صنعت پوشاک یکی از صنایع مهم در کشور است که نه تنها برای محیط زیست دشواری به همراه ندارد بلکه می‌تواند با اشتغال وسیع ارزش افزوده بالایی را در اقتصاد رقم بزند.
صنعت پوشاک در کشور طی سال‌های گذشته، با مشکلات متعددی مواجه شده است که مهم‌ترین آن واردات بی‌رویه از دیگر کشورها است، مشکلی که تولیدکنندگان بسیاری را مجبور به تعطیلی واحدهای خود کرد. برنامه اشتغال فراگیر که در دولت یازدهم از سوی معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارائه شده بر مزیت‌های اقتصادی کشور تاکید دارد که یکی از این مزیت‌ها صنعت پوشاک است.
به گزارش ایرنا؛ مدیر طرح ملی توسعه کسب و کار، اشتغال پایدار گفت: در حالی که زنجیره صنعت پوشاک در ایران 860 هزار نفر شاغل دارد، در ترکیه 9 میلیون نفر در این صنعت مشغول به کار هستند. رضا تازیکی با مقایسه صنعت پوشاک در کشورهای ایران و ترکیه اظهار کرد: جمعیت ترکیه حدود 80 میلیون نفر است و 9میلیون نفر در این کشور در صنعت پوشاک فعال هستند؛ این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده جوراب و پارچه جین در جهان است و چهارمین صادرکننده بزرگ دنیا در این صنعت محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: تا سال 2023 میلادی صادرات نساجی و پوشاک ترکیه به 80میلیارد دلار افزایش می‌یابد و دستمزدهای این کشور در صنعت پوشاک چهار تا پنج برابر بیش از کشورهای چین، هند، تایلند و اندونزی است. به گفته تازیکی، ترکیه 11درصد تولید ناخالص ملی را در فناوری و ماشین‌آلات نوین سرمایه‌گذاری کرده است.
وضعیت پوشاک ایران
تازیکی با بیان اینکه جمعیت ایران هم نظیر کشور ترکیه حدود 80میلیون نفر است، گفت: سرانه مصرف پوشاک در ایران 185دلار و اندازه بازار مصرف پوشاک ایران 15میلیارد دلار برآورد می‌شود. مدیر طرح ملی تکاپو یادآور شد: با این حال در ایران 860 هزار نفر در حوزه نساجی، پوشاک و ریسندگی فعال هستند که سهم بخش پوشاک از این آمار ۵۵۰ هزار نفر است.
وی میزان تولید داخلی در صنعت پوشاک را کمتر از 6 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: اشتغال کل زنجیره صنعت پوشاک در ایران 860 هزار نفر است و حدود 35 تا 40درصد از مصرف داخلی پوشاک ایران توسط تولیدکنندگان ایرانی تامین می‌شود. تازیکی میزان صادرات پوشاک در ایران را 40 میلیون دلار به افغانستان و عراق و با ارزش پایین عنوان کرد و گفت: با ادامه چنین روندی چشم‌اندازی برای صنعت پوشاک کشور وجود ندارد؛ به عبارتی این صنعت تاکنون در اولویت سیاست‌گذاران صنعتی و اقتصادی ایران نبوده است.
وی میزان دستمزد در صنعت پوشاک ایران را برابر با کشورهای آسیای شرقی و پنج برابر کمتر از ترکیه عنوان کرد. به گفته مدیر طرح ملی تکاپو، استان‌های تهران، خراسان رضوی، مازندران، اصفهان و فارس و مناطق توریستی شمال ایران بزرگ‌ترین بازارهای مصرف پوشاک در ایران به شمار می‌روند. تازیکی ادامه داد: ناتوانی تولیدکنندگان داخلی برای پوشش دادن نیاز بازار و نیز تعرفه بالای گمرکی واردات پوشاک به ایران که بیش از 55درصد برآورد می‌شود، سبب شده تا بازارهای غیررسمی و قاچاق پوشاک به‌طور گسترده‌یی در ایران شکل گیرد. مدیر طرح تکافو ادامه داد: کمبود نیروی ماهر و متخصص در زمینه اپراتوری و مدیریت در رده‌های میانی، نبود تولید انبوه در عمده کارگاه‌های کوچک، گران بودن محصولات نهایی به دلیل بالا بودن هزینه‌های سربار، طراحی ضعیف و بی‌توجهی به نیازها و تغییرات بازار مد و سلیقه مشتریان و کمبود برندهای داخلی معتبر و ارتباط نداشتن با برندهای معتبر بین‌المللی به همراه بی‌توجهی به استانداردهای مرسوم بین‌المللی، از جمله مشکلات صنعت پوشاک در ایران است. تازیکی ادامه داد: فشار از ناحیه واردات پوشاک تقلبی و کمبود مواد اولیه با قیمت و کیفیت در داخل ایران، نرخ بالای سود تسهیلات بانکی، کمبود فناوری نوین در تولید پوشاک و نیز نبود مراکز ارتقا مهارت از دیگر کمبودهایی است که صنعت پوشاک در ایران از آن رنج می‌برد. به گفته تازیکی، گردش مالی صنعت پوشاک در جهان سالانه به‌طور متوسط بالغ بر 400 میلیارد دلار برآورد شده است.
