یکی از ایراداتی که به سیاست‌های خارجی ایران گرفته می‌شود این است که سیاست ایران در خدمت اقتصاد نیست و از امتیازات سیاسی در راستای اهداف اقتصادی کمتر استفاده می‌شود. یکی از کشورهایی که ایران از نظر سیاسی امکان استفاده اقتصادی دارد سوریه است ولی سوریه هیچگاه به مقصد مطمئنی برای کالاهای ایرانی تبدیل نشد. روز دوشنبه هیات 25 نفره اتاق ایران به سرپرستی غلامحسین شافعی، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به همراه اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور به سوریه سفر کردند. در این سفر عماد خمیس، نخست‌وزیر سوریه و جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری ۹ سند همکاری، یک یادداشت تفاهم و یک موافقت‌نامه همکاری میان ایران و سوریه امضا کردند.
در همین رابطه رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می‌گوید فعالان اقتصادی کشور می‌توانند در سه زمینه صادرات مواد غذایی، خدمات عمرانی و صادرات و تولید مصالح ساختمانی در بازسازی زیرساخت‌های سوریه فعالیت کنند.
غلامحسین شافعی با اشاره به اینکه در چارچوب قرارداد تجارت آزاد با سوریه، به‌جز 88 قلم کالا، دیگر کالاها را می‌توان به این کشور صادر کرد، گفت: ما در گذشته با سوریه در زمینه صادرات مواد غذایی و مشارکت شرکت‌های کوچک و متوسط همکاری داشتیم که به دلیل اتفاقات سال‌های اخیر سوریه، این ارتباط قطع شد اما الآن زمان مناسبی است که بتوانیم دوباره این همکاری‌ها را تجدید کنیم.شافعی در توضیح دومین زمینه همکاری بین بخش خصوصی ایران و سوریه افزود: ما در زمینه زیرساخت‌های کشور سوریه می‌توانیم همکاری داشته باشیم چراکه در زمینه‌های عمرانی و خدمات فنی مهندسی در میان کشورهای منطقه توانایی‌های بالایی داریم.به گفته او، ایران در حوزه ماشین‌آلات و فناوری‌های روز در راه‌اندازی صنایع سوریه ظرفیت‌های قابل‌توجهی دارد که با در اولویت قرار گرفتن بازسازی زیرساخت‌های سوریه، می‌توان از آن استفاده کرد.
رییس اتاق ایران تولید و استفاده از مصالح ساختمانی را یکی از نیازهای بالای این کشور خواند و گفت: این حرکت می‌تواند یک تحرک جدید در تولید این مصالح در کشور ایجاد کند.رییس پارلمان بخش خصوصی ایران با اشاره به ایجاد شدن کمیتهٔ مشترک ایران و سوریه و کمیته ویژه بازسازی سوریه در اتاق ایران، تصریح کرد: در این سفر قرار است طرف‌های سوری این کمیته‌ها که در تنظیم رابطهٔ اقتصادی بین فعالان بخش خصوصی ایفای نقش می‌کند نیز مشخص شوند که در این صورت با کمک دولت‌های دو کشور، مسیر حرکت بخش خصوصی هموار خواهد کرد.
شافعی خاطرنشان کرد که این اقدام سرآغاز فصل جدیدی از همکاری‌های بخش خصوصی دو کشور خواهد شد.او ادامه داد: ما کمیته مشترک بین دو کشور را در ایران ایجاد کردیم و مسوولان آن مشخص شده‌اند که زمینه‌ای برای تشکیل اتاق مشترک است.
رییس اتاق ایران ابراز امیدواری کرد که طرف سوری در این سفر اعضای خود را برای این کمیته معرفی کند که فاز بعدی آن تشکیل اتاق مشترک بین ایران و سوریه خواهد بود.به اعتقاد شافعی، اتاق‌های مشترک بازوی اجرایی فعالیت اقتصادی برون‌مرزی هستند که تأثیرگذاری بالایی بر روابط اقتصادی دو کشور خواهد داشت.
وی همچنین اعلام کرد: ما انجمن هلدینگ‌های کشور را که وابسته به اتاق ایران است به عنوان نقطه اصلی اثرگذاری ایجاد کردیم که استقبال خوبی هم از آن شده است.رییس اتاق ایران با تأکید بر اینکه حمل‌ونقل و مسائل بانکی و بیمه‌ای دو مشکل عمده بر سر همکاری‌های اقتصادی ایران و سوریه است، اظهار کرد: اگر این مسائل حل شوند در میدان رقابت جای ویژه‌ای برای کشورمان فراهم خواهد شد.شافعی افزود: ما نیازمند یک همکاری سه‌جانبه در زمینه حمل‌ونقل بین ایران، عراق و سوریه هستیم و باید یک شرکت حمل‌ونقل مشترک ایجاد کنیم که قبلاً در بخش خصوصی درباره آن بحث شده که در این سفر نیز مطرح خواهد شد.او با ابراز تأسف از عدم استفاده از ظرفیت پول‌های دو کشور در مبادلات اقتصادی گفت: نیازمند گشایش راه‌های جدیدی در روابط بانکی بین دو کشور هستیم.به عقیده شافعی، اگر موانع همکاری ایران و سوریه برطرف شود، میزان مبادلات اقتصادی دو کشور می‌تواند در سال اول به بیش از 3 میلیارد دلار برسد.
