخرد و به 28 کشور اتحادیه اروپایی که ایران با آنها تجارت کالایی دارد، صادر کند، با این اتفاق انتظار می‌رود که حداقل 30 درصد اقتصاد ایران رسما از دلار خلاص پیدا کند.
به بیان حق‌شناس دلایل اصلی کاهش قیمت دلار در دو روز گذشته را می‌توان در سه بخش تقسیم‌بندی کرد: 1- اقدام مالی اتحادیه اروپا، 2- اقدام بانک مرکزی و ورود این نهاد به بازار و 3- انرژی مثبت سیاسی حاصل از سفر رییس‌جمهوری به نیویورک.
وی همچنین گفت: فضای مثبت نه به خرید که در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شد، باعث کاهش قیمت ارز و طلا شد. اگر این اقدامات بر روی بازار خودرو هم انجام شود، مطمئنا شاهد کاهش قیمت خودرو هم خواهیم شد.
