گروه بورس
بحث سرمایه‌گذاری خارجی از دو منظر امکان تامین مالی بنگاه‌ها و واردات دانش فنی قابل بررسی است اما آنچه امروز بیشتر از هر چیز دیگر برای کشور ما ضرورت دارد انتقال دانش فنی و تکنولوژی است چون از نظر نقدینگی باتوجه به آزاد شدن منابع کشور با محدودیت زیادی رو به رو نخواهیم بود.
امیر هامونی مدیرعامل شرکت فرابورس درخصوص ضرورت سرمایه‌گذار خارجی به سنا گفت: خیلی از بنگاه‌ها و شرکت‌ها بعضا توانستند تکنولوژی خودشان را به روز کنند اما بعضی صنایع که در ایران با هزینه تمام شده بالا به فعالیت خود ادامه می‌دهند شاید با تغییر خیلی جزئی در فرآیند تکنولوژی بتوانند هزینه تمام شده خود را پایین بیاورند و بدین‌ترتیب بهره‌وری را افزایش بدهند. ما از نظر نقدینگی در کشور مشکلی نداریم بلکه مشکل اصلی اینجاست که چطور این نقدینگی وارد بنگاه‌ها شود. اما از آنجایی که سرمایه‌گذار خارجی از صنعتی که در آن قصد سرمایه‌گذاری دارد، شناخت کامل دارد بهتر است این تامین مالی توسط آنها انجام گیرد.
مدیرعامل فرابورس بااشاره به انواع روش‌های سرمایه‌گذاری خارجی گفت: روش‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد اما در گام اول اگر بتوانیم ضرورت حضور سرمایه‌گذار خارجی را برای تامین مالی از طریق ابزارهای بدهی مالی مثل صکوک ارزی ایجاد کنیم، اقدام مناسبی صورت گرفته است. هم‌اکنون خیلی از طرح‌های ما برای واردات ماشین و دانش فنی نیاز به ارز دارند. سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند این ارز را وارد کشور کند و بدین‌ترتیب صرفه‌های ناشی از مقیاس و نقل و انتقال را کاهش بدهد و به کاهش بهای تمام شده پروژه کمک کند.
هامونی با تاکید بر این نکته که بحث دانش فنی از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است، تصریح کرد: منابع و نقدینگی به کفایت وجود دارد بنابراین ضرورت دانش فنی بسیار پررنگ‌تر است به‌خصوص برای شرکت‌هایی که بر پایه دانش و تکنولوژی بنا شده‌اند چون می‌تواند سودها را افزایش دهد. این مقام مسوول در خصوص دغدغه‌هایی که با حضور سرمایه‌گذاران خارجی رقم می‌خورد، اظهار داشت: اینگونه نیست که هر کشوری درهای کشور خود را به روی هر سرمایه‌گذاری باز کند بکله باید فیلتر خاصی صورت بگیرد.
به عنوان مثال بعضی شرکت‌ها می‌توانند به اسم اینکه رقیب داخلی دارند کار را به ورشکستگی بنگاه داخلی بکشانند بنابراین باید دقت لازم در این خصوص انجام بگیرد. هامونی با بیان اینکه بحث تبعات سرمایه‌گذار خارجی بسیار مهم است، گفت: حتی در کشورهای پیشرفته هم اینطوری نیست که یک سرمایه‌گذار منطقه‌یی به راحتی بتوانند وارد کشور میزبان شود و حساب و کتابی در این خصوص وجود نداشته باشد. در کشورهای غربی و اروپایی هم نظارت‌های جدی روی سرمایه‌گذار خارجی می‌شود لذا ما نیز باید حساسیت‌های لازم را در این خصوص داشته باشیم در عین حال که در کشور را روی سرمایه‌گذار خارجی باز کنیم.
وی درباره چگونگی سرمایه‌گذاری خارجی با اشاره به دو نظریه سرمایه‌گذاری خارجی بورسی و غیربورسی گفت: نظریه‌یی وجود دارد که سرمایه‌گذار خارجی به‌طور مستقیم وارد بازار سرمایه نشود یعنی از سرمایه‌گذاری در اقتصاد شفاف اجتناب کند، نظریه دیگری هم وجود دارد که سرمایه‌گذار خارجی فقط از طریق بورس‌ها و بطور شفاف صورت بپذیرد که قابل نظارت برای کشور میزبان باشد که این دو رویکرد کاملا متفاوت است.
