عراقچی: موافقت شده اکثر افراد تحریم شده از فهرست تحریم‌ها خارج شوند
اولیانوف: هدف به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام طی سه هفته آینده است
زهرا سلیمانی| «توافق شده تا اکثر افراد تحریم شده از فهرست تحریم‌ها خارج شوند.»این عبارات مهم‌ترین خبری بود که روز گذشته عراقچی آن را رسانه‌ای کرد. در کشاکش برخوردهای سیاسی و جناحی برخی افراد و جریانات داخلی با مردان دیپلماسی کشور، مذاکره کنندگان ایرانی یکی از حساس‌ترین پرونده‌های پیش روی کشور را بر اساس دستور کار مشخص پیگیری کردند. پرونده‌ای که تحقق آن بخش قابل توجهی از مشکلات اقتصادی و ارتباطی پیش روی کشور را حل و فصل خواهد کرد و ایران را به صحنه اقتصاد جهانی باز می‌گرداند. در این میان این دور از مذاکرات از سوی مقامات آمریکایی « گامی رو به جلو»، از منظر اروپاییان «پیشرفت‌های متوسط» و از جانب روس‌ها « دریچه‌ای به سمت توافقات پایدار احتمالی» تحلیل و تفسیر شد. بر اساس اعلام مذاکره کنندگان ایرانی، گفت‌وگوها به مرحله نگارش متن نهایی رسیده و چنانچه دو طرف بر روی یک متن واحد به توافق برسند، این متن واحد، می‌تواند روح تازه‌ای در پیکره برجام بدمد. دیروز عراقچی از آخرین توافقات در مذاکرات وین خبر داد و اعلام کرد: « بحث‌ها روشن‌تر، فاصله‌ها دقیق‌تر و اختلاف‌ها شفاف‌تر شده است .» عراقچی همچنین تاکید کرد: «شکل توافق قطعا براساس مواضع قطعی نظام خواهد بود و تردیدی در آن نیست.»اشاره دیپلمات ارشد کشورمان، متوجه برخی فضاسازی‌های داخلی است که بر اساس آن اعلام می‌شود، تیم مذاکره کننده ایرانی بدون هماهنگی با هرم اصلی تصمیم سازی‌های نظام، گفت‌وگو با کشورهای مقابل را دنبال می‌کند. بر همین اساس طرف‌های مذاکره کننده برای سبک سنگین کردن نهایی متن، باز هم راهی پایتخت‌هایشان خواهند شد تا بعد از بحث و تبادل نظر ادامه گفت‌وگوها در روز جمعه دنبال شود. اما مهم‌ترین اظهارنظر در خصوص ضرورت برجام، نه در گراند هتل وین، بلکه کیلومترها آنسوتر در تهران از سوی علی اکبر صالحی رسانه‌ای شد. صالحی در یک گفت‌وگوی مجازی با اشاره به مشکلاتی که کشور قبل از امضای برجام در بخش‌های اقتصادی، نفتی، بانکی و...با آن دست به گریبان بود از تخریب کنندگان برجام خواست به یاد داشته باشند اقتصاد ایران به دلیل سوءمدیریت‌های قبلی با چه شرایطی قبل از امضای برجام مواجه بود. یادآوری که بعید است، با توجه به رویکردهای سیاسی و جناحی که منتقدان برجام دنبال می‌کنند، چندان کارگر باشد.
آغاز نگارش متن نهایی توافق
حدود ساعت 8و 10دقیقه عصر و در شرایطی که اکثر ایرانیان مهیای صرف افطاری در هجدهمین روز ماه رمضان بودند، سیدعباس عراقچی نخستین چهره‌ای بود که بعد از پایان نشست مشترک کمیسیون برجام ابعاد و زوایای گوناگون این نشست را رسانه‌ای کرد. بر اساس یک قانون نوشته در مذاکرات وین، نخستین اظهارنظرها در خصوص نشست‌ها از سوی مقامات ایرانی انجام می‌شود و پس از آن سایر طرف‌ها نیز مبتنی بر این دستور کار با انتشار توئیت و گفت‌وگوهای رسانه‌ای ارزیابی‌های خود را در خصوص مذاکرات مطرح می‌کنند. عراقچی اما در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آمریکایی‌ها گفته‌اند بخش‌هایی ازتحریم‌ها را لغو خواهند کرد و آیا ایران این موضع را قبول دارد، اظهار کرد: اگر دو طرف مواضع یکدیگر را قبول داشتند که نیازی به مذاکره نبود . مذاکره در خصوص همین اختلاف نظرهایی است که وجود دارد . این دیپلمات ارشد کشورمان، با بیان اینکه این قدر مذاکره می‌کنیم که این مواضع به هم نزدیک شود و خواسته‌های ما مبتنی بر مواضع قطعی نظام تامین شود، تصریح کرد: اگر تأمین شود، توافق خواهد بود و اگر تامین نشود طبیعی است که توافقی هم در کار نیست.
