گروه جهان| منوچهر فخرزاد |
«ترامپ جام شیرین جنگ را سرکشیده است. شکی نیست که او نگران تبعات اقدامات خود نیست. ترامپ تنها می‌خواهد دیده شود. او شعار «اول آمریکا» را فراموش کرده و حالا ژست بمب‌اندازها را در کنفرانس‌های مطبوعاتی به رخ دیگران می‌کشد.» این بخشی از گزارش گاردین درباره استفاده آمریکا از بزرگ‌ترین بمب غیرهسته‌یی در افغانستان است. پنتاگون اعلام کرده که پنج‌شنبه این بمب را در ولایت ننگرهار علیه داعش استفاده کرده است.
وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده، بمب 43-GBU که به «مادر تمام بمب‌ها» مشهور است و نیرومندترین بمب غیرهسته‌یی ایالات متحده محسوب می‌شود، علیه شبکه‌یی از تونل‌های داعش در منطقه آشین در ولایت ننگرهار استفاده شده است. بنا به گفته سخنگوی نیروی هوایی آمریکا، بمب مذکور که بزرگ‌ترین بمبی است که آمریکا تاکنون در جنگ‌ها از آن استفاده کرده از یک هواپیمای ترابری MC130 بر فراز تونل‌های داعش رها شده است. این بمب که در سال 2003 ساخته شده حاوی ۱۱تن مواد منفجره است و 16میلیون دلار قیمت دارد. گفته شده در جریان این حمله 36عضو داعش کشته شده‌اند.
دویچه‌وله نوشته، هفته گذشته در منطقه مورد حمله یک سرباز آمریکایی هنگام عملیات نیروهای این کشور علیه داعش کشته شد و بر این اساس پنتاگون هدف از پرتاپ «مادر بمب‌ها» را کاهش خطرات ناشی از حملات نظامی برای سربازان آمریکایی و افزایش خسارات جانی و نظامی برای داعش عنوان کرده است.
دونالد ترامپ پنج‌شنبه با افتخار به اقدام ارتش آمریکا در پرتاب بزرگ‌ترین بمب غیرهسته‌یی جهان به افغانستان، آن را ماموریتی موفق خوانده است. سیمون جنکینز با اشاره به این اقدام غیرمنتظره دولت ترامپ در گاردین می‌نویسد:«در یک هفته گذشته، ترامپ خلاف وعده‌های داده شده در دوران انتخاباتی‌اش در مورد مخالفت با مداخله نظامی خارجی، سوریه و افغانستان را بمباران کرد. آن هم در شرایطی که این دو کشور تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا به شمار نمی‌آیند... ترامپ به روشنی گفته که این بمب پرتاب شده در افغانستان، پیامی مهم برای کره شمالی است. ایالات متحده آشکارا توسط مردی با گزینه‌های غیرمتعارف هدایت می‌شود که کنترلش حتی برای حامیان او دشوار است.» سی‌ان‌ان نیز پرتاب بمب توسط آمریکا را نشانه نبود استراتژی در دولت ترامپ خوانده است. در این گزارش آمده است:«این اقدام دولت ترامپ نشان می‌دهد که در عراق، سوریه و افغانستان استراتژی ندارد.»
مبارزه با تروریسم یا آزمایش موشکی؟
پرتاب نخستین بمب«مادر تمام بمب‌ها» واکنش‌هایی را در پی داشت. عبدالله عبدالله، رییس اجرایی دولت افغانستان با تاکید بر اینکه از استفاده نظامیان آمریکایی از بزرگ‌ترین بمب جهان در ولسوالی آچین در ولایت ننگرهار با اطلاع کابل بوده، گفته است که «این بمباران عزم مشترک ما را برای از بین بردن داعش و پناهگاه‌های امن تروریست‌ها نشان می‌دهد.»
اگرچه دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان اعلام کرده که واشنگتن پیش از پرتاب این بمب، کابل را از این عملیات مطلع کرده بود برخی رسانه‌ها و مقام‌های افغانستانی از تبدیل شدن کشورشان به مرکز آزمایشگاه موشکی ایالات متحده به شدت انتقاد کرده‌اند. به عنوان مثال حامد کرزای، رییس‌جمهوری سابق افغانستان با انتشار بیانیه‌یی این اقدام را نقض آشکار حاکمیت ملى، سرزمین و محیط زیست افغانستان خوانده و اعلام کرده است:« این وظیفه ما افغان‌هاست تا مانع اینگونه اعمال آمریکا در افغانستان شویم.» خبرگزاری«صدای افغان» نیز در این باره نوشته است: «منتقدان می‌گویند از آنجا که نخستین بار است این بمب در میدان جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان نتیجه گرفت که اقدام ایالات متحده در استفاده از این بمب پیش از آنکه نشان‌دهنده جدیت و صداقت واشنگتن در مبارزه با داعش باشد، اثبات می‌کند که جنگ افغانستان، عرصه آزمون قدرت نظامی امریکاست؛ قدرتی که با ظهور دوباره رقبای سنتی ایالات متحده مانند روسیه و چین بیش از هر زمان دیگری نیاز به محک زدن دارد.»
خبرگزاری جمهور افغانستان نیز نوشته است:«کاملا آشکار است که هدف اصلی از این اقدام، بهره‌وری تبلیغاتی به منظور قدرتمند نشان دادن ایالات متحده در جنگ افغانستان و پرده‌پوشی شکست مأموریت نظامی به رهبری این کشور علیه تروریسم است؛ نه لزوما در هم کوبیدن داعش که هرگز به اندازه‌یی قدرت ندارد که برای انهدام آن نیاز به استفاده از تسلیحات ممنوعه به قیمت نقض آشکار اصول مسلم حاکمیت ملی و استقلال یک کشور مستقل به دلیل نادیده گرفتن رای و نظر دولت مرکزی افغانستان همچنین بی‌توجهی عمدی نسبت به زیان‌ها و ابعاد آثار ویرانگر جانبی آن بر زندگی غیرنظامیان ساکن مناطق جنگی در ننگرهار باشد.»
جاوید کوهستانی، کارشناس مسائل نظامی در افغانستان نیز درباره این حمله به نشریه گاردین گفته است:«داعش هزاران بی‌گناه را در عراق و سوریه کشته است چرا ایالات متحده از این بمب در این دو کشور استفاده نکرده است. چرا از این بمب در ولایت ننگرهار استفاده کرده است. آمریکا برای ریشه کردن تروریسم در افغانستان باید منابع مالی و حمایت‌های تسلیحاتی از تروریسم را هدف قرار دهد. دولت ترامپ برای این کار باید فشار بر دولت‌هایی چون پاکستان را بیشتر کند.»
