مزیت ثبت تلفن همراه مسافری در مبادی ورودی
کارشناس ارشد سامانه همتا با بیان اینکه از ابتدای سال تا کنون حدود ۲۰۰ هزار دستگاه گوشی آیفون از رویه مسافری وارد کشور شده است، گفت: عمده این گوشی‌ها از طریق سوءاستفاده از بستر مسافری بوده وارد کشور شده و میزان ارز خارج‌شده بیش از ۱۵۰ میلیون یورو است. به گزارش تسنیم، علی وکیلی، مدیرکل دفتر واردات گمرک ایران در بخشنامه‌ای به گمرکات اجرایی اعلام کرد که از روز 12 مهر سال جاری، اظهار و ثبت تلفن همراه مسافرین صرفاً در محل مبادی ورودی کشور و پس از احراز هویت دقیق و تشخیص غیر تجاری بودن و طی تشریفات گمرکی در لحظه ورود به کشور انجام می‌شود. پیش از این ثبت تلفن همراه مسافری از طریق سایت اینترنتی و به‌صورت غیرحضوری صورت می‌گرفت و با وجود اینکه در این رویه تطابق شماره تلفن و کدملی و همچنین تردد فرد کنترل می‌شد، عده‌ای با سرقت اطلاعات مسافرین یا خرید اطلاعات آنها اقدام به ثبت گوشی مسافری می‌کردند که باعث تضییع حقوق مسافر، تطهیر کالای قاچاق و ضربه زدن به تجارت رسمی می‌شد.
تبعات فرآیند غیرحضوری رجیستری گوشی
با اجرای رجیستری برای تمامی برندهای گوشی، افرادی که منافعشان از طریق قاچاق تامین می‌شد، دست به کارهای مختلفی برای دور زدن این طرح زدند. یکی از این راه‌ها، واردات چمدانی گوشی‌های مسافری بود؛ زیرا افرادی که به این شیوه گوشی‌های خود را وارد می‌کردند، از پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف شده و از معافیت‌های گمرکی نیز بهره می‌بردند. این موضوع باعث شد مسوولان روش دریافت مستقیم کد فعال‌سازی گوشی مسافری پس از پرداخت عوارض و ثبت موفق شناسه سریال دستگاه در گمرک جایگزین شود که با اتصال گمرک به سامانه همتا امکان‌پذیر شد. روش دیگری که واردکنندگان غیررسمی و قاچاق‌چیان گوشی برای استفاده از گوشی‌های قاچاق انتخاب کردند، استفاده از اطلاعات مسافران واقعی بود که اگرچه خودشان اقدام به واردات گوشی نکرده‌اند، اما برخی با گرفتن اطلاعات از آنها، اقدام به واردات گوشی به اسمشان کردند. اگرچه با تصمیم به افزایش تعرفه گمرکی و حذف معافیت ۸۰ دلاری برای واردات تلفن همراه مسافری، واردات غیررسمی گوشی تا حد زیادی کاهش یافت، اما این روش تا چندی پیش هم ادامه داشت. اکبر سلطانی، کارشناس ارشد سامانه همتا، با اشاره به مشکلات متعدد ثبت غیرحضوری موبایل گفت: مرور وضعیت ثبت تلفن همراه مسافری برای اتباع خارجی می‌تواند شاهد مثالی برای سوءاستفاده از رویه واردات مسافری باشد به‌طوری که در خردادماه 99، امکان ثبت تلفن همراه مسافری برای اتباع از طریق سایت اینترنتی گمرک حذف و ثبت تلفن همراه ایشان صرفاً در مبادی ورود کشور و به‌صورت حضوری امکان‌پذیر شد. در نتیجه این اقدام ثبت تلفن همراه مسافری به نام اتباع با کاهش چشمگیر بیش از 99 درصدی، از 215 هزار در اردیبهشت 99 به کمتر از 400 مورد در تیر 99 رسید، که بیان‌گر جلوگیری از سوءاستفاده از این رویه بود. به گفته وی متأسفانه با جلوگیری از سوءاستفاده از اطلاعات اتباع خارجی، آمار ثبت مسافری به نام ایرانیان با افزایش 250 درصدی از حدود ۱۲ هزار در اردیبهشت به بیش از ۴۲ هزار مورد در تیر رسید که نشانگر انتقال سوءاستفاده از اطلاعات اتباع به ایرانیان بود. لذا طی یک استقرار تدریجی، در تاریخ ۱۲ مهرماه سال جاری، ثتب تلفن همراه مسافری برای ایرانیان نیز صرفاً به‌صورت حضوری و در مبادی ورود کشور امکان‌پذیر شد. بدیهی است با این تصمیم، امکان تطهیر تلفن همراه قاچاق (از جمله آیفون) از طریق رویه مسافری، به‌شدت کاهش پیدا خواهد کرد. بنابر اظهارات کارشناسان حقوقی، اصل آن است که حقوق گمرکی و سایر تشریفات واردات، پیش از ورود کالا به محدوده سرزمینی به‌طور کامل صورت گرفته و سپس کالا به‌طور قانونی وارد کشور شود؛ که در نتیجه آن امکان ثبت بی‌ضابطه گوشی‌های قاچاق از جمله گوشی‌های برند اپل کاهش می‌یابد. لازم به ذکراست طبق ماده 138 آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی، کالای همراه مسافر باید در اماکن گمرکی اظهار و پس از پرداخت حقوق ورودی وارد کشور شود.
ثبت سفارش واردات گوشی اپل با وجود انتقاد کارشناسان
سلطانی گفت: براساس آمار این سامانه، از ابتدای سال تا کنون حدود 200 هزار دستگاه گوشی آیفون از رویه مسافری وارد کشور شده، که عمده آنها از طریق سوءاستفاده از بستر مسافری بوده است. میزان ارز خارج شده به‌واسطه این حجم از واردات گوشی‌های اپل، بیش از 150 میلیون یورو برآورد می‌شود. به گزارش تسنیم، رهبر انقلاب در دوم شهریورماه سال جاری، در دیدار مجازی با هیات دولت در خصوص واردات کالاهای لوکس فرمودند: «گاهی واردات به کشور لوکس است یعنی هیچ نیازی به آن نیست؛ شنیدم که برای واردات یک نوع گوشی لوکس امریکایی (اپل) در سال 98 حدود نیم میلیارد یورو ارز تخصیص داده شده است و دولت بایستی جلوی این را بگیرد.» اما متاسفانه تا کنون روند ثبت سفارش برای گوشی‌های اپل متوقف نشده است. به نظر می‌رسد به منظور جلوگیری از سوءاستفاده‌های فعلی از رویه واردات کالای همراه مسافر در خصوص تلفن همراه، گمرک جمهوری اسلامی تصمیم درستی در مورد الزام مسافران به اظهار تلفن همراه خود در مبادی ورودی اتخاذ کرده است که می‌بایست به صورت جدی به اجرای آن پایبند باشد.
