گروه راه و شهرسازی| لیلا درخشان|
شش سال پیش که عباس آخوندی، سکان وزارتخانه راه وشهرسازی را در دست گرفت و از همان ابتدا شدیدترین حملات ونقدهای گزنده خود را نثار مسکن مهر کرد، همزمان منتقدان سرسخت او که جزء مسوولان پیشین وزارت راه و از مردان دولت احمدی نژاد بودند با همراهی برخی از نمایندگان مجلس، ازبابت بی اعتنایی دولت به تامین مسکن اقشار دهک های پایین درآمدی، آخوندی را تحت فشار شدید قراردادند، هجمه های سازمان یافته ازسوی گروه هایی که در آن زمان از قدرت سیاسی بالایی برخودار بودند، باعث شد که بالاخره آخوندی تسلیم این مطالبات شود و احتمالا بدون امکان سنجی پس از چند ماه، از طرحی تحت عنوان طرح مسکن اجتماعی برای خانه دار کردن اقشار تهی دست جامعه رونمایی کند. اما این رونمایی بدون عنوان شدن جزییات و نحوه اجرایی کردن این طرح بود، به طوری که طی سه ساله اول فعالیت وزیر سابق راه و شهرسازی، جزئیات این طرح بیان نشد. می توان گفت طرح مسکن مهرکه شامل هزاران واحد نیمه کاره،رها شده وبدون متقاضی و همراه با انبوهی از مشکلات عدیده بود، آنچنان توان دولت یازدهم را در حوزه مسکن بلعیده بود که فرصتی برای اجرای طرح دیگری به موازات پروژه های نیمه کاره مسکن مهر ایجاد نشد.
اینچنین بود که طی سه ساله اول مدیریت عباس آخوندی،اساسا مسوولان این وزارتخانه وقتی دربرابر پرسش خبرنگاران مبنی بردلایل اجرایی نشدن طرح مسکن اجتماعی قرارمی گرفتند یک جمله ثابت و کلیشه ای را تحویل رسانه ها می دادند و آن هم این بود که پول مسکن اجتماعی خرج مسکن مهر شد، درآن زمان مسوولان وقت وزارت خانه در واقع تصمیم گرفتند منابع مالی موجود را به پروژه نیمه تمام مسکن مهر تخصیص دهند وآن را تکمیل کنند، و بدین ترتیب علی رغم وعده ای که در ابتدای دولت یازدهم برای خانه دار شدن دهک های پایین درآمدی داده شد، طرح مسکن اجتماعی صرفا به یک طرح کاغذی مبدل شد و این طرح مسکوت ماند و خلف وعده ها و تعویق چند باره در رونمایی از طرح مسکن اجتماعی، شدیدا دولتمردان حوزه مسکن را نزد افکار عمومی بد قول کرد.
اما سرانجام با گذشت سه سال از وعده وعیده های دولت یازدهم درباره طرح خانه دار کردن اقشار ضعیف جامعه، طلسم مسکن اجتماعی از بابت وجه تئوری قضیه شکسته شد وبالاخره جزئیات آن توسط معاون اول رئیس جمهوری رونمایی شد.ارائه کمک بلاعوض برای متقاضیان خرید واحدهای مسکونی مهربدون متقاضی،تعیین تسهیلات تشویقی به اشخاص حقیقی وحقوقی دارای زمین که تمایل به ساخت واحدهای مسکونی استیجاری داشته باشند، موظف شدن وزارت راه به تامین زمین مناسب و واگذاری به سازندگان و همچنین درنظرگرفتن کمک هزینه اجاره،وام
قرض‌الحسنه ودیعه مسکن و.. جزء مهمترین محورهای کم به کم درآمدها درقالب طرح مسکن اجتماعی بود.این طرح دقیقا اسفند ماه سال 95 رونمایی ودرنهایت امرمقرر شد که سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکونی برای اقشار کم درآمد در قالب های مختلف شامل مسکن استیجاری، اعطای وام ساخت مسکن ارزان قیمت به دارندگان زمین یا وام خرید مسکن به اقشار آسیب پذیر تدارک دیده شود که نهایتا پس از ۵ سال در پایان سال ۱۴۰۰، مجموعا به ۵۰۰ هزار واحد مسکونی می رسید.
