گروه تشکل‌ها
«قطار اقتصاد از ریل خارج شده است.» این گفته رییس اتاق تهران در مراسم افتتاح خانه تشکل‌های اتاق بازرگانی بود. بنابه اظهارات مسعود خوانساری، برای بازگشت این قطار به ریل، بخش خصوصی باید، منسجم‌تر و قوی‌تر حرکت کند. از نگاه بخش خصوصی، راهکار اصلی برای این اتفاق مهم، همصدایی بخش خصوصی و ایجاد نهادها هستیم که این موضوع نیز از رهگذر بها دادن به تشکل‌ها می‌گذرد. از این‌رو، یکی از وظایف اتاق‌ها، این است که تشکل‌های اقتصادی را شناسایی و نسبت به هماهنگ‌سازی آنها اقدام کنند. در همین راستا، اتاق تهران، در دو سال گذشته درصدد ایجاد نهادی برای تمرکز دست‌کم بخشی از تشکل‌ها برآمد. بطوری که اکنون تشکل‌های عضو اتاق بازرگانی ایران 180 مورد گزارش می‌شود، که براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، قرار است که تعداد این تشکل‌ها به بیش از 200 مورد افزایش یابد. علاوه بر شناسایی و حمایت از تشکل‌ها که از سال گذشته از سوی اتاق بازرگانی تهران آغاز شده، از دیگر اقدامات صورت گرفته برای اعتباربخشی به تشکل‌ها، آغاز رتبه‌بندی تشکل‌ها و جلوگیری از فعالیت‌های موازی است.
روز گذشته خانه تشکل‌های اتاق بازرگانی با حضور اعضای هیات رییسه اتاق‌های بازرگانی تهران و ایران و جمعی از دبیران و اعضای هیات رییسه تشکل‌های بخش خصوصی افتتاح شد. اتاق تهران که از مدت‌ها قبل در حال تجهیز و تکمیل ساختمانی با عنوان «خانه تشکل‌ها» برای استقرار و بهره‌برداری تشکل‌های عضو اتاق بازرگانی بود، در نهایت موفق شد بهره‌برداری از این ساختمان را در حضور نمایندگان بخش خصوصی آغاز کند. در مراسمی که با حضور اعضای هیات رییسه اتاق تهران و ایران و جمعی از نمایندگان تشکل‌ها برگزار شد، گزارشی از روند تجهیز خانه تشکل‌ها ارائه و بر لزوم انسجام تشکل‌های بخش‌خصوصی برای بیان نظرات و پیگیری مطالبات‌شان با صدای رسا تاکید شد. در این مراسم رییس اتاق تهران تقارن افتتاح خانه تشکل‌ها و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، چشم‌انداز مثبتی پیش روی فعالیت بخش خصوصی کشور برای توسعه اقتصاد ارزیابی کرد.
مسعود خوانساری با بیان اینکه اقتصاد کشور با مشکلات عمیقی مواجه است، افزود: قطار اقتصاد از ریل خارج شده و تلاش ما نیز باید این باشد که قطار را روی ریل بازگردانیم. البته دستیابی به چنین هدفی مستلزم آن است که بخش خصوصی مطالبه‌گر و منسجم‌تر از گذشته باشد. او با تاکید بر اینکه صدای بخش‌خصوصی باید رساتر شود، گفت: صدای بخش‌خصوصی هنگا‌می رساتر خواهد شد که در درون خود، همفکری و همصدایی پیشه کند.
این فعال بخش‌خصوصی تنها راه دستیابی به این همصدایی را ایجاد نهادهایی می‌داند که انسجام بخش خصوصی را تقویت کند. خوانساری با اشاره به مسیر فعالیت تشکل‌ها برای تقویت بخش‌خصوصی اظهارکرد که ما به این مساله فکر کردیم که از چه مسیری می‌توانیم به هدف تقویت انسجام و مطالبه‌گری بخش‌خصوصی دست پیدا کنیم و به این نتیجه رسیدیم که یکی از موثرترین راه‌ها این است که باید به تشکل‌ها بهای بیشتری بدهیم.