ظرفیت ترانزیت کالا از راه عراق
همچنین کیوان کاشفی، رییس کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه در اتاق ایران می‌گوید که این کشور می‌تواند به یک جهش اقتصادی در روابط دوجانبه دست پیدا کند. در شرایط حاضر ارزش تجارت ایران و سوریه 200 میلیون دلار است که می‌تواند به سطح یک میلیارد دلار هم برسد.کاشفی گفت: «درصورتی‌که بسترهای مناسب اقتصادی بین دو طرف ایران و سوریه فراهم شود، می‌توانیم شاهد جهشی در زمینه توسعه اقتصادی با سوریه باشیم.»او تشکیل کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه را نقطه آغاز همکاری‌های هر چه بیشتر دو کشور خواند و عنوان کرد که با اعلام اسامی اعضای سوری، این کمیته رسما کار خودش را شروع خواهد کرد.به گفته کاشفی قرار است در این سفر، ساختمان تجار ایرانی در منطقه آزاد دمشق افتتاح شود. امیدواریم از طریق همین دفتر شرکت‌های ما بتوانند در تمام سوریه فعالیت کنند.رییس کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه انجام سرمایه‌گذاری‌های مشترک را یکی از اهداف اساسی این سفر خواند و اعلام کرد که «سوریه سابقه اقتصادی و تولیدی خوبی دارد و تا چند سال قبل ما رقبای هم دیگر در کشورهایی مثل عراق بودیم.»
او با ذکر نمونه‌هایی درباره توان تولیدی سوریه ادامه داد: «سوریه در زمینه نساجی و پوشاک فرصت مناسبی دارد. همچنین درزمینه کشاورزی مثل کاشت زیتون و دام و طیور بسیار فعال است و امیدواریم که در صنایع تکمیلی در این زمینه‌ها فعالیت‌های مشترکی را داشته باشیم تا از تجربیات یکدیگر استفاده کنیم.»
او ترانزیت کالای ایرانی از راه زمینی عراق را بسیار مهم خواند و گفت: «مسیر ترانزیت کالای ایرانی بسیار مهم است و این امر باید حتما از طریق مسیر عراق انجام شود. امیدواریم بتوانیم به توافق‌هایی درزمینه ترانزیت از تهران- بغداد- دمشق دست پیدا کنیم.»کاشفی تسهیل امور بانکی بین دو کشور را زمینه‌ساز آسان شدن تجارت دوجانبه و آسان شدن رفت‌وآمدهای هیات‌های تجاری ایرانی سوری توصیف کرد.عضو هیات رییسه اتاق ایران گفت: «در مدت محدودی که کمیته اقتصادی ایران سوریه شکل‌گرفته، شاهد استقبال بسیار گسترده‌ای از طرف شرکت‌های بزرگ ایران بودیم که بتوانند فعالیت‌هایشان را در سوریه آغاز کنند.» کاشفی با اشاره به سفر اخیر خود به سوریه ادامه داد: «در سفر اخیر به حلب به توافقاتی دست‌یافتیم که تمام امکانات برای بهره‌برداری از آن آماده است. این می‌تواند فرصت مناسبی باشد تا ما در شهر حلب که قطب اقتصادی سوریه است، مستقر شویم.»
«ساختمان تجار ایرانی» در دمشق
از سوی دیگر اتاق ایران دفتری در دمشق برای هماهنگی تجار ایرانی در این کشور و بازاریابی ایجاد کرد. کیوان کاشفی که هماهنگی جهت خرید و تجهیز این ساختمان را بر عهده داشته گفت که 3 طبقه از این ساختمان کاملا تجهیز شده و انتظار می‌رود که در طول این سفر بطور رسمی افتتاح شود.کاشفی گفت: این ساختمان می‌تواند مرکزی باشد برای دفاتر تجار و شرکت‌های بازرگانی ایرانی که قصد دارند در سوریه فعالیت داشته باشند.وی افزود: این ساختمان همچنین می‌تواند مرکزی برای تمرکز فعالیت‌های اتاق ایران و به ویژه اتاق مشترک ایران و سوریه باشد که امیدواریم از این طریق بتوانیم شاهد توسعه روابط تجاری میان دو طرف باشیم.به گفته کاشفی، واقع شدن منطقه آزاد تجاری دمشق در نزدیکی مرکز این شهر از مهم‌ترین ویژگی‌های این منطقه است.
وی در توضیح دلیل استقرار ساختمان تجار ایرانی در این منطقه گفت: منطقه آزاد دمشق در دل پایتخت ایجاد شده و تقریبا تمام شرکت‌های بزرگ و معتبر سوریه‌ای و خارجی در آن دفتر دارند. ما هم ساختمان تجار ایرانی را در این منطقه خریداری کردیم که دقیقا در قلب اقتصاد دمشق قرار دارد.هیات اتاق ایران همچنین با فهد درویش، رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری منطقه آزاد دمشق دیدار کرد و دو طرف در مورد مسائل مرتبط با ساختمان تجار ایرانی در این مکان مذاکره کردند.