دراین بین اما درحالی که انتظار می رفت این طرح پس ازرونمایی وارد مراحل اجرایی شود،درعمل چنین اتفاقی نیفتاد وحال با گذشت یکسال ونیم ازارائه این طرح هنوزاین طرح وارد فازاجرایی نشده است.اوایل سال جاری، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن تاکید کرد که علی رغم مکاتبات متعدد، نه سازمان ملی زمین و مسکن، زمین در اختیار بنیاد مسکن قرارداده و نه سازمان برنامه و بودجه منابع اجرای طرح را به این نهاد داده است.
همزمان با این اظهار نظرها، حمیدرضا عظیمیان،رئیس وقت سازمان ملی زمین ومسکن نیز درباره مشکلات به وجود آمده میان بنیاد مسکن و سازمان ملی زمین و مسکن در خصوص مسکن اجتماعی و تخصیص یا عدم تخصیص زمین دولتی به بنیاد مسکن سخن گفت و اظهار کرد: قانون ما را مکلف کرده که زمین مورد نیاز برای اجرای مسکن اجتماعی را تأمین کنیم و به طور مشخص، بنیاد مسکن باید واحدها را بسازد. برای ساخت و ساز نیز دولت باید ردیف بودجه در اختیار بنیاد مسکن قرار دهد. اما چون تخصیص های دولتی انجام نشده بنیاد نتوانسته این کار را انجام دهد. او البته تاکید کرد که بنیاد مسکن ابتدا موافقت نامه برنامه و بودجه، کد پیمانکار و تأییدیه نقشه بیاورد بعد وزارت راه به این بنیاد زمین را واگذار خواهد کرد.
این بگو مگوهای صورت گرفته بین معاون وقت وزیرسابق راه وشهرسازی و معاون شهری بنیادشهری مربوط به فروردین ماه سال جاری بوده است و جدیدترین موضع گیری درباره وضعیت تامین مالی طرح مسکن اجتماعی از سوی معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که درماه جاری بیان شده حاکی ازآن است که منابع مالی اجرای طرح مسکن اجتماعی هنوز تخصیص داده نشده وسازمان برنامه و بودجه قول تأمین آن تا پایان سال را داده است.جواد حق شناس اخیرا در خصوص اجرای طرح مسکن اجتماعی خاطر نشان کرده است از ابتدای نیمه دوم امسال، در ۴ استان زمین آماده واگذاری، قطعی شده اما هنوز واگذاری آنها نهایی نشده است، پس از انجام تشریفات اداری واگذاری زمین ها، ساخت مسکن
اجاره‌ای بر روی اراضی دولتی با مشارکت بخش خصوصی آغاز خواهد شد.به گفته حق شناس، سازمان ملی زمین و مسکن نیز در حال انجام فرایندهای اداری واگذاری این اراضی به بنیاد مسکن است و به زودی فراخوان اجرای ساخت و ساز منتشر خواهد شد.حق شناس ادامه داد: طرح مسکن اجتماعی ۶ زیرطرح دیگر دارد که شامل پرداخت کمک رهن، کمک اجاره، تسهیلات خرید مسکن، تسهیلات ساخت مسکن و ... می شود که هنوز منابع مالی مورد نیاز این ۶ زیرطرح تخصیص داده نشده است. البته سازمان برنامه و بودجه قول داده است که تا پایان سال بودجه را تخصیص دهد.به هرروی درحال حاضر خانه دارشدن اقشارضعیف جامعه چشم انتظار،خوش قولی سازمان برنامه وبودجه برای تامین مالی این طرح است.بسیاری بدبینانه براین باورند که درشرایط فعلی که شرایط خاصی به اقتصاد کشورحاکم شده است،باتوجه به تغییراولویت های دولت از تامین نیازهای ثانوی مردم به نیازهای اولیه شامل خوراک ویارانه و.. احتمال آن می رود که بودجه این طرح تخصیص داده نشود.همچنین برخی دیگر براین باورند که به دلیل شرایط اقتصادی،ممکن است بخش خصوصی رغبتی برای مشارکت دراین طرح نداشته باشد.