رییس اتاق تهران در ادامه با اشاره به تکالیفی که قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار بر عهده اتاق‌ها نهاده است، گفت: طبق این قانون، اتاق‌ها وظیفه دارند که تشکل‌های اقتصادی را شناسایی و نسبت به هماهنگ‌سازی آنها اقدام کنند. بر این اساس، اتاق تهران، در دو سال گذشته درصدد ایجاد نهادی برای تمرکز دست کم بخشی از تشکل‌ها برآمد. ساختمان شماره (3) اتاق تهران نیز که از قبل خریداری شده بود، برای ارائه خدمات به تشکل‌ها ساماندهی شد. او به تدوین چند آیین‌نامه برای تعیین چارچوب حمایت و توانمندسازی تشکل‌ها اشاره کرد و گفت: برای توانمندسازی تشکل‌ها از طریق آموزش، توافقنامه‌یی را با موسسه WIFI اتریش منعقد کرده‌ایم که آماده ارائه خدمات آموزشی مورد نیاز تشکل‌هاست.
خوانساری در بخش دیگری از سخنان خود از ثبت 24 تشکل طی سال گذشته در اتاق تهران خبر داد و افزود: تصمیم داریم ظرف دو سال آینده، تشکل‌های بیشتری را شناسایی کرده و در اتاق به ثبت برسانیم و در عین حال بانک اطلاعاتی تشکل‌ها را نیز تکمیل کنیم. قصد داریم تعداد تشکل‌های ثبت شده در اتاق تهران را به 200 تشکل افزایش دهیم. همچنین به موجب آیین‌نامه‌های موجود، مقرر شده است که به تشکل‌های تازه تاسیس به مدت یک سال، دفتری در خانه تشکل‌ها اختصاص داده شود. بطور کل اتاق بازرگانی امکاناتی را برای حمایت و تقویت تشکل‌های بخش خصوصی پیش‌بینی کرده است.
اهمیت نقش‌آفرینی تشکل‌ها
از سوی دیگر، عضو هیات رییسه اتاق تهران با اشاره به اهمیت نقش‌آفرینی تشکل‌ها در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی، از اهتمام اتاق تهران نسبت به هویت‌بخشی، حمایت و توانمندسازی تشکل‌های بخش خصوصی سخن گفت. سیده فاطمه مقیمی با ارائه گزارشی به تشریح امکانات خانه تشکل‌ها پرداخت و گفت: اتاق تهران برای ایجاد ارتباط موثر میان تشکل‌ها و همچنین تقویت ارتباط تشکل‌ها با اتاق تهران، اقدام به بازسازی و تجهیز این ساختمان کرده است. بر همین اساس، 14 اتاق در طبقه دوم این ساختمان به دفاتر تشکل‌ها اختصاص یافته است. جانمایی و نصب میز و صندلی، خرید ملزومات اداری و ایجاد 7 سالن کنفرانس برای برگزاری نشست‌های مختلف تشکل‌ها از دیگر اقدامات اتاق تهران برای تجهیز این ساختمان است. این عضو هیات رییسه اتاق تهران با اشاره به ایجاد چند سالن اجتماعات برای برگزاری همایش‌های عمو‌می و تخصصی تشکل‌ها، گفت: در طبقه چهارم این ساختمان نیز، مرکز داوری اتاق تهران برای حل‌وفصل دعاوی و ارائه مشاوره حقوقی به تشکل‌های عضو و فعالان اقتصادی استقرار یافته است.
