تعادل|
حالا علاوه بر کرونا باید نگران بیماری دیگری هم باشیم، هر چند که کرونا کم کم در حال از بین رفتن است اما انگار قرار است بیماری دیگری جایگزین آن شود. شیوع سرخک در شهرهای مختلف کشور به مرز هشدار رسیده است. البته خوشبختانه واکسن سرخک سالیان پیش کشف شده و حالا می‌توان با تزریق این واکسن از گزند بیماری دور بود. اما مساله اینجاست که خانواده‌هایی هستند که هنوز برای واکسیناسیون کودکان زیر 5 سال خود اقدام نکرده‌اند، اتباع خارجی که اغلب هم مهاجران افغانستانی هستند، به دلیل نداشتن مدارک نتوانسته‌اند کودکانشان را برای واکسیناسیون ببرند. یا اصلا واکسنی برای اینکه به آنها تزریق شود در مراکز درمانی وجود ندارد. هر چه هست اگر دیر بجنبیم، ممکن است حالا در کنار کرونا مجبور باشیم با سرخک هم مقابله کنیم. به همین خاطر است که بسیاری از کارشناسان حوزه بهداشت و درمان بر این‌باورند که تنها راه پیشگیری از افزایش تعداد مبتلایان به سرخک واکسیناسیون سریع و به موقع است.
شیوع سرخک در کشورهای همسایه
دکتر علی خسروانی، جراح عمومی درباره شیوع سرخک در کشور به «تعادل» می‌گوید: مساله بالا رفتن تعداد مبتلایان در کشورهای همسایه است و این مساله باعث انتشار بیماری در کشور ما نیز می‌شود، در حال حاضر افغانستان شرایط مناسبی ندارد، یعنی سیستم درمانی این کشور به دلیل کمبود نیروی انسانی و همچنین منابع مالی در شرایط خوبی به سر نمی‌برد و همین امر باعث شده تا مساله واکسیناسیون در این کشور خیلی جدی گرفته نشود، از سوی دیگر کشور پاکستان هم در حال حاضر علیرغم وعده‌هایی که از قبل عنوان شده بود و قرار بر واکسیناسیون همگانی در کشور بود، هنوز نتوانسته این مهم را به انجام برساند. در این شرایط و با توجه به اینکه اتباع این کشورها به راحتی به ایران رفت و آمد می‌کنند اینکه باعث افزایش موارد ابتلا در کشور بشوند اصلا بعید نیست. او می‌افزاید: اغلب بیماری‌هایی که همه گیر می‌شوند ارتباط مستقیمی با سیستم ایمنی بدن دارند، در واقع وقتی سیستم ایمنی ضعیف می‌شود، خطر ابتلا به بیماری افزایش پیدا می‌کند، حالا که اغلب کشورهای دنیا بیش از دو سال درگیر بیماری مانند کرونا بوده‌اند که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی افراد می‌شود، خطر شیوع بیماری‌های مانند سرخک در پساکرونا خیلی هم بعید به نظر نمی‌رسد. اما مساله اینجاست که ما می‌توانیم با واکسیناسیون به موقع مانع از همه‌گیری و افزایش تعداد بیماران شویم.
کودکان بیشتر در معرض خطر قرار دارند
این جراح عمومی در مورد میزان شیوع در گروه‌های سنی مختلف می‌گوید: کودکان بیش از بقیه در معرض خطر ابتلا به سرخک قرار دارند. خوشبختانه واکسن سرخک جزو آن دسته واکسن‌هایی است که برای کودکان تزریق می‌شود، اما از آنجایی که برخی خانواده‌ها اقدام به تزریق واکسن نمی‌کنند و کلا با هر نوع واکسنی مشکل دارند و بر اساس باورهای غلط معتقدند واکسن‌ها در دراز مدت بر سلامت افراد تاثیر منفی دارد، به همین خاطر هستند کودکانی که واکسینه نشده‌اند و در معرض خطر ابتلا قرار دارند. البته افراد بزرگسالی هم که در کودکی این واکسن را تزریق نکرده‌اند نیز دسته دیگری هستند که در معرض ابتلا قرار می‌گیرند و متاسفانه این بیماری در افراد بزرگسال بسیار سخت‌تر است تا کودکان. به همین خاطر به بزرگسالان هم توصیه می‌شود که حتما برای تزریق واکسن سرخک به مراکز درمانی مراجعه کنند.
