73.5 درصد شعب بانکی دولتی و خصوصی شده هستند
گروه بانک وبیمه |
با وجود آنکه بانک‌های مختلف در کشورهای جهان، به دنبال رشد بانکداری الکترونیک، فناوری‌های جدید، نرم افزارهای موبایل، فین تک‌ها و استارت‌آپ‌ها، و رشد روز افزون تعداد کارتخوان و عابر بانک‌ها، از تعداد شعب خود کم کرده‌اند و بستر بانکداری الکترونیک و اینترنتی و موبایلی را رشد داده‌اند و مراجعه به شعب به‌شدت کاهش یافته است، اما در صنعت بانکداری ایران، علاوه بر رشد شدید تعداد کارتخوان، ابزارهای موبایلی و اینترنتی و عابر بانک‌ها، همچنان تعداد شعب بانکی روبه افزایش است که البته دلیل آن احتمالا متاثر از ساماندهی موسسات غیرمجاز بوده که تعداد قابل توجهی از شعب آنها به بانک‌های دیگر منتقل شده و شعب مرغوب آنها موجبات رشد تعداد شعب برخی بانک‌ها را فراهم کرده است.
به گزارش تعادل، تعداد شعب بانک‌های کشور از ۲۳ هزار و ۷۵ شعبه در بهمن ماه سال گذشته به ۲۳ هزار و ۵۴۹ شعبه در بهمن‌ماه سال جاری رسیده که حاکی از ایجاد ۴۷۴ شعبه جدید توسط بانک‌ها در یکسال گذشته است.
تعداد شعب بانک‌ها در حالی طی یکسال گذشته افزایش یافته که دولتمردان و سیاست‌گذاران چندین بار بر لزوم کاهش تعداد شعب بانکی تاکید کرده‌اند. در آخرین اظهارنظر نیز عباس معمارنژاد معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد بیان داشته که بر اساس مطالعات صورت گرفته در وزارت امور اقتصادی و دارایی بر پایه شاخص‌های تولید ملی، وسعت و جمعیت کشور، تعداد شعب نظام بانکی کشور باید در مجموع ۱۲ هزار شعبه باشد که تمامی بانک‌ها باید بهینه‌سازی شعب خود را در دستور کار قرار دهند.
در صورتی که قرار باشد تعداد شعب بانکی به ۱۲ هزار شعبه کاهش یابد، باید حدود نیمی از شعب بانک‌ها تعطیل شوند. در حالی که عملکرد بانک‌ها در یکسال گذشته نشان داده که سیاست‌های دیگری را دنبال می‌کنند و هرچند برخی بانک‌ها به ویژه بانک‌های دولتی شعب خود را کاهش داده‌اند اما در مجموع شاهد افزایش تعداد شعب بانک‌ها بوده‌ایم.
مصوبات دولت و کاهش هزینه بانک‌ها
مسوولان بانکی و دولتی، در دو دهه اخیر، در مواردی بر کاهش و ساماندهی شعب بانکی تاکید داشته‌اند و در روزهای پایانی سال گذشته رییس‌جمهور در اظهارنظری عنوان کرد که باید شعب بانکی در ایران ساماندهی شوند.
براساس مطالبه رییس‌جمهور برای ساماندهی شعب بانکی و مصوبات دولت، بانک‌های دولتی ملزم به کاهش شعب هستند. از سوی دیگر، با پیشرفت بانکداری الکترونیک انجام بسیاری از خدمات بانکی دیگر در شعبه‌های سنتی توجیهی ندارد و مراجعه مشتریان به شعب بانک‌ها کاهش چشمگیری داشته است. با توجه به اینکه الکترونیکی‌شدن بانکداری علاوه بر اینکه بهره‌وری بانک‌ها را بالا می‌برد، در هزینه‌های بانک‌ها نیز به‌شدت صرفه‌جویی می‌کند، حرکت به سمت ارایه خدمات الکترونیک به حدی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته بحث بانکداری بدون شعبه مطرح شده است.
اما طی دو دهه گذشته بانک‌ها بر خلاف جهت این جریان حرکت کرده‌اند و شاهد افزایش تعداد شعب بانکی در این مدت بوده‌ایم بطوری که تعداد واحدها و شعبات بانک‌ها نسبت به پانزده سال پیش ٤٢ درصد افزایش یافته است. براساس آخرین سالنامه مرکز آمار ایران، به‌ازای هر ٣٤١٣ نفر جمعیت یک بانک در سال ١٣٩٥ وجود داشته که این شاخص در سال ١٣٨٠، به‌ازای هر ٣٩٦٣ نفر جمعیت، یک بانک بوده و بطور کلی تعداد بانک (شعبه) در سال ١٣٩٥ نسبت به 1380 معادل ٤٢ درصد افزایش یافته است.
همچنین اگرچه طی یکی دو سال گذشته بحث کاهش تعداد شعب بانکی در کشور مطرح و اقداماتی نیز در این زمینه انجام شده است اما موضوع ساماندهی موسسات غیرمجاز از جمله شعب ثامن الحجج، میزان،
قرض‌الحسنه‌های زیر مجموعه کاسپین و همچنین درخواست برخی نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی در مناطق مختلف کشور، برای ایجاد شعبه، موجب شد که تعداد شعب برخلاف انتظار افزایش یابد.
در این رابطه حسین سلیمی کارشناس بانکی، در گفت‌وگو با ایبِنا، اظهار داشت: در بحث سوددهی بانک‌ها اقداماتی در دست انجام است که افزایش سرمایه و فروش اموال مازاد از جمله این اقدامات است. بانک‌ها موظف بودند که تا خردادماه تمام پرتفوی خود را بفروشند و اکثر بانک‌ها که مجامع را برگزار می‌کنند این کار را انجام داده‌اند. در بانک خاورمیانه نیز پرتفوی بانک را صفر کردیم و سهام شرکت‌ها را فروختیم. البته در مورد سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بیمه و... که واگذاری آنها مشکلات بیشتری دارد یک سال مهلت گرفتیم.
وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از مسائلی که بر آن تاکید شده این است که بانک‌های دولتی باید تعداد شعب را کاهش دهند و اگر این کار را انجام ندهند، بیلان آنها تصویب نمی‌شود.
آمارهای جدید نشان می‌دهد که اقداماتی در این زمینه انجام شده و تعداد کل شعب بانکی در سال جاری رو به کاهش بوده است. بر اساس آمار بانک مرکزی تعداد شعب داخل کشور شبکه بانکی در پایان خرداد ماه ۱۳۹۷ به ۲۰۵۹۸ شعبه رسیده است. تعداد شعب بانک‌های دولتی ۸۶۸۱ شعبه (۴۲.۱ درصد)، بانک‌های خصوصی شده ۶۴۶۱ شعبه (۳۱.۴ درصد) و بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری ۵۴۵۶ شعبه (۲۶.۵ درصد) است.
به این ترتیب به نظر می‌رسد مطالبه رییس‌جمهور برای ساماندهی شعب بانک‌ها در سال جاری در دستور کار قرار گرفته و اقدامات برای کاهش شعب به ویژه در بانک‌های دولتی در حال انجام است تا نظام بانکی بتواند بخشی از هزینه‌های اضافی خود را کاهش دهد و به بهره‌وری بیشتری دست یابد.