این دیپلمات کشورمان در ادامه صحبت‌های خود در پاسخ به سوالی در مورد روند رفع تحریم‌ها با توجه به صحبت‌های قبلی وی مبنی که در خصوص رفع تحریم‌های موضوعی تفاهم بیشتری است ولی در مورد رفع تحریم افراد اختلاف نظر بیشتری وجود دارد، اظهار کرد: همانطور که عرض کردم تحریم‌هایی که موضوعی و بخشی هستند مثل تحریم بخش انرژی ایران، تحریم صنعت خودرو، مالی، بانکی، بیمه‌ای و بنادر، براساس توافقاتی که تا الان صورت گرفته است این تحریم‌ها باید برداشته شود و توافق در مورد آنها وجود دارد. در کنار این برخی از اشخاص، افراد و نهادها نیز به صورت خاص مورد تحریم واقع شده‌اند که لیست بلند بالایی است. مذاکرات در مورد این لیست هنوز ادامه دارد. اکثر آنها تا الان موافقت شده که از فهرست تحریم‌ها خارج شوند ولی دیگرانی هستند که هنوز به دلایل مختلف در این فهرست حضور دارند و مذاکره برای این قسمت از کار هنوز ادامه دارد.
عراقچی در مورد نتایج دیروز کمیسیون مشترک برجام گفت: امروز سومین دور مذاکرات انجام شد. امروز تصمیم گرفتیم که مجددا یک توقف بدهیم برای جمع‌بندی از مجموعه بحث‌هایی که انجام شده است. مذاکره در این دور خیلی فشرده بود و در سطوح و قالب‌های مختلف برگزار شد.می‌توانم بگویم که ما الان در مباحث خودمان، مباحث به یک پختگی رسیده است. در مباحث مورد اختلاف و در بخش‌هایی که مشترک هستیم و توافق در مورد آنها وجود دارد. یک مقداری بحث‌ها پختگی پیدا کرده است و یک مقدار روشن‌تر شده است. در واقع الان فاصله‌ها دقیق‌تر شده و اختلاف‌ها روشن‌تر شده است. اما بسیاری از تحلیلگران به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش هستند که گره کار مذاکرات کجاست؟عراقچی در خصوص نقاط پیچیده گفت‌وگوها یادآور شد: در مباحث مسائل هسته‌ای و تحریم‌ها نکات ریز فنی داریم. جزئیاتی داریم که باید در مورد آنها بحث و بررسی دقیق صورت بگیرد. در بسیاری از موارد نقاط مشترک وجود دارد. در برخی از موارد هنوز نقاط اختلاف وجود دارد و نقاط اختلاف الان روشن‌تر شده است. در برخی از حوزه‌ها الان وارد نگارش متن شده‌ایم و این جایی است که اتفاقا کار خیلی آهسته صورت می‌گیرد به این علت که کار روی متن دقت خود را می‌خواهد. با توجه به اینکه در مورد برخی از موضوعات کماکان اختلاف وجود دارد لذا کار به آهستگی پیش می‌رود در عین حال روند رو به جلو است گرچه آهسته است. اگرچه ما هنوز نمی‌توانیم پیش‌بینی کامل کنیم که چه زمانی و به چه شکلی می‌توانیم به توافق برسید ولی شکل توافق قطعا براساس مواضع قطعی نظام خواهد بود و هیچ تردیدی در این نیست. عراقچی خاطرنشان کرد: آنها مواضع خودشان را دارند و نزدیک کردن مواضع کار آسانی نیست. به هر حال ما امروز تصمیم گرفتیم که یک جمع‌بندی از مباحث خودمان داشته باشیم. متونی که مورد مذاکره قرار گرفته یک شکل و جمع‌بندی در مورد آنها صورت بگیرد. هیات‌ها به پایتخت‌های خود خواهند رفت. در پایتخت‌ها این موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد و مجددا جمعه آینده مباحث و مذاکرات را از سر خواهیم گرفت
پیشرفت‌های متوسط اما قابل توجه
