تعادل|در حالی که طی هفته‌ها و به ویژه روزهای گذشته، طرف‌های اروپایی و آمریکایی، آغاز یک جنگ تمام‌عیار از سوی روسیه علیه اوکراین را پیش‌بینی می‌کردند، دیروز مسکو به نیروهای زمینی خود دستور عقب‌نشینی از مرز اوکراین را صادر کرد. ولادیمیرپوتین، رییس‌جمهور روسیه همزمان با اجرای این «تاکتیک» جنگی بر «عدم گسترش ناتو به شرق» تاکید کرد و خواستار روشن شدن مساله عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو شد. به موجب ماده 5 پیمان ناتو، هریک از 30 کشور عضو این پیمان توافق کرده‌اند که حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی را به عنوان حمله به تمامی کشورهای عضو تلقی کنند و به مقابله آن برخیزند. همین مساله موجب نگرانی روسیه شده است به گونه‌ای که در سفر اخیر پوتین به پکن در تاریخ 15 بهمن سال جاری که «تعادل» آن را «نمایش اتحاد در برابر ناتو» ارزیابی کرد، او در بیانیه مشترک با شی‌جی‌پینگ، همتای چینی خود تاکید کرد که با گسترش ناتو و ذهنیت جنگ سرد مخالف است.
پوتین: روسیه خواهان جنگ نیست
وزارت دفاع روسیه دیروز اعلام کرد که تمرین‌های نظامی شماری از نیروهای روسیه در بلاروس به اتمام رسیده و روند بازگشت آنها آغاز شده است. وزارت دفاع روسیه دیروز اعلام کرد که تمرین‌های نظامی شماری از نیروهای روسیه در بلاروس به اتمام رسیده و روند بازگشت آنها آغاز شده است. دیروز نیز پوتین در نشست مطبوعاتی مشترک با اولاف شولتز، صدراعظم آلمان در کاخ کرملین، با اشاره به دستور عقب‌نشینی نیروهای روسی از مرز اوکراین، گفت که روسیه خواهان جنگ نیست و به همین دلیل ایده تضمین‌های امنیتی را مطرح کرده است. رییس‌جمهوری روسیه تصریح کرد: آنچه که در منطقه دونباس (منطقه مناقشه در شرق اوکراین) می‌گذرد، نسل‌کشی است. منطقه دونباس در شرق اوکراین از مناطق دونتسک و لوگانسک و نیز چند منطقه روس‌نشین دیگر تشکیل شده و این دو استان در سال ۲۰۱۴ پس از تغییر حکومت در اوکراین به‌طور یکجانبه از کی‌یف اعلام استقلال کردند. پوتین درباره قطعنامه صادره ازسوی دومای روسیه که از رییس‌جمهوری روسیه خواهان به رسمیت شناختن استقلال مناطق خودخوانده دونتسک و لوگانسک شده است، گفت: آنها (نمایندگان دومای روسیه) از خواسته‌های رای‌دهندگان خود اطلاع دارند که با ساکنان منطقه دونباس ابراز همدردی می‌کنند. وی همچنین در مورد احتمال آغاز جنگ در اروپا و چنین تهدیدی گفت: یک جنگ در گذشته در اروپا رخ داده است که ناتو آن را علیه بلگراد (حمله ناتو به یوگسلاوی سابق در سال ۱۹۹۹) آغاز کرد. پوتین تاکید کرد: به تعویق افتادن عضویت اوکراین در ناتو، وضعیت را تغییر نمی‌دهد و ما خواهان حل این مساله در زمان حاضر هستیم.
