گروه جهان|
با وجود آنکه از دید ناظران خارجی سفر اخیر رییس‌جمهور ترکیه به امریکا و دیدارش با همتای امریکایی او، سفری خوب بوده است، اما رجب طیب اردوغان پس از ترک واشنگتن از لحظات دشوار خود در این دیدار گفته است.
نیویورک‌تایمز در گزارشی درباره چالش‌های رجب طیب اردوغان در سفر اخیرش به امریکا نوشته، از جمله لحظات دشوار این سفر دیدار نامعمول او با ترامپ و پنج سناتور جمهوری‌خواه امریکایی در دفتر بیضی کاخ‌سفید بوده است. به‌گفته برخی حاضران، در این دیدار سناتورهای امریکایی با لحنی تند رییس‌جمهوری ترکیه را به چالش کشیده‌اند.
اردوغان در پی بازگشت به کشورش از سوی رسانه‌های حامی دولت خود به خاطر ایستادن در برابر ترامپ و بازگرداندن نامه مناقشه‌برانگیز رییس‌جمهور امریکا در ماه اکتبر به خودش در ارتباط با عملیات ترکیه در شمال سوریه مورد تحسین قرار گرفت. در این پیام ترامپ به رییس‌جمهور ترکیه با لحن و ادبیاتی عجیب در ارتباط با عملیات نظامی آنکارا علیه شبه نظامیان کرد در شمال شرق سوریه به اردوغان هشدار داده بود: «احمق نباش». با این حال اردوغان این هشدار را نادیده گرفته و نظامیانش را نهم اکتبر به سوریه فرستاد.
اردوغان اواخر هفته گذشته در کنفرانس خبری مشترک با ترامپ در ارتباط با این نامه گفت: «ما نامه‌ای را که دریافت کرده بودیم پس فرستادیم.» گفته شده، اردوغان در داخل هواپیمایش در مسیر بازگشت به خانه هم گفته، کاخ‌سفید به این اقدام او هیچ واکنشی نشان نداده است.
رسانه‌های حامی دولت ترکیه مطالبی تحسین‌آمیز درباره این اتفاق منتشر کردند. روزنامه دیلی‌صباح در مطلبی با تیتر «موضع تعیین‌کننده اردوغان» نوشته: «این نامه به صورت دستی به مالکش بازگردانده شد.»
روزنامه‌های حریت و ملیت متعلق به یک شرکت حامی دولت ترکیه همچنین در صفحه‌های اول خود خبر بازگرداندن این نامه را اعلام کردند. کاخ‌سفید از اظهارنظر درباره این مساله خودداری کرده و ترامپ هم از این نامه حرفی نزده است.
نیویورک‌تایمز نوشته، اردوغان در عین حال در دیدارش با سناتورهای امریکایی رویکردی تهاجمی داشته است. او در حالی که کنار ترامپ در دفتر بیضی نشسته بود خطاب به قانون‌گذاران امریکایی در آیپد خود ویدیویی را به نمایش گذاشته و توضیح داده که این ویدیو جنایات مرتکب‌شده توسط دو گروه شبه‌نظامی کرد شامل یگان‌های مدافع خلق کرد و حزب پ‌ک‌ک را نشان می‌دهند. یگان‌های مدافع خلق کرد در جنگ امریکا علیه گروه تروریستی داعش نقشی محوری و با نیروهای ارتش امریکا همکاری نزدیک داشتند اما ترکیه آنها را یک شاخه وابسته به پ‌ک‌ک می‌داند. در عین حال اردوغان تاکید کرده که او را به شکل ناعادلانه ضد کرد نشان داده‌اند در حالی که او تنها مخالف گروه‌های شبه‌نظامی کردی است که تهدیدی برای امنیت ترکیه هستند. اردوغان در هواپیمایش هم به خبرنگاران گفته “ترامپ از دیدن این ویدیو بسیار تحت تاثیر قرار گرفته است. “ اما رهبر ترکیه به نوبه خودش مخاطب حرف‌های تند و تیز هم قرار گرفت. از جمله لیندسی گراهام سناتور اهل کارولینای جنوبی طبق توضیحات خودش، در محل این نشست با اردوغان در دفتر بیضی بعد از آنکه از کلمه تهاجم برای عملیات نظامی ترکیه علیه شبه نظامیان کرد استفاده کرده موجب عصبانیت اردوغان شده است. گراهام توضیح داده: «گفتم دلیل اینکه این عملیات یک تهاجم است دقیقا به خاطر کاری است که شما انجام دادید. من به شما هشدار دادم که این کار را نکنید و هر آنچه نسبت به آن نگران بودم به واقعیت تبدیل شد.»
همچنین گراهام در پاسخ به ویدیویی که اردوغان نشان داده، گفته است: «می‌خواهید من هم از کردها بخواهم ویدیویی درباره کارهایی که شما انجام می‌دهید بسازند؟»
تحلیل‌گران می‌گویند، ترامپ احتمالا امیدوار بوده در این نشست به همتای ترکیه‌ای خود نشان دهد که چه فشارهایی از سوی نمایندگان کنگره به دلیل نارضایتی آنها از اقدام نظامی آنکارا در سوریه متوجه او و رویکردش برای گرم‌تر کردن روابط با ترکیه است. همچنین یکی دیگر از عوامل انتقادهای قانون‌گذاران امریکایی از ترکیه مربوط به تصمیم این کشور برای خرید سامانه دفاع هوایی و موشکی روسی اس400 است. رهبران هر دو حزب اصلی کنگره خواستار آن شدند که ترکیه به خاطر این اقداماتش تحریم شود.
ترامپ گفته است، خواستار نجات دادن روابط امریکا و ترکیه بوده و به ائتلاف 70 ساله میان واشنگتن و آنکارا که در زمان جنگ سرد منعقد شد اشاره کرده است. سناتورهای جمهوری‌خواه امریکایی حاضر در این نشست شامل لیندسی گراهام، جونی ارنست، جیم ریش، تد کروز و ریک اسکات همین دیدگاه را داشتند اما خیلی بیشتر از ترامپ متمایل به انتقاد از رییس‌جمهور ترکیه بودند.
آیکان اردمیر یک نماینده سابق پارلمان ترکیه که در حال حاضر از مقام‌های بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن است، می‌گوید: «در درجه اول این اتفاق به نوعی لطف ترامپ به اردوغان بود تا به او اجازه دهد که خودش مستقیما توضیحاتش را نزد سناتورهای جمهوری‌خواه مطرح کند و جلوی رای مثبت به تحریم‌ها علیه ترکیه را بگیرد.»
اردمیر می‌گوید: «ترامپ در عین حال این نشست را یک فرصتی دیده برای آنکه نشان دهد در سیاست خارجی و امنیتی امریکا تنها حرف او مطرح نیست و توقعات اردوغان از خودش را نیز پایین بیاورد.»
ریش که رییس کمیته روابط خارجی سنا است گفته، او و دیگر سناتورهای شرکت‌کننده در این نشست به رییس‌جمهور ترکیه توضیح دادند که کنگره فضایی که به نفع ترکیه باشد ندارد. او اضافه کرده که عمدتا لحن اردوغان در دفاع از خودش بوده است.