دقایقی بعد از اظهارات عراقچی، سایر طرف‌های مذاکره کننده نیز برداشت خود را از مذاکرات رسانه‌ای کردندو نخستین توئیت از این دست را انریکه مورا جانشین بورل دبیر سیاسی سرویس اقدامات خارجی اروپا منتشر کرد و نوشت: کرد که قدرت‌های جهان هفته آینده بار دیگر برای گفت‌وگو با ایران در وین گردهم خواهند آمد. مورا در شمایل جانشین جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا پس از جلسه کمیسیون مشترک برجام در توییتی نوشت: کمیسیون مشترک برجام سومین هفته گفت‌وگوها در وین را به پایان رساندند. پیشرفت‌های متوسطی حاصل شد اما جزئیات بیشتر، پیچیدگی‌های بیشتری را نیز به همراه دارد. ما برای ادامه کارها هفته آینده گردهم می‌آییم. نماینده روسیه در وین از برگزاری دور بعدی مذاکرات کمیسیون مشترک برجام در جمعه این هفته خبر داد. بعد از مورا، نوبت به میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی رسید تا توئیتی با این مضمون منتشر کند: « کمیسیون مشترک برجام نتایج فعلی مذاکرات وین را امروز جمع بندی کرد. شاهد پیش رفت ثابتی هستیم، اگرچه هنوز مسائل حل نشده زیادی باقی مانده است. کمیسیون مشترک برجام دوباره در هفتم مه (جمعه) جلسه خواهد داشت. در این بین، کارشناسان به فعالیت در زمینه متن توافق آتی گفت‌وگو خواهند کرد.» اولیانوف در ادامه نوشت: « چگونه می‌توان وضعیت مذاکرات احیای برجام در وین را ارزیابی کرد؟ برای رضایتمندی خیلی زود است اما برای خوش بینی هوشیارانه و رو به افزایش دلیل داریم. یک موضع‌گیری کلی برای تلاش در جهت نتیجه‌گیری موفقیت آمیز مذاکرات در این سه هفته وجود دارد. خواهیم دید که کارآمد است یا نه.» در نهایت حاضرین در جلسه کمیسیون مشترک برجام آخرین وضعیت رایزنی‌های کارگروه‌های کارشناسی در حوزه‌های لغو تحریم، هسته‌ای و ترتیبات اجرایی را مورد بحث و بررسی قرار دادند. پس از این جلسه هیأت‌ها به پایتخت‌ها باز می‌گردند تا بعد از اخذ آخرین دستورات گفت‌وگوها مجددا از جمعه آینده پی گرفته شود.
نباید فراموش کنیم تحریم‌ها با اقتصاد ایران چه کرد
اما مهم‌ترین اظهارنظر در خصوص احیای برجام را نه مذاکره کنندگانی اریانی در وین و نه دیپلمات‌های ارشد کشورمان مطرح کردند، مهم‌ترین اظهارنظر در خصوص برجام را کیلیومترها آنسوتر از گراند هتل وین، توسط علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان رسانه‌ای شد. صالحی در پاسخ به آندسته از منتقدان برجام که این روزها مدام برجام را در صحنه مناسبات اقتصادی و راهبردی کشور بی اهمیت جلوه می‌دهند و با اشاره به مشکلات تحریمی کشور پیش از حصول توافق برجام از جمله مشکلات در زمینه فروش نفت، دریافت پول نفت و عبور کشتی‌های تجاری، گفت: تحریم‌های فلج‌کننده قبل از برجام را فراموش نکنیم.علی‌اکبر صالحی در ادامه افزود: طوری صحبت نشود که گویا پیش از برجام همه چیز گل و بلبل بوده و صرفا چون آمریکا از برجام بیرون رفت، پس مقصر همه مشکلات برجام است.رییس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: آن زمان در شرایطی بودیم که حتی با عراق هم نمی‌توانستیم مراوده مالی داشته باشیم. هر ۶ ماه صادرات نفت ما ۲۰ درصد کاهش می‌یافت وبرای دریافت پول نفت با مشقت‌های بسیاری روبه‌رو بودیم.