در ادامه این گردهمایی، علا میرمحمدصادقی، نایب‌رییس اتاق تهران پشت تریبون قرار گرفت و گفت: امام خمینی (ره) در نخستین حکم‌های خود، اجازه از سرگیری فعالیت اتاق بازرگانی را صادر کردند. چنانکه به محض پیروزی انقلاب، طی حکمی در 25 بهمن ماه، هیاتی را برای استقرار در اتاق بازرگانی و رسیدگی به مشکلات اقتصادی آن دوران تعیین کردند. چرا که امام به اقتصاد و اتاق بازرگانی توجه ویژه‌یی داشتند. حتی مرحوم هاشمی‌رفسنجانی و شهید بهشتی چندین بار از اتاق بازدید کردند. میرمحمدصادقی ادامه داد: در آن مقطع، چنانچه اتاق بازرگانی پیشنهاداتی داشت، در راس تصمیمات دولتمردان و شورای انقلاب قرار می‌گرفت. البته اتاق بازرگانی با برخی تصمیمات و قوانین تصویب شده در آن مقطع نظیر قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران موافق نبود. امام به دولتی‌ها توصیه می‌کردند که در اموری که مردم قادر به انجام آن هستند، دولت وارد نشود.
او با بیان اینکه اتاق بازرگانی به تدریج و طی سال‌های بعد تضعیف شد، ادامه داد: امروزه اتاق‌های بازرگانی از آبروی خاصی برخوردار هستند و خوشبختانه انس و الفت میان بخش خصوصی واقعی و اتاق‌های بازرگانی برقرار است. نایب‌رییس اتاق تهران در بخش دیگری از سخنانش اختصاص حدود 20 اتاق به تشکل‌ها در خانه تشکل‌ها را ناکافی دانست و گفت: باید تلاش کنیم که تعداد تشکل‌های مستقر در این بنا، به 200تشکل برسد. او با بیان اینکه طی سال‌های گذشته توجه به تقویت تشکل‌ها بسیار اندک بوده است، افزود: طی سفری که به اتریش داشتیم، هر تقاضایی مبنی بر ایجاد سهولت در مراودات تجاری با وزرای این کشور مطرح می‌کردیم، آنها اعلام می‌کردند که این تقاضاها را باید با رییس اتاق بازرگانی اتریش در میان بگذارید. این نشان‌دهنده جایگاه اتاق‌های بازرگانی و تشکل‌ها در اقتصادهای توسعه‌یافته است.
رتبه‌بندی تشکل‌ها
محمدرضا انصاری، نایب‌رییس اتاق ایران نیز به سخنرانی پرداخت، اقدام اتاق تهران در متمرکز کردن تشکل‌ها را مورد تجلیل قرار داد و در ادامه به نقش تعیین‌کننده تشکل‌ها در توسعه اقتصادی کشورها اشاره کرد. او گفت: نقش تشکل‌ها در ایران چنانکه بتوانند خواسته‌های خود را به رویه‌های اقتصادی تبدیل کنند، به میزان کافی تقویت نشده است.
او از تشکیل هیات راهبردی برای ساماندهی به وضعیت تشکل‌ها در اتاق ایران خبر داد و گفت: اکنون حدود 180 تشکل در اتاق ایران عضویت دارند و البته تشکل‌های دیگری نیز در شرف عضویت در اتاق هستند. اما جالب است که اطلاعات و آگاهی کافی در مورد وضعیت این تشکل‌ها وجود نداشت. حال آنکه اتاق بازرگانی به عنوان «تشکل تشکل‌ها» وظیفه حمایت از تشکل‌های بخش خصوصی را برعهده دارد و در عین حال وظیفه دارد که از فعالیت موازی تشکل‌ها جلوگیری کند. نایب‌رییس اتاق ایران افزود: هیات راهبردی اتاق ایران حدود یک سال است که روی ساماندهی تشکل‌ها فعالیت می‌کند و اکنون به مرحله رتبه‌بندی تشکل‌ها رسیده است.
