صندوق بین‌المللی پول در هشداری به کشورهای خاورمیانه خواستار تغییر در سیاست‌های اقتصادی آنها شد و پیش‌بینی کرد، عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت منطقه در سال جاری با کسری بودجه مواجه خواهد شد. در ادامه این گزارش آمده است: اگر قیمت نفت طی یک دوره در قیمتی کمتر از 57 دلار در هر بشکه ثابت شود، کشورهای حوزه خلیج فارس با کاهش 100میلیارد دلاری در بودجه خود مواجه خواهند شد. در این گزارش به عنوان راه‌حلی برای اصلاح در هزینه‌های اقتصادی به کنترل یارانه انرژی اشاره شده، رقمی که در سال‌های اخیر به دلیل قیمت بالای نفت در این کشورها افزایش یافته است.
درحالی که صندوق بین‌المللی پول و برخی نهادهای بین‌المللی همواره به کشورهای نفتی در مورد میزان استفاده از درآمدهای نفتی و نحوه هزینه‌کرد آن در بودجه دولت‌ها هشدار داده‌اند و به‌طور مداوم آنها را به اصلاح ساختار اقتصادی بر مبنای حذف یارانه‌های انرژی ترغیب می‌کنند اما مسوولان دولتی در کشورهای حوزه خلیج فارس بدون توجه به این هشدارها، کسری بودجه را کتمان یا آن را بی‌اهمیت می‌دانند. به عنوان مثال در ایران محمد کردبچه، مشاور معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور طی گفت‌وگویی که هفته جاری با «تعادل» داشت با اشاره به کاهش قیمت جهانی نفت گفت: در سال جاری کسری بودجه نخواهیم داشت اما کسری تعهدات داریم. اتفاقی که از کاهش قیمت هر بشکه نفت ایران رخ می‌دهد، عدم تعهد منابع است که طبق ماده 30 قانون برنامه و بودجه کمیته تخصیص اعتبار، روند تحقق منابع را بررسی می‌کند. هرچند در متن سخنان این عضو ارشد بودجه‌ریزی کشور، کسری درآمدهای نفتی در اثر کاهش قیمت نفت کتمان نشده اما به جای اینکه این موضوع را در قالب کسری بودجه در بودجه سال جاری در نظر بگیرد از منظر مصارف به بودجه نگریسته و این وضع را مترادف کسری تعهدات تلقی می‌کند.
یعنی دولت به دلیل کسری درآمدها قادر نیست تعهداتی را که در قانون بودجه در نظر گرفته است، عملیاتی کند. این سخن در واقع بیان دیگری از کسری بودجه است اما از نگاه مقام بودجه‌ریزی به این شکل تعبیر شده است.
تاجگردون، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ضمن هشدار دادن به دولت درخصوص کاهش قیمت جهانی نفت و کاهش درآمدهای نفتی ایران، کسری بودجه را 9درصد برآورد کرد که این میزان کسری بودجه معادل 21هزارمیلیارد تومان یعنی به اندازه پرداخت 6 ماه یارانه نقدی است. همچنین اخیرا صندوق بین‌المللی پول گزاراش داد: تولید نفت ایران قبل از وضع تحریم نفتی غرب بالغ بر 3.8میلیون بشکه در روز بود. بر اساس برآورد صندوق بین‌المللی پول در سال 2014 با وجود توافق‌های هسته‌یی ژنو، تولید نفت ایران افزایشی نداشته و در سطح 2.5میلیون بشکه در روز باقی مانده است. درگزارش صندوق بین‌المللی پول اشاره شده که با وجود تحریم‌های غرب، تولید گاز ایران در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته است. شاید این گزاره بتواند محور سیاست‌گذاری‌های آتی اقتصاد ایران را روشن کند که از اقتصادی متکی بر درآمدهای نفتی به سمت اقتصادی بر پایه صدور گاز تغییر جهت دهد. احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اعلام اینکه تاثیر کاهش قیمت جهانی نفت در بودجه از اواخر فصل پاییز احساس می‌شود، اظهار امیدواری کرد روحانی در دومین لایحه بودجه دولت یازدهم از این شرایط عبرت بگیرد و با
پیش‌بینی روند جهانی قیمت نفت در بودجه سال 94 بهای هر بشکه نفت را خیلی پایین‌تر از قیمت جهانی که در وضعیت کنونی مشاهده می‌شود در نظر بگیرد تا اینگونه در طول سال آینده، بودجه دولت دچار مشکل نشود.