آخرین وضعیت «سرخک» در ایران
رییس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت ضمن تشریح آخرین وضعیت شیوع سرخک در کشور، گفت: از خانواده‌ها می‌خواهیم اگر کودک زیر ۵ سالی دارند که تاکنون واکسن دریافت نکرده است، حتما سریع‌تر نسبت به واکسیناسیون فرزندشان اقدام کنند. دکتر محسن زهرایی با اشاره به اینکه بیماری سرخک در یک نقطه محدود نخواهد ماند، گفت: این بیماری بسیار مسری است و به راحتی به افراد به ویژه کسانی که ایمن نباشند، منتقل می‌شود. از ابتدای سال جاری میلادی یعنی از اوایل دی ماه ۱۴۰۰ تاکنون ۹۸ بیمار مبتلا به سرخک شناسایی کردیم که ۲۸ نفر ایرانی، ۶۶ نفر افغانستانی و چهار نفر پاکستانی بودند. این تعداد بیمار با بررسی بیش از ۳۰۰۰ مورد مشکوک به بیماری در سراسر کشور شناسایی شدند. این افراد از استان‌های مختلف کشور شناسایی شدند و اکثر استان‌ها یک مورد یا بیش از یک مورد مبتلا را داشتند.
واکسن‌نزده‌ها؛ عمده مبتلایان سرخک در کشور
وی با بیان اینکه این حجم بالای موارد ابتلا عمدتا در گروه سنی زیر ۱۰ سال به ویژه در گروه سنی زیر ۵ سال هستند، افزود: در واقع بچه‌های زیر ۱۲ ماه که هنوز به سن واکسن نرسیدند و بعد در گروه سنی یک تا ۵ سال مبتلایانی هستند که عمدتا واکسن دریافت نکرده‌اند.
ابتلا به سرخک در اتباع خارجی بالاتر از ۲۰ سال
وی افزود: در اتباع خارجی مواردی از ابتلا حتی در گروه سنی بالاتر از ۲۰ سال هم داریم که این افراد هم عمدتا سابقه واکسیناسیون علیه سرخک را نداشتند. خوشبختانه طی مدت زمان ذکر شده (از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون) موارد سرخکی که منجر به فوت شده باشد، نداشته‌ایم.
اولویت اول با اتباع تازه‌وارد
او درباره برنامه تکمیلی واکسیناسیون سرخک در کشور، تصریح کرد: در حال برنامه‌ریزی هستیم که واکسیناسیون وسیع‌تری برای اتباع خارجی انجام دهیم که انجام این کار نیازمند برنامه‌ریزی و شناسایی گروه‌های هدف و محل استقرار آنها است تا با تامین واکسن مورد نیاز، این برنامه آغاز شود. فعلا به شکل محدود این کار برای کانون‌های زندگی اتباع خارجی به ویژه آنهایی که جدید وارد کشور می‌شوند در حال انجام است و اولویت اول ما این تازه‌واردان هستند. رییس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت ادامه داد: طی یک ماه آینده که شرایط بهتر باشد این برنامه وسعت خواهد گرفت و احتمالا در تمامی مبادی مرزی جنوب شرقی اتباع خارجی را تحت واکسیناسیون قرار دهیم تا این اطلاعات ثبت و ضبط شده و در سابقه افراد بماند. در این برنامه اگر فرد در بدو ورود به کشورمان مدرک معتبری برای سابقه واکسن خود نداشته باشد، می‌بایست واکسن سرخک دریافت کند.