در ادامه آیین گشایش خانه تشکل‌های بخش خصوصی، پانلی با حضور اعضای شورای مشورتی تشکل‌ها برای بررسی اهمیت شکل‌گیری خانه تشکل‌های اتاق تهران برگزار شد. رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان و عضو شورای مشورتی تشکل‌های اتاق تهران به عنوان سخنران نخست در این پانل با اشاره به اینکه حل بسیاری از مسائل و مشکلات بدون مشارکت اجتماعی میسر نیست، ادامه داد: مسلم است که مشارکت واقعی حتی با برخورداری از ایدئولوژی مشارکتی، بدون نهادها و سازمان‌های مناسب و مرتبط مانند اتاق‌های بازرگانی به عنوان سمبل و تجمیع‌کننده تشکل‌های اجتماعی و اقتصادی امکان تحقق نخواهد یافت. نهادهایی که درون آنها مردم، مشارکت را تمرین کرده و از این راه فرصت و امکانی برای مشارکت موثر و سازنده پیدا کنند. او با اشاره به مزایای مشارکت اجتماعی نظیر ارتقای سرمایه اجتماعی و در نهایت پیشرفت آموزش، برابری اجتماعی، رفاه و پیشرفت اقتصادی گفت: هدف تشکل‌ها تحقق هدف جمعی است؛ بدین‌ترتیب، تشکل‌های صنفی، حرفه‌یی و اجتماعی در کشور تاسیس شده و می‌شود که هدف از تشکیل آنها مشارکت دادن افراد در حل مسائل و مشکلات مربوط به خود خواهد بود. این موضوع خلأ ارتباط میان جامعه و دولت را برطرف خواهد کرد.
به بیان دیگر، افراد از این طریق مسائل و مشکلات مربوط به جامعه را مسائل و مشکلات مربوط به خود دیده و نسبت به رفع آن اقدام می‌کنند. از سوی دیگر علی نقیب، به عنوان یکی دیگر از اعضای شورای مشورتی تشکل‌های اتاق تهران گفت: ایجاد خانه تشکل‌ها، به عنوان یکی از نیازهای ضروری تشکل‌های بخش خصوصی امروز تحقق پیدا کرد. در واقع، افزایش تعامل اتاق بازرگانی و تشکل‌ها یکی از اقدامات ویژه اتاق تهران تلقی می‌شود و در هیمن راستان شورای مشورتی تشکل‌ها نیز تشکیل شد. نقیب سپس کاهش بازه رسیدگی به دفاتر بیمه‌یی فعالان اقتصادی به یک سال را نیز از اقدامات موثر اتاق تهران برشمرد و گفت: تشکل‌ها بسیار مظلوم هستند. چرا که اگرچه بخش عمده‌یی از رونق اقتصادی و اشتغال کشور را در دست دارند، تاکنون فاقد خانه تشکل‌ها بوده‌اند. این عضو هیات‌مدیره انجمن ارگانیک ایران سپس با اشاره به قوانین که برای بهبود فضای کسب‌وکار تدوین شده است، گفت: با وجود این قوانین نیز بخش خصوصی چندان شاهد تغییرات مثبت در فضای کسب‌وکار نبوده است. به این دلیل که نسبت به تعامل دولت با بخش‌خصوصی فرهنگ‌سازی صورت نگرفته است.
دبیرکل انجمن شرکت‌های صنعت دلیل ارتقای جایگاه تشکل‌ها در تصمیم‌سازی‌های اقتصادی را تعدد بیش از حد تشکل‌ها دانست و گفت: اکنون 8هزار اتحادیه صنفی در کشور شکل گرفته است. افزون بر این 2هزار تشکل در وزارت کار و 2هزار تشکل نیز در وزارت کار به ثبت رسیده است. سعید جارودی ادامه داد: خوشحالیم که ما اکنون خانه‌یی داریم که باید درون آن بنشینیم و افکار اساسی‌تری داشته باشیم. به این بیندیشیم که چگونه می‌توان فاصله میان سخنان رییس‌جمهوری و آنچه بدنه دولتی به اجرا می‌گذارد را کاهش داد. البته باید اشتباهات خود را نیز بپذیریم. تشکل‌ها به دلیل تعدد، قدرت اندکی دارند. جارودی ادامه داد: بدنه دولتی قصد واگذاری امور را ندارد اما تشکل‌ها باید با اتکا به دانش روز و توانمندی که دارند، باید انجام این امور را برعهده بگیرند.