عده‌یی معتقدند اگر سرمایه‌گذار خارجی خواست خارج از بورس و فرابورس وارد شود این امکان برای آنها فراهم شود در صورتی که با توجه به تجربه‌های گذشته ما که از این روش ماحصلی به دست نیامده، این روش مطلوب ما نیست چون نه تنها پروژه‌هایی که به اسم سرمایه‌گذاری خارجی استارت خورد به بهره‌برداری نرسید بلکه مخاطراتی را برای کشور ایجاد کردند. مدیرعامل فرابورس درباره شیوه ورود سرمایه‌گذار خارجی به بازار سرمایه ایران نیز توضیح داد: در شیوه دوم که سرمایه‌گذار خارجی بطور مستقیم وارد بازار سرمایه می‌شود نیز دو روش معمولا از سوی سرمایه‌گذاران خارجی انتخاب می‌شود، برخی از سرمایه‌گذاران خارجی با نیت کوتاه‌مدت و دریافت سود‌های ناشی از نوسانات کوتاه‌مدت شرکت‌ها وارد بورس و فرابورس می‌شوند، و برخی شرکت‌های دیگر برای حضور در بازارهای سرمایه کشور میزبان استراتژی دارند و در قالب یک هلدینگ تشکیل پرتفوی می‌دهند و حتی اقدم به تحصیل یا ادغام و تملیک می‌کنند که مابرای پوشش تبعات و ریسک‌های ناشی از سرمایه‌گذار خارجی باید گروه دوم را به دقت شناسایی کرده و زمینه حضور آنها را فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه در سرمایه‌گذار خارجی یک ابزار شفاف برای حاکمیت است، خاطرنشان کرد: بازار سرمایه این امکان را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذار از مجاری بسیار شفاف وارد کشور شود و تحصیل یا ادغام و تملیک‌ها توسط مکانیسم‌های شفاف صورت بگیرد بنابراین این انتخاب یک استراتژی حاکمیتی است که با سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذار خارجی را به سوی بازار سرمایه گسیل دهد تا جایی که حتی اگر قصد ایجاد یک پروژه جدید را نیز داشتند آن را در قالب صندوق‌های پروژه لیست کنند بدین‌ترتیب ریسک‌های سرمایه‌گذار خارجی که به آن اشاره شد تا حد زیادی قابل مدیریت است.
هامونی در ادامه این گفت‌وگو به زیرساخت‌های موردنیاز برای جذب سرمایه‌گذار خارجی اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌ها به‌طور کامل آماده نیست منتهی اگر بخوایم در قالب مارکتینگ و تبلیغ برای سرمایه‌گذار خارجی کاری انجام دهیم باید یک‌سری مسائل مثل استاندارد‌سازی صورت‌های مالی شرکت‌ها، در قالب IFRS که یک زبان مشترک بین‌المللی است یا XBRL که ترجمان استانداردهای بین‌المللی و ملی است، رعایت شود. موضوع هجینگ منابع نرخ ارز نیز از دیگر مسائل مطرح شده در این امر است. یکی از ریسک‌هایی که سرمایه‌گذار خارجی در ایران دارد نوسانات ارز است که باید از طریق ابزارهایی مثل آتی ارز یا آپشن ارزی پوشانده شود. سرمایه‌گذار خارجی به این موضوع نیاز دارد باید این بازار راه بیفتد تا سرمایه‌گذار خارجی با هر ارزی یک پوزیشنی بگیرد و معامله کند.
مدیرعامل فرابورس در بخش پایانی گفت‌وگو با «سنا» درباره صنایع برتر کشور که می‌تواند زمینه حضور سرمایه‌گذاران خارجی را فراهم کند، گفت: صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و معدن بزرگ‌ترین صنایع ما هستند به‌طوری که 50درصد مارکت فرابورس پتروشیمی و 10درصد پالایشی است و شرکت‌های معدنی و فولادی از لحاظ ارزش بازار سهم زیادی دارند بنابراین این شرکت‌ها فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاران خارجی هستند.