ضرورت واکسیناسیون کودکان علیه سرخک در ۱۲ و ۱۸ ماهگی
او افزود: سرخک بیماری است که اگر خانواده‌ها به واکسیناسیون کودکانشان دقت کافی کنند و دو نوبت واکسن را در زمان مقرر ۱۲ و ۱۸ ماهگی به آنها تزریق کنند، جای نگرانی نخواهد داشت. درست است که مواردی داریم که درصد کمی از افرادی که قبلا واکسن زدند در مواجهه بالا با فرد مبتلای شدید به سرخک، امکان ابتلا به این بیماری را دارند، اما این موضوع غیرشایع است و اگر هم مبتلا شوند، خفیف خواهد بود. در کل افرادی که دو نوبت واکسن بزنند دیگر نباید نگران ابتلا به سرخک باشند. رییس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت ادامه داد: بنابراین از خانواده‌ها می‌خواهیم اگر کودک زیر ۵ سالی دارند که می‌دانند واکسن دریافت نکرده است، حتما نسبت به واکسیناسیون فرزندشان اقدام کنند. زهرایی تاکید کرد: مشکلی که اکنون در کشور افغانستان بر مبنای مستندات سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی وجود دارد، کمبود نیروی انسانی و کمبود منابع مالی است. بسیاری از افراد شاغل در حوزه بهداشت این کشورها که پرداختی‌هایشان از نهادهای بین‌المللی بوده است و این نهادها با توجه به سر کار آمدن دولت جدید طالبان پرداخت‌های خود را قطع کرده‌اند، در نتیجه نیروهای کار مشاغل خود را ترک کردند و خیلی از مراکز درمانی در این کشور با کمبود نیرو مواجه هستند که به دنبال آن واکسیناسیون و دریافت سایر خدمات درمانی به مشکل خورده است. دسترسی نادرست افراد به مواد غذایی و سوء تغذیه نیز مشکل دیگر این کشور است که این سوء تغذیه سبب می‌شود بیماری‌هایی از جمله سرخک حتی در فرم‌های شدید خود را بیشتر نشان دهند. بر این اساس کمبود واکسن مشکل اصلی این کشورها نیست و برنامه‌ریزی اجرای آن اشکال دارد.
او درباره برنامه واکسیناسیون سرخک کشور پاکستان نیز گفت: بر اساس اطلاعات منتشر شده قرار بود یک برنامه واکسیناسیون بزرگ کشوری در آبان‌ماه گذشته در این کشور انجام شود تا جمعیت زیادی از بچه‌ها واکسینه شوند، اما به نظر می‌رسد این برنامه نتوانسته با پوشش کامل انجام شود و هدف قطع همه‌گیری سرخک را شاهد نیستیم. از سوی دیگر در افغانستان هم قرار بود اواخر اسفندماه عملیات واکسیناسیون در ۴۷ شهرستان انجام شود که به نظر می‌رسد این عملیات هم نتوانسته به موفقیت برسد. با اتمام ماه مبارک رمضان قرار است این عملیات مجددا از سر گرفته شود و امیدواریم کشورهای همسایه بتوانند به سرعت برنامه واکسیناسیون سرخک را گسترش دهند تا جلوی انتشار بیماری گرفته شود.
هشدار به خانواده‌ها
اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت با هشدار نسبت به خطر افزایش بروز سرخک در کشور به دلیل شرایط این بیماری در کشور همسایه، از ساکنین کشور خواست که فارغ از ملیت اگر کودک زیر ۵ سال دارند و به دلیل کرونا واکسیناسیون کودک‌شان را به تعویق انداختند حتما برای تکمیل برنامه واکسیناسیون کودک خود علیه سرخک اقدام کرده و به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. بی‌توجهی به این مساله می‌تواند باعث افزایش شمار مبتلایان به این بیماری در کشور شود. در حال حاضر میزان ابتلا به این بیماری در کشور به مرز بحران نرسیده اما اگر اقدامات لازم در زمینه واکسیناسیون جدی گرفته نشود ممکن است در آینده‌ای نزدیک شمار مبتلایان به سرخک نیز در کشور افزایش چشمگیری داشته باشد.