جلیل جعفری بنه خلخال، دبیرکمیسیون انرژی گفت: تعیین قیمت ٨٠ دلار برای نفت در بودجه ٩٤ نرخ معقولی است. دولت سال گذشته قیمت 100دلار را برای نفت در بودجه سال 93 تعیین کرد اما اکنون وزارت نفت پیشنهاد کرده که قیمت نفت در بودجه سال 94 را بین70 تا 75 دلار تعیین کند.
کاهش 03 درصدی درآمدهای نفتی
با آغاز روند کاهش قیمت نفت از ابتدای جولای و رسیدن قیمت هر بشکه نفت به کمتر از 85 دلار، درآمدهای نفتی کشور کاهش یافته و این درحالی است که در بودجه سال 1393کل کشور قیمت هر بشکه نفت خام 100دلار پیش‌بینی‌شده است. بر این اساس برخی کارشناسان با نگاهی بدبینانه برآورد کرده‌اند در پی کاهش قیمت نفت از ابتدای ماه جولای، درآمد نفتی کشور 30درصد کاهش یابد. هرچند نفتی که امروز با قیمت حدود 80 دلار به فروش می‌رسد برای تحویل در سه ماه آینده است و با توجه به در پیش بودن زمستان، پیش‌بینی کارشناسان نفتی بر افزایش قیمت‌ها استوار است.
البته این قیمت درحالی در نظر گرفته شده که طی روز‌های اخیر سیدمحسن قمصری، مدیر اموربین‌الملل شرکت ملی نفت اعلام کرد که نفت 100دلاری پیشنهاد وزارت نفت نبوده است.
وی همچنین با اشاره به اینکه معتقدیم قیمت نفت نه تنها از ابتدای سال بلکه حدود دو تا سه سال است که به صورت مصنوعی بالا نگه داشته شده، گفت: هیچ تغییری در عوامل اقتصادی صورت نگرفته که باعث کاهش قیمت نفت شود بلکه حمایت‌هایی از بالا بودن قیمت نفت صورت می‌گرفته که اکنون ضرورت این حمایت‌ها از بین رفته و در نتیجه قیمت نفت کاهش یافته است. اما حسن روحانی رییس‌جمهوری با اعلام خبر کاهش 30درصدی درآمدهای نفتی گفته که ما باید با شرایط جدید و وضع اقتصادی جهانی که البته همیشه در موضوع نفت، اقتصاد تنها حاکم نبوده و معمولا سیاست و توطئه‌های جهانی هم نقش بسزایی داشته و دارد، کنار بیاییم. این اظهارات روحانی درحالی مطرح شده که پیش‌تر منصور معظمی، معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی و نظارت بر هیدروکربوری گفته بود که میزان درآمدهای ناشی از فروش نفت در 6ماهه ابتدایی سال جاری 5 درصد بیش از برنامه مصوب بوده است. وی همچنین گفته که وزارت نفت فعالیت‌هایی را دنبال کرده و از مجاری دیگر فعالیت‌هایی را برای سروسامان دادن بیشتر بازار نفت و جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت نفت انجام داده و می‌دهد. اختلاف نظری که بین مسوولان بودجه‌ریزی و مقامات نفتی بر سر تعیین قیمت نفت در بودجه سال آینده رخ داده حکایت از آن دارد که افزایش یک‌باره قیمت نفت طی دوران دولت نهم و دهم پیش از آنکه ناشی از مواضع تند رییس آن دولت بوده باشد، ناشی از سیاست‌گذاری کشورهای غربی بوده که در ایام سرخوشی کشورهای نفتی خلیج فارس از درآمدهای انبوه، سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های جایگزین صرفه اقتصادی پیدا کرده و به این ترتیب میزان وابستگی این کشورها به سوخت‌های فسیلی به سرعت افت کرده و کشورهای نفت‌خیز حاشیه خلیج فارس را با مشکلی جدید مواجه کند. این نکته‌یی است که در هشدار صندوق بین‌المللی پول نهفته است.