مدیر طرح ملی تکاپو افزود که طی 10سال اخیر تجارت پوشاک بیش از 167درصد رشد داشته و از 249میلیارد دلار در سال 2004 میلادی به بیش از 400 میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است.
پوشاک، موتور محرکه اقتصاد
مدیر طرح ملی تکاپو همچنین گفت: صنعت پوشاک به دلیل کاربر بودن و همچنین ظرفیت بالای مصرف داخلی، می‌تواند به عنوان موتور محرکه و ارزش‌آفرین که زنجیره ارزش بزرگی را به تحرک وا می‌دارد، به کمک توسعه اشتغال و اقتصادی ایران بیاید. وی تاکید کرد: ارتباط با برندهای بین‌المللی و تولید تحت برند یا سرمایه‌گذاری خارجی برای تولید پوشاک در ایران می‌تواند همزمان ضمن افزایش سفارش‌پذیری تولید پوشاک توسط واحدهای تولیدی داخلی، باعث رونق تولید و کسب و کار در ایران و افزایش اشتغال کارگاه‌های تولیدی شده و دانش، مهارت و استانداردهای لازم را نیز به ایران و تولیدکنندگان پوشاک ایرانی منتقل کند. مدیر طرح ملی تکاپو گفت: بیشتر تولیدکنندگان صنعت پوشاک را بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط شکل داده اند؛ وضعیت بازار این بنگاه‌ها به گونه‌یی است که بصورت انفرادی و مستقل در حجم اندک، متصل به بازار بوده و مبتنی بر کپی‌برداری محصول، اقدام به تولید می‌کنند.
وی ادامه داد: بازار هدف این قشر از تولیدکنندگان، بنکداران و خرده فروشانی هستند که متناسب با سفارش آنها که اغلب الگوگرفته از بازار قاچاق است، اقدام به تولید می‌کنند در حالی که بنگاه‌های بزرگ و صاحب نام ملی، در ابعاد وسیع تولید می‌کنند و از شبکه‌های توزیع تخصصی خود استفاده کرده و محصولات خود را وارد بازار می‌کنند. تازیکی اظهارکرد: ساختار کسب و کار فعلی صنعت پوشاک بازگو‌کننده آن است که در صورت ادامه روند فعلی رقابت منفی میان تولیدکنندگان خرد و کوچک تشدید شده و از سوی دیگر قاچاق کالا در کنار آن منجر به تعطیلی و انزوای صنعت می‌شود. به گفته مدیر طرح ملی تکاپو؛ توسعه بنگاه‌های بزرگ از طریق ایجاد ارتباط با بنگاه‌های بین‌المللی و صاحب برند برای انجام پیمانکاری در تولید محصول (تحت برند بین‌المللی) منجر به اخذ پروژه‌های بزرگ شده و نیازمند تولید انبوه خواهد بود که طی آن از طریق ایجاد شبکه‌های همکاری میان فعالان، قابلیت انجام پروژه‌های مشترک فراهم خواهد شد. وی ادامه داد: این امر از آن جهت مهم است که انجام چنین پروژه‌هایی نیازمند رعایت استانداردهای جهانی و ارتقای کیفیت نیز هست؛ همچنین طی انجام آن می‌توان با توسعه مهارتی، تعریف و تدوین استانداردهای بین‌المللی در کنار انجام پروژه، امکان توسعه بنگاه‌ها را نیز به مرور فراهم کرد.