مانور روی گاز ارزان‌قیمت برای اروپا
رییس‌جمهوری روسیه همچنین در بخش دیگری از سخنانش از مردم آلمان خواست تا از گرهارد شرودر صدراعظم اسبق آلمان که از مقام‌های شرکت گازپروم است به‌خاطر گاز ارزان‌قیمت روسیه برای این کشور قدردانی کنند. بر اساس این گزارش، از اوایل پاییز سال جاری به دلیل افزایش درگیری‌ها میان روسیه و اوکراین، آلمان از ارایه مجوز راه‌اندازی خط لوله نورداستریم۲ طفره رفت و این مساله سبب تشدید افزایش قیمت گاز طبیعی اروپا در روزهای پایانی آذر سال جاری شد. البته رشد غیرمترقبه قیمت گاز در اروپا از اوایل سال 2021 بنا به دلایل مختلف از جمله رشد مصرف داخلی در روسیه، افت استخراج گاز نروژ و... آغاز شده است. روسیه دارنده بزرگ‌ترین ذخایرگازی جهان است و در حال حاضر، یکی از تامین‌کنندگان گاز اروپا به شمار می‌رود. از همین رو، هرگونه جنگ میان روسیه و اوکراین، می‌توانست قیمت گاز در اروپا را گرانتر کند.
آمادگی اروپا برای مذاکره درباره نگرانی‌های روسیه
در پی اظهارات رییس‌جمهور روسیه، جوسپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که این اتحادیه آماده گفت‌وگو در مورد نگرانی‌های امنیتی با روسیه است.
بورل به رادیو بی‌بی‌سی۴ گفت: برای توجه به نگرانی همه طرف‌ها، تنها راه‌حل بحران اوکراین صحبت کردن پای میز مذاکره و گفت‌وگو است. اگر جنگی بین روسیه و اوکراین روی دهد، نورداستریم۲ به بهره‌برداری نخواهد رسید.
خط لوله نورداستریم۲ برای انتقال گاز طبیعی از روسیه به آلمان از طریق بستر دریای بالتیک طراحی شده است. خط لوله نورداستریم۲، خط لوله انتقال گاز طبیعی به طول یکهزار و ۲۲۲ کیلومتر است که از شهر ویبورگ روسیه آغاز می‌شود و پس از عبور از دریای بالتیک در شهر گرایفسوالد آلمان پایان می‌یابد. ظرفیت انتقال گاز طبیعی این خط لوله روزانه معادل ۱۵۰ میلیون مترمکعب است. مراحل احداث این خط لوله سپتامبر گذشته (شهریور ۱۴۰۰) پایان یافت اما هنوز گاز به آن تزریق نشده است.
دور جدیدی از تنش‌های روسیه با غرب از اواسط ماه دسامبر (آذر ۱۴۰۰) و وقتی آغاز شد که مسکو از مقامات سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و آمریکا خواست از گسترش این سازمان در شرق اروپا به‌ویژه اوکراین خودداری کنند.
مخالفت واشنگتن و اتحادیه اروپا با این خواسته به استقرار نیروهای نظامی دوطرف در مرزهای اوکراین و احتمال بروز رویارویی مستقیم دوجانبه منجر شده است.
مسکو: غرب بدون شلیک گلوله شرمسار شد
در این حال، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در یک نشست خبری روز سه‌شنبه با اشاره به جوسازی‌های کشورهای غربی درباره احتمال وقوع جنگ در اوکراین تصریح کرد: غرب بدون شلیک یک گلوله شرمسار و تخریب شده است. به گزارش فارس، همزمان با اعلام روسیه مبنی بر بازگشت نظامیان این کشور از مرز با اوکراین پس از اتمام تمرین‌های نظامی سخنگوی وزارت خارجه روسیه تصریح کرد که پروپاگاندای کشورهای غربی درباره جنگ شکست خورده است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشست خبری گفت: «۱۵ فوریه ۲۰۲۲ در تاریخ به عنوان روزی ثبت خواهد شد که پروپاگاندای غرب درباره جنگ شکست خورد. او گفت غرب بدون شلیک یک گلوله شرمسار و تخریب شد.» اظهارات سخنگوی وزارت خارجه روسیه پس از آن بیان شده که وبگاه شبکه خبری بلومبرگ روز شنبه با استناد به مقام‌های بدون نام آمریکایی گزارش داد که حمله روسیه به اوکراین ممکن است از همین سه‌شنبه آغاز شود. بلومبرگ مدعی شده بود که حمله احتمالی روسیه ممکن است پس از بروز یک اقدام تحریک‌آمیز در منطقه «دونباس» یا «کی‌یف» آغاز شود. «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم چند روز پیش به شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته بود که داده‌های اطلاعاتی نشان می‌دهند که عملیات نظامی ممکن است هر لحظه آغاز شود. او زمان آغاز حمله احتمالی را قبل از پایان بازی‌های المپیک اعلام کرده بود. مقام‌های کشورهای غربی به ویژه مقام‌های آمریکایی در ماه‌های گذشته با بیان ادعاهای اثبات نشده مبنی بر اینکه نظامیان روسیه ممکن است هر لحظه به اوکراین حمله کنند مسکو را به تحریم و واکنش تهدید کرده‌اند. با این حال، روایت‌های مقام‌های غربی هم در خصوص این ادعاها منسجم و یکدست نبوده است. به عنوان مثال، «ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه دوشنبه شب در حالی که رسانه‌های آمریکایی مشغول مانور روی قرار گرفتن نظامیان روسیه در موضع تهاجمی و گمانه‌زنی درباره زمان آغاز حمله بودند، گفته بود که هنوز هیچ علامتی در تایید اینکه «ولادیمیر پوتین»، رییس‌جمهور روسیه دستور حمله را صادر کرده وجود ندارد.
در عین حال، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز دوشنبه گفت که پاسخ ناتو و آمریکا به درخواست روسیه برای دریافت ضمانت‌های امنیتی، مسکو را مایوس کرده، اما هنوز برای رسیدن به راه‌حل دیپلماتیک امید وجود دارد.
تروریسم خبری
لاوروف دیروز نیز بعد از اظهارات زاخارووا در نشست خبری گفت که گزارش‌های کشورهای غربی درباره احتمال حمله قریب‌الوقوع مصداق «تروریسم خبری» است.
تنش‌های میان اوکراین و کشورهای غربی در سال‌های گذشته به خصوص بعد از الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ به شدت افزایش پیدا کرده است. این شبه‌جزیره پس از سقوط دولت مرکزی اوکراین توسط گروه‌های مورد حمایت غرب و قدرت گرفتن گروه‌های متمایل به روسیه در شرق اوکراین پس از یک همه‌پرسی از اوکراین جدا شد و به روسیه پیوست.
آمریکا: ادعای روسیه را راستی‌آزمایی می‌کنیم
در تحولی دیگر، نماینده آمریکا از بررسی صحت خبر عقب‌نشینی بخشی از نیروهای روسیه از مرز اوکراین خبر داد، دبیرکل ناتو اما با لحنی پرکنایه از خوشبینی محتاطانه نسبت به این اقدام سخن گفت.
به گزارش مهر به نقل از اسپوتنیک، «جولیان اسمیت» نماینده آمریکا در ناتو مدعی شد که واشنگتن به دنبال راستی‌آزمایی اظهارات روسیه مبنی بر عقب‌نشینی بخشی از نیروهایش از مرز اوکراین است. اسمیت همچنین ابراز امیدواری کرد که اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه مبنی بر آمادگی برای انجام دور جدیدی از گفت‌وگوها معتبر باشد.
رویترز نیز به نقل از «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو نوشت: نشانه‌هایی مبنی بر تداوم دیپلماسی از سوی روسیه دریافت می‌کنیم. این زمینه‌ساز خوشبینی محتاطانه است. اما تاکنون از جانب روسیه نشانه‌ای مبنی بر کاهش تنش میدانی ندیده‌ایم. روسیه اغلب بعد از پایان رزمایش، تجهیزات خود را در محل باقی می‌گذارد که به گمانه‌زنی درباره احتمال بازگشت آنها منجر می‌شود.
